Της Ειρήνης Κρίκη,
Ο Τύρναβος είναι η πέμπτη μεγαλύτερη πόλη της Θεσσαλίας και βρίσκεται στον νομό Λαρίσης. Βρέχεται από τον ποταμό Τιταρήσιο (γνωστό και ως Ξηριά), έναν από τους μεγαλύτερους παραποτάμους του Πηνειού με μήκος 70 χιλιόμετρα, που πηγάζει από τις δυτικές κλιτύες του Ολύμπου. Ο Τύρναβος παρουσιάζει σημαντική αγροτική ανάπτυξη, λόγω των εκτάσεων που διαθέτει, οι οποίες αρκετά συχνά πλήττονται από την ξηρασία του ποταμού. Πέρα από τη χλωρίδα και την πανίδα του, επιδεικνύει ένα πλούσιο πολιτισμικό υπόβαθρο, το οποίο τον καθιστά έναν ενδιαφέροντα προορισμό.
Ο Τύρναβος γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη στα τέλη του 17ου – αρχές 18ου αι. σε πολλούς τομείς. Συγκεκριμένα, όσον αφορά την υφαντουργία, τα προϊόντα ήταν φημισμένα στον ελλαδικό χώρο, ενώ ιδιαίτερη αξία είχαν τα τυπωτά μεταξωτά. Επίσης, οι κάτοικοι της περιοχής επεξεργάζονταν το μετάξι και το ύφαιναν. Μαζί με αυτά τα υφάσματα, εμπορεύσιμο είδος αποτελούσαν και τα «μπουχάσια», βαμβακερά υφάσματα, τα οποία ήταν βαμμένα με ριζάρι. Μάλιστα, απαιτούνταν μεγάλο χρονικό διάστημα και ιδιαίτερη επιμονή για τις στάμπες – καλούπια, τα οποία αποτελούσαν πολύτιμα δείγματα τέχνης για την περιοχή. Από τον 19ο αι. μέχρι το 1950, απασχολούνταν στα εργαστήρια του Τυρνάβου μεγάλος αριθμός τεχνιτών. Εκείνη την περίοδο γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη η δαντελοπλεκτική, η οποία στόλιζε την ενδυμασία της περιοχής. Ένα χαρακτηριστικό είδος με δαντέλα ήταν η «μπιμπίλα», η οποία κατασκευαζόταν από άσπρη, χρωματιστή ή χρυσή κλωστή.
Η αμπελουργία θεωρείται από τους σημαντικότερους τομείς ανάπτυξης για τον Τύρναβο, καθώς ενίσχυσε σε σημαντικό βαθμό την οικονομία για την περιοχή. Οι αμπελουργοί, εκτός από τα επιτραπέζια σταφύλια, παρήγαγαν και εκλεκτά κρασιά, τα οποία είχαν κατακτήσει την πρώτη θέση στην αγορά. Ωστόσο, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, οι Τυρναβίτες αμπελουργοί αντιμετώπισαν πολλές δυσκολίες, καθώς πλήρωναν φόρο για το κρασί, το λεγόμενο «κρασομοίρι». Επρόκειτο για το μερίδιο του κρασιού, το οποίο συγκέντρωνε η τουρκική διοίκηση από τους αμπελουργούς.
Για να τιμήσουν έτσι τη σημαντική αμπελουργική παραγωγή τους, οργάνωσαν και τη γιορτή του Κρασιού! Ξεκίνησε το 1959 με κάθε δυνατό μέσο των Αμπελιωνιτών, καθώς και με την υποστήριξη της Διεύθυνσης Γεωργίας της Νομαρχίας Λάρισας, των Ενόπλων Δυνάμεων, της ΔΕΗ και πολλών ακόμη φορέων. Διεξάγεται σε ένα ιδιαίτερα πανέμορφο φυσικό χώρο 40 στρεμμάτων, με πλούσια βλάστηση, σιντριβάνια, τεχνητές λίμνες και δύο κατάλληλα διαμορφωμένες εξέδρες, τα οποία δημιουργούν ένα ωραίο σκηνικό. Στόχος αυτής της γιορτής είναι η προβολή του αμπελωνίτικου κρασιού, η διασκέδαση και, φυσικά, η ανάδειξη της ιστορίας και του πολιτισμού της περιοχής.
