Της Ζωής Σπέντζα,
Κατά τη διάρκεια προεκλογικής συγκέντρωσης στο Κόνουεϊ της Νότιας Καρολίνας και ενόψει των προκριματικών Προεδρικών Εκλογών των Η.Π.Α., ο πρώην Πρόεδρος και νυν υποψήφιος, Donald Trump, έκανε ορισμένες «ανησυχητικές» –μάλλον αποκρουστικές, σύμφωνα με το The Guardian– δηλώσεις, όσον αφορά τη στάση της χώρας του απέναντι στις νατοϊκές της δεσμεύσεις (άρθρο 5). Συγκεκριμένα, διατήρησε επιθετική στάση απέναντι στους Ευρωπαίους συμμάχους, επικρίνοντας την εξωτερική τους πολιτική και, ιδίως, τις αμυντικές τους δαπάνες προς το Ν.Α.Τ.Ο.
Αμφισβητώντας τη φερεγγυότητα της Ευρώπης, χαρακτήρισε όποιον εταίρο δεν πληρώνει τα συμφωνηθέντα, στο πλαίσιο της συμμετοχής του στη Συμμαχία, ως “delinquent” (παραβάτη) και σημείωσε πως δεν θα ανεχτεί να λάβει μεγαλύτερες διαστάσεις αυτή η… εκμετάλλευση της «γενναιοδωρίας» των Η.Π.Α., σε πιθανή επανεκλογή του. «Εξαρτάται από το αν θα μας συμπεριφερθούν όπως πρέπει», τόνισε. Παράλληλα, στη στάση του παρατηρήθηκε μια εξίσου έμμεση προτροπή προς τη Μόσχα να επιτεθεί στους Ευρωπαίους που δεν εκπληρώνουν τις οφειλές τους, απέναντι στη Βορειοατλαντική Συμμαχία. Η χαρακτηριστική απάντηση του Trump, στην ερώτηση Προέδρου άλλης χώρας («αν δεν πληρώσουμε και δεχτούμε επίθεση από τη Ρωσία, θα μας προστατέψετε;»), ήταν η εξής: «Δεν πλήρωσες, είσαι παραβάτης. Όχι, δεν θα σε προστάτευα. Πρέπει να πληρώσεις τους λογαριασμούς σου».
Η απάντηση του Λευκού Οίκου, στις ανωτέρω δηλώσεις, ήταν ξεκάθαρη και καταδικαστική, ως προς τις ανωτέρω δηλώσεις. «Η ενθάρρυνση εισβολών στους πιο στενούς συμμάχους μας, από δολοφονικά καθεστώτα, είναι φρικιαστική και απρόσκοπτη – και θέτει σε κίνδυνο την αμερικανική εθνική ασφάλεια, την παγκόσμια σταθερότητα και την οικονομία μας στο εσωτερικό». Ωστόσο, οι επιδόσεις του υποψηφίου επανεκλεγόμενου Προέδρου είναι ιδιαίτερα υψηλές και κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ποια θα είναι η στάση του, εάν (ή όταν) αναλάβει τα ηνία. Το ερώτημα παραμένει: τι είναι διατεθειμένη να πράξει η Ευρώπη και δύναται, εν τέλει, να αυξήσει τις δαπάνες της;
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να υπερασπιστεί την Ευρώπη», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του Ν.Α.Τ.Ο., Jens Stoltenberg. Προειδοποίησε, μάλιστα, τους Συμμάχους να μην προσπαθήσουν να δράσουν αυτόνομα σε ζητήματα άμυνας, καθώς η ενδεχόμενη προσπάθεια αποσύνδεσης, της ευρωπαϊκής Δύσης με τις Η.Π.Α., είναι ικανή να διχάσει και την ίδια την Ευρώπη. Και αυτό γιατί, για πολλά χρόνια, η δεύτερη νοείται ως ο πρωταρχικός και καθοριστικός παράγοντας για την ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια, ιδίως περιοχών όπως η ανατολική Ευρώπη. Κατέχει την ιδιότητα του εγγυητή, οπότε και θεωρείται σχεδόν ακατόρθωτο το να υπάρξει ομόφωνη επιθυμία ανατροπής της κατάστασης αυτής. Ο Stoltenberg προέτρεψε, τέλος, την Ευρώπη να χρησιμοποιήσει τις τοποθετήσεις του Trump ως κίνητρο αφύπνισης των μελών της και, παράλληλα, να επιτάξει την ανάγκη ικανοποίησης των στρατιωτικών και αμυντικών δαπανών που προβλέπονται, ώστε να μην τεθεί η διατλαντική συνεργασία σε κίνδυνο.
