Της Αγγελικής Γιοβανίδη,
Η Πράξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις ψηφιακές υπηρεσίες (Digital Services Act) έχει τεθεί σε ισχύ από τις 25 Αυγούστου 2023 για τις πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες και μηχανές αναζήτησης: Alibaba AliExpress, Amazon Store, Apple AppStore, Booking.com, Facebook, Google Play, Google Maps, Google Shopping, Instagram, LinkedIn, Pinterest, Snapchat, TikTok, Twitter, Wikipedia, YouTube, Zalando, Bing, Google Search, ενώ μέσα στον Φεβρουάριο ξεκινάει η καθολική εφαρμογή της. Βασική στόχευση της Πράξης είναι η βελτίωση της προστασίας των χρηστών στο διαδίκτυο, ιδίως των ανηλίκων, με μια σειρά από μέτρα που κατατείνουν κυρίως στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και της διακίνησης παράνομου περιεχομένου (π.χ. δημοσίευση παραπλανητικών διαφημίσεων κλπ.). Στο κείμενο τονίζεται ιδιαίτερα ο σκοπός δημιουργίας ενός ασφαλούς ψηφιακού περιβάλλοντος, με έμφαση στις διαφανείς διαδικασίες λογοδοσίας και στην ενίσχυση της προστασίας των καταναλωτών και των θεμελιωδών δικαιωμάτων των χρηστών. Στόχος είναι ένα ενιαίο πλαίσιο κοινών κανόνων εντός της ΕΕ για όλους τους ενδιάμεσους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών, ώστε να υπάρχει ασφάλεια δικαίου στην ενιαία αγορά αυτών των υπηρεσιών.
Πριν μερικές ημέρες ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, παρουσίασε στο Υπουργικό Συμβούλιο το σχέδιο νόμου, το οποίο θα διαμορφώνει τις κατάλληλες συνθήκες για την εφαρμογή της Πράξης και στην Ελλάδα. Το σχέδιο νόμου αποτελεί αντικείμενο εκτενούς επεξεργασίας από ομάδα εργασίας, αποτελούμενη από στελέχη προερχόμενα από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, το Υπουργείο Ανάπτυξης, τη Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, τον Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας και τον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας. Εντός του σχεδίου προβλέπονται πολλές ρυθμίσεις, οι κύριες εκ των οποίων είναι: ορισμός Συντονιστή Ψηφιακών Υπηρεσιών και αρμόδιων αρχών, στις οποίες παρέχεται εξουσία επίβλεψης των παρόχων ενδιάμεσων υπηρεσιών και επιβολής της Πράξης, καθώς και η ρύθμιση των επιμέρους αρμοδιοτήτων τους.
Όπως φαίνεται, τον ρόλο του Συντονιστή στην Ελλάδα θα έχει η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνίων και Ταχυδρομείων, η οποία ως ανεξάρτητη αρχή θα είναι αρμόδια για την εποπτεία των ενδιάμεσων υπηρεσιών που είναι εγκατεστημένες στη χώρα μας ή και για τον συντονισμό με τις ειδικές τομεακές αρχές. Ως αρμόδιες αρχές ορίζονται το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) και η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) για ζητήματα που αφορούν τις αρμοδιότητές τους. Προβλέπεται, ακόμη, η σύσταση Συμβουλευτικής Επιτροπής στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες και ο καθορισμός των αρμοδιοτήτων της.
Ως προς τα μέτρα εφαρμογής της Πράξης, προβλέπονται κυρώσεις προς παρόχους ενδιαμέσων υπηρεσιών, μηχανισμός διασφάλισης της τήρησης της Πράξης με εντολές των αρμοδίων αρχών, έννομη προστασία κατά των αποφάσεων του Συντονιστή και των ως άνω αρχών και η δημιουργία Μητρώου των εγκατεστημένων στην Ελλάδα παρόχων ενδιαμέσων υπηρεσιών.
Οι χρήστες θα έχουν μια σειρά από δικαιώματα σε περίπτωση παραβίασης των τιθέμενων υποχρεώσεων και παράνομης εις βάρος τους συμπεριφοράς, όπως να υποβάλλουν καταγγελία στην πλατφόρμα, να αναζητούν εξωδικαστικούς διακανονισμούς, να υποβάλλουν καταγγελία στην αρμόδια εθνική αρχή στη γλώσσα τους ή να ζητούν αποζημίωση για παραβάσεις των κανόνων. Προβλέπεται η εκ μέρους τους λήψη σαφών πληροφοριών, δικαίωμα εξαίρεσης από τα συστήματα συστάσεων που βασίζονται στην κατάρτιση προφίλ κ.α. Ακόμη, οι διαφημίσεις δεν μπορούν να προβάλλονται με βάση τα ευαίσθητα δεδομένα του χρήστη (όπως η εθνοτική καταγωγή, τα πολιτικά φρονήματα ή ο γενετήσιος προσανατολισμός), ενώ οι πλατφόρμες πρέπει να επισημαίνουν όλες τις διαφημίσεις και να ενημερώνουν τους χρήστες σχετικά με το ποιος τις προωθεί. Οι πλατφόρμες πρέπει να παρέχουν μια εύκολα κατανοητή περίληψη των όρων και των προϋποθέσεων τους, χρησιμοποιώντας απλή διατύπωση, στις γλώσσες των κρατών μελών στα οποία δραστηριοποιούνται.
Ειδικά για τους ανήλικους χρήστες, προβλέπεται υψηλό επίπεδο ιδιωτικότητας, ασφάλειας και προστασίας τους, με τη δημιουργία ειδικών εκτιμήσεων κινδύνου (π.χ. για τις αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική τους υγεία κλπ.) και τον τεχνικό ανασχεδιασμό των πλατφορμών, των όρων και προϋποθέσεων, για τον μετριασμό των κινδύνων αυτών.
Μένει να δούμε το τελικό σχέδιο νόμου, το οποίο, αν ψηφιστεί, θα ρυθμίσει αναλυτικά το κανονιστικό πλαίσιο της ταχύτατα αναπτυσσόμενης αγοράς των ψηφιακών υπηρεσιών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Ενημερωτικό Σημείωμα για το σχέδιο Νόμου σχετικά με τη λήψη μέτρων για την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2022/2065 – Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες, mindigital.gr, διαθέσιμο εδώ
