Της Αντωνίας Πετρολέκα,
Σε μια περιοχή που ταλανίζεται από αστάθεια, η Σενεγάλη είχε κατορθώσει να διατηρήσει μια υποτυπώδη πολιτική σταθερότητα. Πολλές φορές λέγεται ότι οι περιφερειακές κρίσεις είναι «κολλητικές» και απειλούν άμεσα τα γειτονικά κράτη. Πλέον, η χώρα της Δυτικής Αφρικής βρίσκεται σε ένα επικίνδυνο «σταυροδρόμι», με την ένταση να κλιμακώνεται ραγδαία, καθώς ο απερχόμενος Πρόεδρός της, Macky Sall, ανέβαλε τις επερχόμενες γενικές εκλογές μόλις τρεις εβδομάδες πριν από την προγραμματισμένη ημερομηνία διεξαγωγής τους. Η είδηση της αναβολής της εκλογικής διαδικασίας πυροδότησε την οργή του λαού, με χιλιάδες αγανακτισμένους πολίτες να έχουν κατακλύσει τους δρόμους σε ένδειξη διαμαρτυρίας.
Συγκεκριμένα, ο Sall, του οποίου η δεύτερη και τελευταία θητεία λήγει τον Απρίλιο, ανακοίνωσε το Σάββατο ότι η ψηφοφορία δεν θα διεξαχθεί όπως είχε προγραμματιστεί, επικαλούμενος διαφωνίες σχετικά με μια τελική λίστα των προεδρικών υποψηφίων που απέκλειε δεκάδες υποψηφίους της αντιπολίτευσης. Το γεγονός αυτό έχει εξοργίσει τους πολιτικούς του αντιπάλους, οι οποίοι βλέπουν την κίνηση αυτήν ως μια ύστατη προσπάθεια του Sall να παρατείνει τη θητεία του, γεγονός που προκάλεσε φόβους για επανάληψη των φονικών διαδηλώσεων πέρυσι, που πυροδοτήθηκαν από φήμες ότι σκόπευε να θέσει ξανά υποψηφιότητα.
Η απροσδόκητη αυτή τροπή των εξελίξεων όχι μόνο έθεσε υπό αμφισβήτηση τον ρόλο της Σενεγάλης ως μιας σταθερής περιφερειακής δύναμης, αλλά εγείρει, επίσης, ανησυχίες για τις πιθανές επιπτώσεις σε άλλες περιοχές της Δυτικής Αφρικής, στις οποίες έχουν ήδη σημειωθεί στρατιωτικά πραξικοπήματα τα τελευταία χρόνια. Η Σενεγάλη παραμένει, ακόμη, ως η μόνη ηπειρωτική χώρα της Δυτικής Αφρικής που δεν έχει βιώσει ποτέ στρατιωτικό πραξικόπημα. Η κατάσταση, όμως, είναι τόσο ανησυχητική που ειδικοί αναλυτές δεν διστάζουν να δηλώνουν ότι αυτή η παράνομη παραμονή στην εξουσία ισοδυναμεί με «συνταγματικό πραξικόπημα».
Παράλληλα, οι αυξημένες και συνεχιζόμενες εντάσεις στη χώρα έθεσαν την πρωτεύουσα, Ντακάρ, σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης μετά τις διαδηλώσεις που ξέσπασαν την Κυριακή και τη Δευτέρα. Ως απάντηση, το Υπουργείο Επικοινωνιών της χώρας έκλεισε τις υπηρεσίες διαδικτύου κινητής τηλεφωνίας, επικαλούμενο την ανάγκη διακοπής «της διάδοσης μηνυμάτων μίσους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε ένα πλαίσιο απειλής και διατάραξης της δημόσιας τάξης». Οι συγκρούσεις μεταξύ της αστυνομίας και των διαδηλωτών είχαν ως αποτέλεσμα η αστυνομία να κάνει χρήση δακρυγόνων για να διαλύσει τα πλήθη.
Η Κυβέρνηση συνέχισε με τις αυταρχικές πολιτικές, καθώς απέσυρε επ’ αόριστον την άδεια μετάδοσης του ιδιωτικού τηλεοπτικού καναλιού Walf TV. Η Διεθνής Αμνηστία χαρακτήρισε την διακοπή του διαδικτύου και την αναστολή της μετάδοσης του Walf TV ως «κατάφωρη επίθεση στο δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης και στα δικαιώματα του Τύπου». Παράλληλα, κάλεσε τις αρχές της Σενεγάλης «να σεβαστούν και να προστατεύσουν το δικαίωμα στην ειρηνική συγκέντρωση και να απέχουν από την καταφυγή σε υπερβολική χρήση βίας κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων».
