Της Μαρίας Κουλούρη,
Η παγκόσμια ιστορία συχνά επικεντρώνεται στον δυτικό κόσμο και τις εξελίξεις του. Οι εξελίξεις αυτές, ωστόσο, δεν είναι ανεξάρτητες και αυτόνομες, αντιθέτως συμβαίνουν σε συνάρτηση με τις εξελίξεις στις χώρες της Ανατολής, οι οποίες φαίνεται να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη σημερινή —και όχι μόνο— οικονομική πραγματικότητα ολόκληρου του κόσμου. Μια περιγραφή αυτής της σχέσης Δύσης και Ανατολής στη διεθνή οικονομική πραγματικότητα αναλύεται στο βιβλίο Οι νέοι δρόμοι του μεταξιού: Το παρόν και το μέλλον του κόσμου του Peter Frankopan, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
Ο Peter Frankopan γεννήθηκε τον Μάρτιο του 1971 και είναι Βρετανός ιστορικός και συγγραφέας. Διδάσκει Παγκόσμια Ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ενώ ειδικεύεται στην ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας τον 11ο αιώνα και στην ιστορία της Μεσογείου, της Μ. Ασίας και της Μέσης Ανατολής, της Ρωσίας και των Βαλκανίων, ενώ στα αντικείμενά του περιλαμβάνονται, επίσης, οι σχέσεις χριστιανισμού και ισλάμ. Επιπρόσθετα, ασχολείται και με τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, όντας ιδιοκτήτης αλυσίδας ξενοδοχείων μαζί με τη σύζυγό του. Μερικά από τα έργα του είναι τα The First Crusade. The Call from the East (2012) και The Silk Roads. A New History of the World (2015).
Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε 5 μεγάλα κεφάλαια, μέσα από τα οποία αναλύεται διεξοδικά η σχέση των χωρών της Δύσης και της Ανατολής, ιδιαιτέρως στον τομέα της οικονομίας. Στο πρώτο κεφάλαιο με τίτλο «Οι δρόμοι προς την ανατολή» σημειώνεται πως τα τελευταία χρόνια το βάρος της διεθνούς οικονομίας έχει μετατοπιστεί στις χώρες της Ανατολής, αν και το κέντρο των παγκοσμίων οικονομικών εξελίξεων αποτελεί ο δυτικός κόσμος. Η οικονομική επιρροή και ανάπτυξη χωρών όπως η Κίνα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Ιαπωνία δεν συνιστούν κάποιον ανταγωνισμό με τις χώρες της Δύσης, αντίθετα επιτυγχάνεται μια ισορροπημένη συνεργασία. Ο συγγραφέας αναφέρει ως παράδειγμα ποδοσφαιρικές ομάδες όπως η Ίντερ, η Μίλαν και η Μάντσεστερ Σίτι, οι οποίες πλέον ανήκουν σε Κινέζους (Μίλαν, Ίντερ) και Άραβες (Μάντσεστερ Σίτι) ιδιοκτήτες.
Στο δεύτερο κεφάλαιο με τίτλο «Οι δρόμοι για την καρδιά του κόσμου» περιγράφονται, αρχικά, οι σχέσεις που έχουν μεταξύ τους οι χώρες της Ευρώπης, αλλά και η «στροφή» της Αμερικής ύστερα από την προεδρεία του Ντόναλντ Τραμπ. Συγκεκριμένα, τίθενται οι αλλαγές που επέφερε η κρίση του μεταναστευτικού σε Ευρώπη και Αμερική, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να διασπάται στο εσωτερικό της λόγω των διαφορετικών πολιτικών των κρατών-μελών της (Brexit, πιέσεις κυρώσεων κατά Ουγγαρίας και Πολωνίας) και την Αμερική να αποχωρεί από τη Συμφωνία του Παρισιού και να απαγορεύει την είσοδο στις Η.Π.Α. πολιτών από ορισμένες χώρες της Ανατολής, όπως το Ιράν. Από την άλλη πλευρά, στις ανατολικές χώρες παρατηρείται από το 2015 και μετά μια σύμπνοια και μια διάθεση συνεργασίας, ξεπερνώντας ανταγωνισμούς προηγούμενων ετών. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί και η κοινοπραξία των κρατικών εταιρειών πετρελαίου του Τουρκμενιστάν, του Αζερμπαϊτζάν και του Ουζμπεκιστάν για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Κασπίας.
