Της Παρασκευής Κωστίνου,
2002: Ξεκινά η δίκη του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Πρόκειται για μία αρκετά αμφιλεγόμενη δίκη του πρόσφατου παρελθόντος, στην οποία ο Μιλόσεβιτς κατηγορήθηκε για εγκλήματα πολέμου μετά το πέρας των Νατοϊκών βομβαρδισμών στην πρώην Γιουγκοσλαβία.
Ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς γεννήθηκε το 1941 στη Σερβία. Από νεαρή ηλικία συμμετείχε ενεργά στο Κομμουνιστικό Κόμμα της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Διατέλεσε Πρόεδρος της Σερβίας, δηλαδή της πρώην Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Σερβίας από το 1989-1997. Στη διάρκεια της προεδρίας του προέβη σε αρκετές μεταρρυθμίσεις, κυρίως όσον αφορά το σύνταγμα. Ιδρύθηκε, επίσης, η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία Γιουγκοσλαβίας μετά τους εμφυλίους πολέμους, η οποία αποτελούνταν από τη Σερβία, το Μαυροβούνιο και τη Βοσνία. Αυτό ο Μιλόσεβιτς το κατάφερε μέσω της συμφωνίας Ντέητον, που υπογράφτηκε το 1995 μεταξύ της Σερβίας, της Βοσνίας και της Κροατίας με άμεσο διαμεσολαβητή τον Αμερικανό Ρίτσαρντ Χόλμπουργκ.
Η συγκεκριμένη συμφωνία επέφερε φαινομενικά την ειρήνη στα Βαλκάνια για σύντομο διάστημα, τουλάχιστον, και κατάφερε να τερματίσει τον πόλεμο της Βοσνίας του 1995. Μόλις 4 χρόνια αργότερα, οι Αμερικανοί ζητούσαν την παραχώρηση της ελευθερίας εγκατάστασης σκαφών, οχημάτων και αεροσκαφών, ακόμα και την ανενόχλητη πρόσβαση και μετακίνηση στον εναέριο χώρο της Γιουγκοσλαβίας, με σκοπό την επίτευξη πολεμικών επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ. Όταν, όμως, ο Μιλόσεβιτς αρνήθηκε να παραδώσει τη χώρα του στο πολεμοχαρές ΝΑΤΟ, ξεκίνησαν οι βομβαρδισμοί στην Γιουγκοσλαβία.
Το 1999 μέσα σε 78 μόλις μέρες, πραγματοποιήθηκαν 35.788 αεροπορικές επιδρομές εις βάρος χιλιάδων Γιουγκοσλάβων αμάχων, καταστρέφοντας πόλεις ολόκληρες. Οι συνέπειες φυσικά ανυπολόγιστες, ίσως μέχρι και σήμερα. Αξίζει να αναφερθεί φυσικά ότι στους εναέριους βομβαρδισμούς που έφερναν εις πέρας Νατοϊκοί στρατιώτες, είχαν προσθέσει απεμπλουτισμένο ουράνιο, με αποτέλεσμα αυτό να έχει προκαλέσει μέχρι και σήμερα μεγάλο αριθμό καρκινοπαθών στον χώρο των Βαλκανίων.
Μέσα σε αυτό το κλίμα και έχοντας ολοκληρωθεί οι βομβαρδισμοί με πάνω από 2.000 νεκρούς, ο Μιλόσεβιτς κατηγορείται για γενοκτονία εις βάρος των Αλβανών στο Κόσοβο, στο οποίο κατοικούσε μειονότητα Σέρβων και με βάση την κατηγορία, που απαγγέλθηκε αργότερα στον Μιλόσεβιτς, δρούσε κατά των Αλβανών κατοίκων του Κοσόβου. Ο Μιλόσεβιτς θα καταλήξει σε δίκη στις 12 Φεβρουαρίου 2002 στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης με τις κατηγορίες ότι ενέκρινε και αναζωπύρωσε ένα κύμα σερβικού εθνικισμού, με απώτερο σκοπό να ενισχύσει την εξουσία του και να δημιουργήσει τη μεγάλη Σερβία στα εδάφη της Κροατίας, της Βοσνίας, της Σερβίας και του Κοσόβου. Αυτό, λοιπόν, το πέτυχε, με βάση τις κατηγορίες, μέσω των εχθροπραξιών που διέπραξε εις βάρος μειονοτήτων και ιδίως του αλβανικού πληθυσμού.
