Του Νίκου Λυκομήτρου,
Στο Πακιστάν έλαβαν χώρα εκλογές την προηγούμενη Πέμπτη, οι οποίες «σημαδεύτηκαν» από νοθεία του στρατού υπέρ της Κυβέρνησης και από ανασφάλεια. Οι ψηφοφόροι πήγαν στις κάλπες, για να εκλέξουν τα 336 μέλη της Εθνικής Συνέλευσης της χώρας, χωρίς να βγει πλειοψηφία υπέρ κάποιου κόμματος, με την κατάσταση να γίνεται χειρότερη δεδομένων των τεράστιων πολιτικών διαφορών μεταξύ των κύριων παρατάξεων.
Το 2018, εξελέγη Πρόεδρος ο Imran Khan, πρώην παίκτης του κρίκετ, ενός αθλήματος πολύ δημοφιλούς στην ινδική υποήπειρο. Ήδη το κόμμα του, Κίνημα Δικαιοσύνης του Πακιστάν, αποτελούσε ένα πολύ σημαντικό παράγοντα στην πολιτική της χώρας και λόγω της εναντίωσης του στα δύο μεγάλα κόμματα της χώρας μάζευε μεγάλο μέρος του πληθυσμού υπέρ του. Ο Khan βγήκε με μια εκστρατεία ενάντια στο κατεστημένο και η θητεία του «σημαδεύτηκε» από τη μείωση των αμυντικών δαπανών, για να λυθούν ορισμένα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπιζε η χώρα, την επίλυση μιας διαμάχης με το Δ.Ν.Τ., την εκστρατεία κατά της διαφθοράς, τη στήριξη στα χαμηλότερα στρώματα και τις συνέπειες της πανδημίας του κορονοϊού.
Προσπάθησε, επίσης, να φτιάξει τις σχέσεις με τον μουσουλμανικό κόσμο, όμως είχε επικριθεί για την αδυναμία του να λύσει ορισμένα οικονομικο-πολιτικά ζητήματα. Αργότερα, όμως, κατάφερε να οδηγήσει την ανάκαμψη της οικονομίας μετά την πανδημία. Το 2022, εν μέσω της Ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και την άρνηση του να την καταδικάσει, κατηγόρησε τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι επιχειρούν να τον ανατρέψουν με πρόσχημα την μη στήριξη των Η.Π.Α. στο θέμα της Ουκρανίας. Αργότερα, μείωσε τον τόνο του, αλλά οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες, με τον ίδιο να καθαιρείται από την αντιπολίτευση και τον Shehbaz Sharif να αναλαμβάνει την εξουσία αμέσως μετά.
Ακριβώς αυτή η αλλαγή εξουσίας είναι ένα θέμα που έχει κυριαρχήσει στην πακιστανική πολιτική τα τελευταία δύο χρόνια, καθώς σημαντικό μέρος του πληθυσμού θεωρεί ότι αυτό είναι ένα πραξικόπημα, και ο λόγος της καθαίρεσης του είναι η εναντίωση του στις Η.Π.Α., αλλά και το κατεστημένο της χώρας, μεταξύ των οποίων και του στρατού. Ο Khan ακόμα, είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους νέους, όχι μόνο λόγω των οικονομικών προβλημάτων της χώρας, αλλά και γιατί εναντιώνεται στην οικογενειοκρατία, βασικό μέρος της πολιτικής της χώρας για δεκαετίες, τη διαφθορά και την ανικανότητα της ελίτ.
Τα επόμενα δύο χρόνια χαρακτηρίστηκαν από μια πολιτική κρίση (αν και ανέλαβε προσωρινή Κυβέρνηση να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές). Ο Khan συνελήφθη αρκετές φορές, λόγω κατηγοριών για διαφθορά, με τη δημοτικότητα του να παραμένει υψηλή καθ’ όλη τη διάρκεια της πολιτικής κρίσης. Το κόμμα του διέλυσε τα Κοινοβούλια (το Πακιστάν είναι ομοσπονδιακή Δημοκρατία, όπως η Ινδία) και οι υποστηρικτές του διεξήγαγαν διαδηλώσεις εναντίον του Sharif, το 2022 και το 2023. Το 2023, η σύλληψη του δύο φορές, τον Μάιο και τον Αύγουστο, προκάλεσε μεγάλες διαδηλώσεις στη χώρα, με τον ίδιο να αποφυλακίζεται τον Μάιο δύο μέρες μετά από απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου. Οι διαδηλώσεις του Μαΐου του 2023 ήταν σημαντικές, αφού ο κόσμος εξέφρασε την οργή του, όχι μόνο για την Κυβέρνηση, αλλά και για την παρέμβαση του στρατού στη Κυβέρνηση, για τα οικονομικά προβλήματα, με το ποσοστό της φτώχειας να αυξάνεται στο 40% και τον πληθωρισμό να ανεβαίνει σε ποσοστά άνω του 30%. Χαρακτηριστικό είναι ότι ήδη από τον Νοέμβριο η χώρα είχε αναγκαστεί να πάρει και άλλο δάνειο από το Δ.Ν.Τ., για να καλύψει τα έξοδα της.