Σημαντικός τομέας για την πόλη του Τυρνάβου αποτελεί και η κτηνοτροφία, την οποία, επίσης, τιμούν και «δοξάζουν» με την ανάλογη γιορτή. Πραγματοποιείται κάθε χρόνο στο Αργυροπούλι, ένα από τα μεγαλύτερα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Τυρνάβου και, συγκεκριμένα, στο Μάτι. Κάθε χρόνο, μεγάλος αριθμός επισκεπτών δηλώνει το παρόν σε αυτή τη γιορτή, στην οποία αποδεικνύεται η αξία της κτηνοτροφίας, καθώς κάλυπτε σε σημαντικό βαθμό τις ανάγκες των κατοίκων. Μέσα από αυτή τη γιορτή, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τη ζωή των κατοίκων, καθώς και διάφορες πτυχές της καθημερινότητάς τους σχετικά με την κτηνοτροφία, όπως για παράδειγμα τη συλλογή και επεξεργασία μαλλιού, το κούρεμα των ζώων κλπ. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι επισκέπτες μπορούν να γευτούν παραδοσιακά τοπικά προϊόντα και να παρακολουθήσουν διάφορα πολιτιστικά και εικαστικά δρώμενα.
Καρναβάλι στον Τύρναβο!
Ο Τύρναβος παρουσιάζει σημαντική πολιτιστική δραστηριότητα, με διάφορες εκδηλώσεις να διεξάγονται κάθε χρόνο. Μία από τις πιο γνωστές είναι το Τυρναβίτικο Καρναβάλι, ένα από τα μεγαλύτερα στην Ελλάδα. Κάθε χρόνο μεγάλος αριθμός επισκεπτών έχει την ευκαιρία να δοκιμάσει παραδοσιακά προϊόντα, όπως το τοπικό τσίπουρο και το ούζο, καθώς και να διασκεδάσει υπό τους ήχους παραδοσιακής μουσικής. Την Καθαρά Δευτέρα, κάθε νοικοκυριό ετοιμάζει το «μπουρανί», μια νηστίσιμη χορτόσουπα από σπανάκι και ξύδι. Στην πραγματικότητα, το έθιμο αυτό είναι μια αναβίωση ενός αρχαίου διονυσιακού τελετουργικού, η γιορτή του φαλλού, η οποία συμβολίζει την αναπαραγωγή και την ευτεκνία. Για την προέλευσή του υπάρχουν δύο εκδοχές. Σύμφωνα με την πρώτη, το «Μπουρανί» έχει ρίζες από διάφορες γιορτές στην αρχαία Ελλάδα, όπως τα Διονύσια, τα Θεσμοφόρια, τα Αφροδίσια κ.α. Αντίθετα, η δεύτερη εκδοχή υποστηρίζει ότι το έθιμο αυτό προήλθε από τους Αρβανίτες, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή το 1770.
Πέρα από τον πολιτισμό, ο Τύρναβος προσφέρει εξαιρετικά δείγματα ιστορικού περιεχομένου. Επισκεπτόμενος κανείς την περιοχή θα παρατηρήσει τέσσερα μνημεία προς τιμήν των ηρωικώς πεσόντων κατά τους ελληνοτουρκικούς πολέμους. Το πρώτο βρίσκεται στο λόφο της Βρύσης και είναι αφιερωμένο στους νεκρούς της μάχης της Μελούνας στις 11 Απριλίου του 1897. Το δεύτερο εντοπίζεται έξω από τους στρατώνες και περιέχει οστά στρατιωτών που έχασαν τη ζωή τους στον Τύρναβο κατά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Το τρίτο μνημείο είναι παρόμοιο με το προηγούμενο. Τέλος, το τέταρτο βρίσκεται στο αλσύλλιο της Τούμπας, προς τιμήν των Τυρναβιτών που έπεσαν μαχόμενοι στον πόλεμο του 1922. Σημαντική είναι και η αντίσταση που προέβαλαν οι κάτοικοι της περιοχής κατά τη γερμανική κατοχή του ‘40, των οποίων η ηρωική στάση τιμάται από ένα μνημείο του Δήμου.
Εν κατακλείδι, ο Τύρναβος είναι μια περιοχή με ιδιαίτερη ανάπτυξη στον αγροτικό τομέα, καθώς και σε άλλους τομείς. Εκτός από τα ιστορικά του στοιχεία, προσφέρει πλούσια δείγματα πολιτισμού μέσα από διάφορες δραστηριότητες και εκδηλώσεις, τα οποία καθιστούν τον Τύρναβο ένα μέρος που αξίζει να επισκεφθεί κανείς!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Καλώς ήρθατε στον Τύρναβο, tirnavos.gr, διαθέσιμο εδώ