Ποιο ήταν, όμως, το έρεισμα που οδήγησε σε αυτήν την απόφαση τον Προέδρο Sall; Η απόφαση να αναβάλει την εκλογική διαδικασία προέρχεται από διαφωνίες σχετικά με τον τελικό κατάλογο των προεδρικών υποψηφίων, ο οποίος, όπως προαναφέρθηκε, απέκλεισε κατά βάση αρκετούς υποψηφίους της αντιπολίτευσης. Ο αποκλεισμός δημοφιλών και επιφανών προσωπικοτήτων, όπως ο Ousmane Sonko και ο Karim Wade, έχει πυροδοτήσει κατηγορίες για αδικία. Ο Sall, ο οποίος έχει προηγουμένως αρνηθεί τις φήμες ότι σχεδίαζε να θέσει ξανά υποψηφιότητα για το προεδρικό αξίωμα, ανέφερε ότι σχεδίαζε να θέσει επί του τάπητος σαφείς και δίκαιους κανόνες για τις επικείμενες εκλογές. Συγκεκριμένα, είχε εκφράσει ανησυχίες για τον τρόπο κατάρτισης της λίστας υποψηφίων και ισχυρίστηκε ότι ανέβαλε την ψηφοφορία για να επιτρέψει τη διεξαγωγή έρευνας για τον τρόπο έγκρισης των υποψηφίων.
Η λίστα υποψηφίων, που κυκλοφόρησε τον περασμένο μήνα από το Συνταγματικό Συμβούλιο της χώρας, το οποίο επιβλέπει τις εκλογές, περιελάμβανε τον νυν Πρωθυπουργό Amadou Ba, τον οποίο επέλεξε ο Sall ως πιθανό διάδοχό του, καθώς και τον πρώην Πρωθυπουργό Idrissa Seck. Ωστόσο, απέκλεισε τον Sonko, ο οποίος χαίρει ευρείας υποστήριξης από τη νεολαία της Σενεγάλης, και τον Wade, γιο του πρώην Προέδρου Abdoulaye Wade. Συγκεκριμένα, ο Wade, ο οποίος αποκλείστηκε από το Συμβούλιο λόγω διπλής υπηκοότητας, είχε παραπονεθεί ότι αποκλείστηκε αδίκως, τονίζοντας ότι είχε εγκαταλείψει τη γαλλική του υπηκοότητα τον περασμένο Οκτώβριο. Ο ίδιος και το κόμμα του είναι μεταξύ εκείνων που υποστηρίζουν την αναβολή της εκλογικής διαδικασίας, για να επιτραπεί η διεξαγωγή έρευνας που θα αποκαταστήσει την υποψηφιότητά του. Tο αντιπολιτευόμενο Κόμμα PASTEF του Sonko, ωστόσο, επέκρινε την αναβολή των εκλογών, χαρακτηρίζοντάς την ως «σοβαρή απειλή» για τη Δημοκρατία της Σενεγάλης.
Η έκρυθμη κατάσταση απ’ ό,τι φαίνεται θα συνεχιστεί, καθώς το Κοινοβούλιο της Σενεγάλης ψήφισε τη Δευτέρα την αναβολή των Προεδρικών Εκλογών μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου. Βέβαια, αρκετοί βουλευτές της αντιπολίτευσης δεν μπόρεσαν να συμμετάσχουν στη ψηφοφορία τη Δευτέρα, αφού απομακρύνθηκαν με τη βία από το κοινοβουλευτικό σώμα κατά τη διάρκεια της συζήτησης, σύμφωνα πάντα με δημοσιεύματα κρατικών μέσων ενημέρωσης και πλάνα από τη συνεδρίαση. Έτσι, ο Sall θα παραμείνει στη θέση του μέχρι να βρεθεί ο διάδοχός του.
Η όλη κατάσταση, όπως είναι φυσικό, δεν έχει αφήσει ανεπηρέαστη τη διεθνή κοινότητα. Η ECOWAS δήλωσε την Τρίτη ότι παρακολουθεί «με ανησυχία τα εκτυλισσόμενα γεγονότα στη Σενεγάλη, ενώ θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να στηρίξει τη χώρα στις προσπάθειές της να διατηρήσει τη Δημοκρατία». Το γαλλικό Υπουργείο Εξωτερικών, από την πλευρά του, παρακολουθεί πολύ στενά την κατάσταση στη Σενεγάλη, ενώ δήλωσε πως: «Καλούμε τις αρχές να άρουν τις αβεβαιότητες σχετικά με το εκλογικό χρονοδιάγραμμα, ώστε οι εκλογές να διεξαχθούν το συντομότερο δυνατό σε συμμόρφωση με τους κανόνες της Δημοκρατίας της Σενεγάλης».
Συνοψίζοντας, με τις εκλογές να καθυστερούν μέχρι το τέλος του χρόνου, η Σενεγάλη αντιμετωπίζει ένα αβέβαιο μέλλον, που χαρακτηρίζεται από πολιτική αποσταθεροποίηση και πιθανή κοινωνική αναταραχή. Μόνο το μέλλον μπορεί να δείξει τόσο το πώς θα εκτυλιχθεί η σύνθετη αυτή κατάσταση στη Σενεγάλη, όσο και αν και εκείνη θα πέσει, όπως πολλές άλλες Αφρικανικές χώρες, θύμα ενός ανελεύθερου καθεστώτος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Protests in Senegal turn deadly as political crisis deepens over election delay, France24, διαθέσιμο εδώ
- Election protests turn deadly in Senegal, Africa News, διαθέσιμο εδώ
- Senegal was Africa’s poster child for democracy. Where did it all go wrong?, CNN, διαθέσιμο εδώ
