Toυ Ελευθέριου Χονδρού,
Στον τομέα των δικαιωμάτων των γυναικών, οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης βρίσκονται συχνά υπό έλεγχο για τις θέσεις τους σε διεθνείς συνθήκες, όπως η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Πολωνία και την Τσεχία προσφέρουν μια διαφοροποιημένη άποψη των προκλήσεων και της προόδου, σε αυτήν την περιοχή.
Η πρόσφατη απόφαση της Πολωνίας να δεσμευτεί εκ νέου στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, υπό τον Πρωθυπουργό Donald Tusk, σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στη στάση της χώρας για τα δικαιώματα των γυναικών. Παρά τους αρχικούς δισταγμούς και τις συντηρητικές πιέσεις, η κυβέρνηση του Tusk υπογραμμίζει τη σημασία της προστασίας των γυναικών και των παιδιών από τη βία, επισημαίνοντας ότι τέτοια ζητήματα θα πρέπει να υπερβαίνουν τους πολιτικούς διαχωρισμούς.
Ωστόσο, πίσω από αυτή τη θετική κίνηση, κρύβεται μια ιστορία αμφιλεγόμενης συζήτησης. Η προηγούμενη κυβέρνηση του Νόμου και της Δικαιοσύνης (PiS) αντιμετώπισε κριτική, επειδή διασκέδασε την ιδέα της αποχώρησης από τη σύμβαση, επικαλούμενη ανησυχίες για τις ιδεολογικές της πτυχές και την υποτιθέμενη προώθηση της «ιδεολογίας του φύλου». Ενώ η επικύρωση της σύμβασης από την Πολωνία, το 2015, σηματοδότησε πρόοδο, οι επακόλουθοι πολιτικοί ελιγμοί έθεσαν αμφιβολίες για τη δέσμευση της χώρας, όσον αφορά την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας.
Παρόλα αυτά, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, όπως η Διεθνής Αμνηστία Πολωνίας, χαιρετίζουν την ανατροπή της κυβέρνησης, υπογραμμίζοντας την αναγκαιότητα των αυστηρών μέτρων προστασίας της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, εν μέσω συνεχιζόμενων προκλήσεων. Αντίθετα, το ταξίδι της Τσεχίας, σχετικά με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, έχει διαφορετική «τροχιά». Παρά τις αρχικές συζητήσεις και υποσχέσεις, η πρόσφατη απόρριψη της σύμβασης από τη χώρα αντικατοπτρίζει την απροθυμία να ενστερνιστεί πλήρως τα διεθνή πρότυπα για τα δικαιώματα των γυναικών.
Η αποτυχία επικύρωσης της σύμβασης υπογραμμίζει ευρύτερους κοινωνικούς διαχωρισμούς και πολιτικούς δισταγμούς. Ενώ οι υποστηρικτές επικαλούνται τη σημασία της για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής και έμφυλης βίας, οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης θεωρούν τη σύμβαση ως απειλή για τις παραδοσιακές οικογενειακές αξίες και την εθνική ταυτότητα. Η απόφαση της Τσεχίας όχι μόνο την ευθυγραμμίζει με γειτονικές χώρες, όπως η Σλοβακία και η Ουγγαρία, αλλά υπογραμμίζει, επίσης, μια ευρύτερη τάση πόλωσης στην Κεντρική Ευρώπη.
Η προσεκτική προσέγγιση του Τσέχου Πρωθυπουργού, Petr Fiala, αντανακλά τη λεπτή πράξη εξισορρόπησης εντός του κυβερνώντος συνασπισμού, όπου οι αποκλίνουσες απόψεις για τα δικαιώματα των γυναικών δημιουργούν προκλήσεις για τη συνεκτική χάραξη πολιτικής. Παρά τις διαβεβαιώσεις για πρόοδο, μέσω των εγχώριων νομικών μεταρρυθμίσεων, η απόρριψη της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης υπογραμμίζει τα επίμονα κενά στην αντιμετώπιση συστημικών ζητημάτων, όπως η σεξουαλική βία.
Καθώς η Πολωνία και η Τσεχία ακολουθούν τις αντίστοιχες διαδρομές τους για τα δικαιώματα των γυναικών, σημαντικές προκλήσεις εξακολουθούν να υφίστανται. Ενώ η πρόσφατη δέσμευση της Πολωνίας στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης σηματοδοτεί ένα θετικό βήμα, το ευρύτερο τοπίο των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων, ιδίως όσον αφορά τις αμβλώσεις, παραμένει αμφιλεγόμενο. Η ανάγκη για ολοκληρωμένες μεταρρυθμίσεις και για ευθυγράμμιση με τα διεθνή πρότυπα παραμένει πρωταρχικής σημασίας.
Στην Τσεχία, η απόρριψη της σύμβασης υπογραμμίζει την πολυπλοκότητα της αντιμετώπισης των κοινωνικών συμπεριφορών και των πολιτικών διαιρέσεων. Καθώς η κοινωνία των πολιτών συνεχίζει να υποστηρίζει την αλλαγή, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να αντιμετωπίσουν την παραπληροφόρηση και τις εδραιωμένες συντηρητικές αφηγήσεις, για να προωθήσουν την ουσιαστική πρόοδο.
Τελικά, τα «ταξίδια» της Πολωνίας και της Τσεχίας χρησιμεύουν ως μικρογραφία του ευρύτερου αγώνα για τα δικαιώματα των γυναικών, στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Ενώ κάθε χώρα αντιμετωπίζει τις μοναδικές της προκλήσεις, ο κοινός στόχος της επίτευξης της ισότητας των φύλων απαιτεί συλλογική δράση και ακλόνητη δέσμευση από τις κυβερνήσεις, την κοινωνία των πολιτών και τους ίδιους τους πολίτες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ‘Try harder!’: Poland’s women demand Tusk act over abortion promises, Τhe Guardian, διαθέσιμο εδώ
- ‘An international disgrace’: Czech Senate fails to pass Istanbul Convention, expats.cz, διαθέσιμο εδώ
- WOMEN’S RIGHTS IN POLAND AND CZECHIA: SEEING PAST THE ISTANBUL CONVENTION, Balkan Insight, διαθέσιμο εδώ