Στο τρίτο κεφάλαιο με τίτλο «Οι δρόμοι προς το Πεκίνο» γίνεται λόγος για την πρωτοβουλία της Κίνας στον χώρο της οικονομίας και τις κινήσεις που ακολούθησε προκειμένου να επιτύχει την ανάπτυξη στην οποία στόχευε. Ειδικότερα, επισημαίνεται το σχέδιο της Κίνας «Πρωτοβουλία Ζώνη και Δρόμος», σύμφωνα με το οποίο η Τράπεζα Ανάπτυξης της Κίνας δαπάνησε μεγάλο ποσό των αποθεμάτων της σε περίπου 900 έργα σχετικά με τις μεταφορές, τις υποδομές και την ενέργεια. Σε αυτή πλέον συμμετέχουν πάνω από ογδόντα χώρες. Κάποια από τα αποτελέσματα αυτού του σχεδίου θα είναι η μείωση του χρόνου μεταφοράς εμπορευμάτων κατά 12% και η μείωση του κόστους του εμπορίου κατά 10% και πάνω.
Στο τέταρτο κεφάλαιο με τίτλο «Οι δρόμοι προς την αντιπαράθεση» τίθεται το θέμα του ανταγωνισμού μεταξύ Αμερικής και Κίνας. Η ραγδαία άνοδος της τελευταίας στον διεθνή οικονομικό χώρο θορύβησε πέρα από τον Ντόναλντ Τραμπ και άλλους, εμπειρότερους πολιτικούς των Η.Π.Α., θεωρώντας πως η χώρα δεν «έχασε» τη δύναμή της αποκλειστικά εξαιτίας της ακμής της Κίνας, αλλά και εξαιτίας λανθασμένων χειρισμών της σχετικά με συμμαχίες της με άλλες χώρες. Η απομόνωση των Η.Π.Α. αποτελεί απότοκο της απώλειας των συμμαχιών της, από τις οποίες η χώρα είχε αποκτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο στον διεθνή οικονομικό και εμπορικό χάρτη, ενώ χώρες-παλιοί εταίροι των Η.Π.Α. στράφηκαν σε χώρες με αντικρουόμενα συμφέροντα εκείνων.
Στο πέμπτο και τελευταίο κεφάλαιο με τίτλο «Οι δρόμοι για το μέλλον» εξάγονται από τον συγγραφέα κάποια συμπεράσματα και γίνονται «προβλέψεις» για την επόμενη μέρα στις σχέσης Δύσης και Ανατολής. Ακόμα, επισημαίνεται από τον Frankopan πως ένας ιστορικός οφείλει να παρατηρεί τα πράγματα μέσα από μια ευρύτερη σκοπιά, ώστε να μπορεί να συνδέει γεγονότα και συνθήκες που συμβαίνουν σε όλον τον κόσμο, καθώς και να τα ερμηνεύει σωστά σε σχέση με την πορεία των κοινωνικο-οικονομικών εξελίξεων. Τέλος, καταλήγει στη σημασία των «Δρόμων του Μεταξιού» και στο πώς αυτοί θα αλλάζουν πάντα τον κόσμο ανάλογα με την εξέλιξή τους.
Πρόκειται για ένα εξαιρετικό πόνημα, το οποίο εμβαθύνει στις διεθνείς οικονομικές συνθήκες του σήμερα, συνδέοντάς τες με γεγονότα του πρόσφατου παρελθόντος. Η ματιά του συγγραφέα, ωστόσο, είναι στραμμένη στο παρόν και το μέλλον, χρησιμοποιώντας το παρελθόν ως σημείο αναφοράς και όχι «προσκολλώντας» όλες τις συνθήκες σε αυτό.