Τον Αύγουστο, ανέλαβε καθήκοντα προσωρινή Κυβέρνηση που οδήγησε τη χώρα σε εκλογές. Οι εκλογές έλαβαν χώρα στις 8 Φεβρουαρίου και υπήρξαν διάφορες ατασθαλίες εκείνη την ημέρα, καθώς η πρόσβαση στο διαδίκτυο γινόταν με δυσκολία. Ακόμα, η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων έγινε 60 ώρες μετά τη λήξη των εκλογών, κάτι που έχει θεωρηθεί από την πλευρά του Khan, αλλά και από ξένες Κυβερνήσεις, ως προσπάθεια της Κυβέρνησης και του στρατού να αλλάξουν την εικόνα υπέρ του κατεστημένου της χώρας, ενώ γι’ αυτό η Κυβέρνηση κατηγορήθηκε και για παρατυπίες και νοθεία. Όσον αφορά τα αποτελέσματα, κανένα από τα τρία κύρια πολιτικά κόμματα δεν μπόρεσαν να πάρουν την πλειοψηφία των εδρών, με τους, κατά βάση, ανεξάρτητους υποψηφίους υπέρ του Khan να λαμβάνουν τις περισσότερες έδρες. Έπειτα, ακολούθησαν ο Ισλαμικός Σύνδεσμος και το Λαϊκό Κόμμα, με μικρότερα κόμματα να συμπληρώνουν τις υπόλοιπες έδρες.
Οι εκλογές αυτές, με αυτόν τον τρόπο, «βυθίζουν» το Πακιστάν σε μια ακόμη μεγαλύτερη αστάθεια, αφού οι τρεις κύριες παρατάξεις έχουν μεγάλες διαφορές πολιτικά και ιδεολογικά, με αποτέλεσμα ο σχηματισμός της Κυβέρνησης συνασπισμού να μην είναι καθόλου εύκολος. Το κόμμα του Khan είχε αποκλειστεί από τις εκλογές και πολλοί υποστηρικτές και υποψήφιοι του συνελήφθησαν, με αποτέλεσμα τα μέλη του να συμμετάσχουν ως ανεξάρτητοι. Επομένως, πολλοί από την παράταξη του κατηγόρησαν την Κυβέρνηση και για νοθεία.
Επίσης, οι εκλογές σχολιάστηκαν ποικιλοτρόπως στα μέσα ενημέρωσης της χώρας και στο εξωτερικό, καθώς παρότι ο Sharif (τρεις φορές πρώην Πρωθυπουργός) είχε τη στήριξη του στρατού, υπέστη μια ταπεινωτική ήττα που δείχνει τη μεγάλη υποστήριξη της πακιστανικής κοινωνίας προς τον Khan παρά το γεγονός ότι είναι κρατούμενος. Ενδεικτικό της καθυστέρησης στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων είναι το γεγονός ότι τα δύο πρώτα κόμματα δήλωσαν ότι κέρδισαν τις εκλογές. Επίσης, θεωρείται μια ψήφος διαμαρτυρίας απέναντι στο στρατό, ο οποίος επηρεάζει την επιλογή του Πρωθυπουργού, εμπλέκεται σημαντικά στα πολιτικά της χώρας και γενικότερα ασκεί παρασκηνιακή επιρροή στην Κυβέρνηση για σχεδόν ολόκληρη την ύπαρξη της χώρας, από το 1947. Τα κόμματα πρέπει να συμφωνήσουν σε μια Κυβέρνηση συνασπισμού ως τις 29 Φεβρουαρίου. Υπάρχουν διάφοροι δυνητικοί συνδυασμοί, όπως η συνεργασία του Ισλαμικού Συνδέσμου και του Λαϊκού Κόμματος, τα οποία, το 2022, ανέτρεψαν τον Khan και συγκυβερνούσαν ως το 2023. Δεδομένου του γεγονότος ότι οι δύο τους εκφράζουν το σύστημα της χώρας, τα κόμματα αυτά, προερχόμενα από γνωστές πολιτικές δυναστείες της χώρας, κάνουν πιθανή τη συγκρότηση μιας Κυβέρνησης συνασπισμού.
Εν κατακλείδι, αυτή η ψηφοφορία είναι σημαντική, γιατί δείχνει τα βαθιά χάσματα μεταξύ του πακιστανικού λαού, της ελίτ και του στρατού της χώρας. Τα αποτελέσματα ανέδειξαν ότι ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού, νιώθει αποξενωμένο από το κατεστημένο της χώρας, το οποίο έχει αποτύχει να αφουγκραστεί τις επιθυμίες και τους στόχους του πακιστανικού λαού. Αν συνεχιστεί αυτή η πολιτική πορεία, το χάσμα μεταξύ φτωχών και πλουσίων, ελίτ και λαού, θα αυξηθεί, ενισχύοντας την αποξένωση του λαού από την πολιτική, με όλες τις επιπτώσεις που αυτό θα έχει στην πορεία της χώρας, η οποία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα φτώχειας και πληθωρισμού. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεδομένης της επιρροής του στρατού κανένας Πρωθυπουργός δεν κατάφερε να ολοκληρώσει την πενταετή θητεία που ορίζει ο νόμος. Μόνο μια Κυβέρνηση, χωρίς σχέσεις με το στρατό, θα μπορούσε να κάνει μια σωστή διαχείριση των πραγμάτων της χώρας και να την «στρέψει» σε πορεία ανάπτυξης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Pakistan’s election: Can the next government bring economic stability?, ALJAZEERA, διαθέσιμο εδώ
- Can Pakistan’s politicians break the military’s stranglehold?, ALJAZEERA, διαθέσιμο εδώ
- Το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών οδηγεί στο χάος το Πακιστάν, efsyn, διαθέσιμο εδώ
- Who can form a government in Pakistan’s post-election chaos? The answer isn’t straightforward, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