Το ποσό που έχει συμφωνηθεί να δαπανάται στην άμυνα, ήδη από το 2014, ανέρχεται στο 2% του Α.Ε.Π. της εκάστοτε χώρας-μέλους, σταθερά η οποία, όμως, κλονίστηκε με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, το 2022, καθώς αυξήθηκαν οι στρατιωτικές δαπάνες από ορισμένα μέλη του Ν.Α.Τ.Ο. Ωστόσο, ελάχιστα από τα κράτη εκπλήρωναν, μέχρι τότε, ακόμα και την εν λόγω σταθερά (7 από τα, σε σύνολο, 31), πράγμα που ώθησε τον Trump στο να τους χαρακτηρίσει “freeloaders” (τζαμπατζήδες), καθώς η μη καταβολή των συμφωνηθέντων πλήττει τους Αμερικανούς φορολογούμενους, που πληρώνουν για την υπεράσπιση και διατήρηση της άμυνάς τους. «Όταν δεν πληρώνεις τις αμυντικές σου δαπάνες, δεν μπορείς να εκπλήσσεσαι που έχεις περισσότερο πόλεμο».
Οι Ευρωπαίοι κλονίστηκαν, ωστόσο θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι είτε να υπερασπιστούν τη δυναμική της ηπείρου τους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στη διεθνή σκηνή, είτε να συνεργαστούν με τον Trump, σε περίπτωση επανεκλογής του. Στο πλαίσιο αυτό, ο Γερμανός Καγκελάριος, Olaf Scholz, δήλωσε ανοιχτά ότι επιθυμεί την επανεκλογή του Biden, καθώς εκείνος «εξυπηρετεί» το συμφέρον της Γερμανίας. Την ίδια στιγμή, ο Γάλλος Υπουργός Εξωτερικών, Stéphane Séjourné, ζητά από τους Ευρωπαίους να λάβουν υπόψιν τις προειδοποιήσεις και να προετοιμαστούν αναλόγως. Το ίδιο επισημαίνει και η Πρωθυπουργός της Εσθονίας, Kaja Kallas, την ανάγκη, δηλαδή, αφύπνισης ανεξαρτήτως αποτελέσματος, εφόσον η Ευρώπη «μπορεί και πρέπει να κάνει περισσότερα». Υποστηρίζει πως, με τον τρόπο αυτόν, η Γηραιά Ήπειρος θα καταφέρει να στείλει ένα σαφές μήνυμα, με το οποίο θα δηλώνει τη σταθερότητα και τη δυναμική της.
Κλείνοντας, το κοινό ανακοινωθέν των ηγετών Γαλλίας, Γερμανίας και Πολωνίας (Emmanuel Macron, Olaf Scholz και Donald Tusk, αντίστοιχα) συμφώνησε στην ενίσχυση της ενότητας της Ε.Ε., για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας. Βάση αποτέλεσε η ρητορική της ανάγκης «μιας δεύτερης ασφάλειας ζωής, όχι ως αντικατάσταση, όχι κατά του Ν.Α.Τ.Ο., αλλά συμπληρωματική σε αυτόν τον οργανισμό».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Στόλτενμπεργκ: Προτρέπει την ΕΕ να μην δράσει αυτόνομα σε ζητήματα άμυνας, CNN Greece, διαθέσιμο εδώ
- Πρωθυπουργός Εσθονίας: Οι δηλώσεις Τραμπ για το ΝΑΤΟ πρέπει να μας αφυπνίσουν, CNN Greece, διαθέσιμο εδώ
- Μακρόν, Σολτς και Τουσκ «αναβιώνουν» το Τρίγωνο της Βαϊμάρης στον απόηχο των δηλώσεων Τραμπ, CNN Greece, διαθέσιμο εδώ
- Ρίγη στην Ευρώπη για τα αντιΝΑΤΟϊκά σχόλια του Τραμπ, Protagon, διαθέσιμο εδώ
- «Βόμβα» για το ΝΑΤΟ η δήλωση Τραμπ – Η Ευρώπη κινδυνεύει να μείνει μόνη της, iEidiseis, διαθέσιμο εδώ
