Της Γεωργίας Σκαμπελτζή,
Η δεκαετία του 1960 αναμφίβολα αποτελεί μία χρονική περίοδο, κατά την οποία το ελληνικό κράτος δοκιμάστηκε σε πολλά επίπεδα, με αυτό της πολιτικής να είναι ιδιαίτερα πολυτάραχο. Οι Βουλευτικές Εκλογές του 1961 στις οποίες επικράτησε η Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις (Ε.Ρ.Ε.) υπό την ηγεσία του Κωνσταντίνου Καραμανλή έμειναν στην Ιστορία ως οι εκλογές της βίας και της νοθείας. Η εκλογική αναμέτρηση του Νοεμβρίου του 1963 ανέδειξε νικητή την Ένωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου, ο οποίος, όμως, παραιτήθηκε στα τέλη του Δεκεμβρίου λόγω της μειοψηφίας της Κυβέρνησής του και της άρνησής του να αξιοποιήσει τις ψήφους της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς.
Στις Εκλογές της 16ης Φεβρουαρίου του 1964 ο Γεώργιος Παπανδρέου εξασφάλισε την αυτοδυναμία που επιθυμούσε, σημειώνοντας μεγάλο ποσοστό, και ανέλαβε τα ηνία του κράτους. Μία από τις παρεμβάσεις της διακυβέρνησής του που έμεινε στην Ιστορία αφορά τον τομέα της παιδείας, τον οποίο γνώριζε καλά, καθώς είχε διατελέσει Υπουργός Παιδείας στις κυβερνήσεις του Ελευθερίου Βενιζέλου και του Σοφοκλή Βενιζέλου. Έτσι, το 1963 και το 1964 κράτησε εκ νέου το εν λόγω χαρτοφυλάκιο, ώστε να αναμορφώσει την -ιδιαίτερα πολύπαθη- εκπαιδευτική διαδικασία στην Ελλάδα. Έχοντας στελεχώσει το Υπουργείου με συνεργάτες όπως τον Λουκή Ακρίτα ως Υφυπουργό και τον Ευάγγελο Παπανούτσο ως Γενικό Γραμματέα, ξεκίνησε η υλοποίηση των προεκλογικών εξαγγελιών του κόμματος.
Η υψηλή θέση της Παιδείας στην ατζέντα του κόμματος διατηρήθηκε και σε κυβερνητικό επίπεδο, όπως αποδεικνύεται από την υποβολή στη Βουλή τριών νομοσχεδίων. Ειδικότερα, υποβλήθηκαν τα εξής νομοσχέδια: «Περί οργανώσεως και διοικήσεως της Γενικής Εκπαιδεύσεως» το 1964 και «Περί τεχνικής Εκπαιδεύσεως» και «Περί ιδρύσεως Πανεπιστημίου» το 1965, αν και ψηφίστηκε μόνο το πρώτο, λόγω της παραίτησης της Κυβέρνησης Παπανδρέου τον Ιούλιο του 1965.
Τα κυριότερα σημεία της μεταρρύθμισης για την παιδεία αφορούν: την αύξηση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στα 9 έτη, δηλαδή εξάχρονη φοίτηση στο Δημοτικό Σχολείο και τριετή στο Γυμνάσιο· τη δυνατότητα εγγραφής των αποφοίτων του Γυμνασίου στο Λύκειο για τριετή φοίτηση· τη θεσμοθέτηση του Ακαδημαϊκού Απολυτηρίου για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση· τη χρήση της δημοτικής από τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς σε όλες τις βαθμίδες· αναπροσαρμογή σχετικά με τη διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας· την κατάργηση των εξετάσεων για την εισαγωγή των μαθητών στο Γυμνάσιο· τη δωρεάν παιδεία για όλους τους μαθητές.
Παράλληλα, ιδιαίτερη μέριμνα δόθηκε για την εκπαίδευση των διδασκόντων, καθώς η εισαγωγή στις Παιδαγωγικές Ακαδημίες προβλεπόταν βάσει του βαθμού του Ακαδημαϊκού Απολυτηρίου και η φοίτηση αυξήθηκε στα τρία χρόνια. Ακόμα, ιδρύθηκε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, προκειμένου να δοθεί έμφαση στην μετεκπαίδευση και την ορθή καθοδήγηση του προσωπικού.
Φυσικά, τα σχέδια της αναμόρφωσης της Εκπαίδευσης προκάλεσαν αντιδράσεις κυρίως από την πλευρά των συντηρητικών κομμάτων, όπως, άλλωστε, είχε συμβεί στις μεταρρυθμίσεις του 1917 και 1929. Τα κύρια σημεία της διαφωνίας εντοπίζονται στη χρήση της δημοτικής γλώσσας, το νέο πρόγραμμα σπουδών όσον αφορά τη διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας και τη δωρεάν παροχή της εκπαίδευσης.
Οι ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις κατά την κρίσιμη δεκαετία του 1960, με την παραίτηση του Παπανδρέου και αργότερα την επιβολή της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών, δεν επέτρεψαν την πλήρη υλοποίηση του μεταρρυθμιστικού προγράμματος. Αποτέλεσμα της πολιτικής κατάστασης ήταν η επαναφορά της εκπαίδευσης στο προγενέστερο στάδιο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Η μεταρρύθμιση του 1964, greek-language.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1964 όπως την παρουσίασε ο Γεώργιος Παπανδρέου, tovima.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του ’64, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1964 και ο Λουκής Ακρίτας, efsyn.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Πώς ο Γ. Παπανδρέου θα άλλαζε το 1964 το εκπαιδευτικό σύστημα, in.gr, διαθέσιμο εδώ.
