Της Μαριάνθης Τσιάρα,
Τον τελευταίο μήνα, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο έχουν αρχίσει μαζικές διαδηλώσεις αγροτών. Με το πέρασμα των ημερών, μάλιστα, παρατηρείται μια αύξηση της κλιμάκωσης στις κινητοποιήσεις και στις δράσεις τους. Αφορμή όλων αυτών των κινητοποιήσεων αποτελεί η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), η οποία πλήττει τεράστιο αριθμό αγροτών και παραγωγών, εξαιτίας των καινούριων μέτρων και αλλαγών της. Πέρα από τα επιμέρους αιτήματα, ο συγχρονισμός των κινητοποιήσεων, στις χώρες της Ευρώπης, όπου παρατηρήθηκαν, δεν ήταν τυχαίος. Η εξέγερσή τους στην Ευρώπη ξεκίνησε ταυτόχρονα, στο τέλος του χρόνου, καθώς τότε έγινε φανερό πως το τελικό ποσό της ετήσιας βασικής ενίσχυσης, που πήραν στα χέρια τους, ήταν μειωμένο έως και 40%, λόγω των νέων προβλέψεων της ΚΑΠ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υιοθετήσει μια μη ενθαρρυντική στάση προς τους αγρότες της, υπονομεύοντας την υποστήριξη προς το έργο τους με διάφορους τρόπους. Οι εξαγωγές ντομάτας, παραδείγματος χάριν, από το Μαρόκο προς την Ευρώπη, έχουν αυξηθεί κατά 52%, σε δέκα χρόνια. Την ίδια ώρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει, ήδη, περαιτέρω πτώση της ενωσιακής παραγωγής, κατά 22%, έως και το 2035. Ένα ακόμη παράδειγμα αφορά και τους νέους περιβαλλοντικούς περιορισμούς. Στην Ολλανδία, η αντίθεση στην ευρωπαϊκή οδηγία, που στοχεύει στη δραστική μείωση των εκπομπών αζώτου, που προκαλούνται από την εντατική καλλιέργεια, έχει θέσει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα 3.000 εγκαταστάσεων στη χώρα. Η αποζημίωση, με €1.5 δισ., που παρείχε η κυβέρνηση της Χάγης, δεν μείωσε την οργή.
Η νέα ΚΑΠ εστιάζει ευρύτερα σε δέκα οικονομικούς, περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς στόχους: την ανταγωνιστικότητα, την αξιακή αλυσίδα των τροφίμων, την κλιματική αλλαγή, την προστασία του περιβάλλοντος, τα τοπία, την ανανέωση των γενεών, τις αγροτικές περιοχές, τα τρόφιμα και την υγεία, το δίκαιο εισόδημα, καθώς και τον στόχο της γνώσης, της καινοτομίας και της ψηφιοποίησης.
Αρκετές είναι οι πρακτικές αλλαγές που οι ανωτέρω στόχοι επιφέρουν. Πλέον, το «βάρος» του σχεδιασμού, αναφορικά με την εφαρμογή και την παρακολούθηση της ΚΑΠ, μετατίθεται στα εκάστοτε κράτη-μέλη της Ε.Ε., με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θέτει τους γενικούς στόχους, τις βασικές προϋποθέσεις της παρεχόμενης στήριξης, καθώς και τα μέτρα, από τα οποία επιλέγουν τα εν λόγω κράτη, βάσει των αναγκών και των προτεραιοτήτων τους. Η υιοθέτηση ορισμένων καθεστώτων, βέβαια, παραμένει κοινή σε όλη την επικράτεια της Ένωσης.
Το νέο μοντέλο υλοποίησης της ΚΑΠ, δίνει μεν στις χώρες τη δυνατότητα να προσαρμόσουν τους πόρους στις τοπικές τους ανάγκες, προβλέπει δε έναν αυστηρό εποπτικό ρόλο από πλευράς Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος αφορά «την έγκριση και την παρακολούθηση της ορθής εφαρμογής των εθνικών στρατηγικών σχεδίων, αλλά και του συνόλου της πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ», όπως γράφει το σχετικό κείμενο. Αυτός ο ρόλος, λοιπόν, «συνεπάγεται αυξημένη λογοδοσία για τις εθνικές διοικήσεις, καθώς τα στρατηγικά σχέδια θα υποβάλλονται σε ετήσια και πολυετή αξιολόγηση, βάσει ενός κοινού, σε επίπεδο Ε.Ε., πλαισίου δεικτών παρακολούθησης της ΚΑΠ, που λειτουργεί ως πλαίσιο αναφοράς για τον καθορισμό εθνικών οροσήμων. Το κοινοτικό κανονιστικό πλαίσιο προβλέπει και μείωση ή αναστολή των πληρωμών, σε περιπτώσεις σημαντικής απόκλισης των κρατών-μελών από τα ορόσημα που έχουν τεθεί, στο πλαίσιο του εθνικού τους σχεδιασμού».
Η νέα ΚΑΠ εστιάζει, ευρύτερα, σε μια «πράσινη» Ευρωπαϊκή Ένωση, προωθώντας θέματα όπως το περιβάλλον, το κλίμα και τη βιωσιμότητα της τροφικής παραγωγής. Ενδεικτική, επίσης, είναι και η δέσμευση ότι, το 40% του συνολικού προϋπολογισμού της ΚΑΠ, θα αφιερωθεί σε δράσεις για το κλίμα. Σχετικά είναι και τα νέα, ενισχυμένα πρότυπα για την Καλή Περιβαλλοντική και Γεωργική Κατάσταση, που θεσπίζει. Τέλος, η νέα ΚΑΠ προτείνει και νέα είδη στήριξης, σχετικά με τη διαχείριση κινδύνων, καθώς και την ευρύτερη ενίσχυση των Οργανώσεων Παραγωγών.
Το κρίσιμο ερώτημα, πάντως, παραμένει: πώς θα εφαρμοσθεί η νέα ΚΑΠ, χωρίς να δημιουργήσει περαιτέρω ζητήματα; Θα υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μια ηπιότερη στάση, καθώς π.χ. ανακοίνωσε ότι γίνονται αποδεκτές οι αλλαγές στην ΚΑΠ που είχε ζητήσει από τον Δεκέμβριο η Ελλάδα, ή θα παραμείνει ανένδοτη στο αγροτικό μέλλον που προβλέπει για τη Γηραιά Ήπειρο;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ε.Ε.: Ενέκρινε τις τροποποιήσεις της Ελλάδας στην Κοινή Αγροτική Πολιτική, pagenews.gr, διαθέσιμο εδώ
- Γιατί διαμαρτύρονται οι αγρότες; Οι αλλαγές της νέας ΚΑΠ, News 24|7, διαθέσιμο εδώ
- Γιατί η Ευρώπη «εξοντώνει» τους αγρότες της, Η Ναυτεμπορική, διαθέσιμο εδώ