Από ορισμένους ιστορικούς, ο Μιλόσεβιτς έχει χαρακτηριστεί καιροσκόπος και εθνικιστής, με κύρια επιχειρήματα ότι ήθελε να δημιουργήσει μία μεγάλη Σερβία, που δεν θα απαρτίζεται από μη Σέρβους. Στην αντίπερα όχθη, οι υποστηρικτές του αναφέρουν ότι έδρασε με γνώμονα το συμφέρον της χώρας του και δεν δέχτηκε στιγμή να την παραχωρήσει στους Αμερικανούς.
Όσον αφορά τη δίκη συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκε μία μόνο δίκη στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης το 2002, αφού η Γιουγκοσλαβία είχε διαμελιστεί. Ο Μιλόσεβιτς κατηγορείται για εθνοκάθαρση και εγκλήματα πολέμου. Αρχικά, θα πραγματοποιούνταν δύο ξεχωριστές δίκες, η μία θα ήταν επικεντρωμένη στα γεγονότα στο Κόσοβο (1998-1999) και η δεύτερη στην Κροατία (1991-1995) και στη Βοσνία (1992-1995). Αυτό, όμως, δεν συνέβη ποτέ. Στη διάρκεια της δίκης, έφτασαν στο συμπέρασμα ότι δεν είχε εκδοθεί καμία διαταγή του Μιλόσεβιτς ή της κυβέρνησής του για τις εχθροπραξίες στη Βοσνία και την Κροατία, όπως λέγεται από τους υποστηρικτές του. Τελικά, όμως, ο Μιλόσεβιτς θα φυλακιστεί στη Χάγη και θα μείνει φυλακισμένος μέχρι τον θάνατό του το 2006. Ένα μυστήριο περιτριγυρίζει την αιτία θανάτου του, διότι οι φύλακες αναφέρουν ότι έπαθε έμφραγμα, εξαιτίας του ότι δεν έπαιρνε τα σωστά χάπια για το καρδιακό του πρόβλημα, παρόλο που είχε πρόσβαση σε αυτά. Πηγές, όμως, φιλικά προσκείμενες προς τον Μιλόσεβιτς, αναφέρουν ότι στην ουσία σκοτώθηκε μέσα στο κελί του, αφού δεν του παρεχόταν η κατάλληλη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Το ενδιαφέρον, βέβαια, σε αυτή την υπόθεση είναι ότι, μετά από δέκα χρόνια και αφού είχε πεθάνει ο Μιλόσεβιτς, αθωώθηκε από το Διεθνές Δικαστήριο και στην ουσία απαλλάχθηκε από τις κατηγορίες που τον βάραιναν για τις σφαγές στο Βελιγράδι και στη Σρεμπρένιτσα. Πάντως πρόκειται για ένα ζήτημα ακόμα ζωντανό και αρκετά πρόσφατο, με αποτέλεσμα η ιστορική έρευνα να μην έχει βγάλει ξεκάθαρα συμπεράσματα. Το αποτέλεσμα, βέβαια, ήταν να καταστραφεί η Γιουγκοσλαβία, να δημιουργηθούν νέα κράτη από το μηδέν και κάποια από αυτά, όπως το Κόσοβο, να διατηρεί μέχρι και σήμερα μία από τις σημαντικότερες Νατοϊκές βάσεις. Αναμφισβήτητα, πρόκειται για μία πολύ σημαντική δίκη, μετά από αυτή της Νυρεμβέργης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- 25 χρόνια μετά τη Συμφωνία του Ντέιτον: Φόβοι και προσδοκίες, euronews.com, Διαθέσιμο εδώ
- Μια δίκη για τα γεγονότα στην πρώην Γιουγκοσλαβία θα γίνει για τον Μιλόσεβιτς, in.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Λεγόταν Μιλόσεβιτς, τον θυμάστε;, imerodromos.gr, Διαθέσιμο εδώ
