Του Κωνσταντίνου Κατσούλα,
Το μαντείο των Δελφών αποκτούσε ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στο Πανελλήνιο, κατά τα Αρχαϊκά χρόνια, μεταξύ άλλων λόγω της περιζήτητης θέσης του – χαρακτηριζόταν ως «Ομφαλός της Γης» – αλλά και λόγω της ύπαρξης της περίφημης Πυθίας, η οποία έδινε τους αμφίσημους χρησμούς στους ενδιαφερόμενους. Η προσέλευση προσκυνητών, οι οποίοι άφηναν πλούσια δώρα στο Μαντείο, οδήγησε τις πόλεις της περιοχής, την Κρίσσα η οποία βρισκόταν στην πεδιάδα της Φωκίδας και το επίνειό της, την Κίρρα, να πλουτίσουν και να αποκτήσουν σημαντική δύναμη. Αρκετοί μελετητές ταυτίζουν τις δύο πόλεις θεωρώντας πως ήταν η ίδια, ή πως εντάσσονταν στο ίδιο κράτος. Οι Κιρραίοι, μάλιστα, επέβαλλαν σημαντικούς φόρους στους προσκυνητές, με το πρόσχημα πως με τα χρήματα αυτά βοηθούσαν τη λειτουργία του Mαντείου. Οι δράσεις αυτές δεν άργησαν να επιφέρουν το μένος των υπόλοιπων Ελλήνων, το οποίο και τελικά οδήγησε στον Πρώτο Ιερό Πόλεμο στις αρχές του έκτου π.Χ. αιώνα.
Ο Σόλων ο Αθηναίος, μαθαίνοντας την εκμετάλλευση των προσκυνητών από τους Κιρραίους, έπεισε το Aμφικτυονικό Sυνέδριο – συνέδριο στο οποίο συμμετείχαν εκπρόσωποι όλων των πόλεων της Ελλάδας – να λάβει άμεσα μέτρα ώστε να σταματήσει η κατάσταση αυτή. Τα θεσσαλικά κράτη, Θεσσαλιώτιδα, Ισταιώτιδα, Φθιώτιδα, Πελασγώτιδα, τα οποία είχαν δημιουργήσει μια στενή συμμαχία μεταξύ τους και ενωμένα είχαν υποτάξει πολλά από τα γειτονικά τους φύλα, συμπεριλαμβανομένων και των Φωκιέων πλην της Κίρρας, είδαν στην κατάσταση αυτή μια σπουδαία ευκαιρία να επεκτείνουν έτι περαιτέρω την επιρροή τους προς τα νότια και ως αποτέλεσμα πίεσαν ώστε να ληφθούν επιθετικά μέτρα ενάντια στους Κιρραίους. Μάλιστα, μια και η Κίρρα είχε καταστεί βάση πειρατών, οι οποίοι παρενοχλούσαν τα πλοία του Κορινθιακού κόλπου, και οι πόλεις του κόλπου αυτού, με προεξάρχουσα τη Σικυώνα, είχαν στραφεί ενάντια στην Κίρρα και ήθελαν την καταστροφή της πόλης. Συνεπώς, παρότι η Σικύωνα δεν ήταν μέλος της Αμφικτυονίας, βοήθησε τις δυνάμεις που είχαν συνασπιστεί ενάντια στους Κιρραίους προς το όφελός της.
Ο Αθηναίος στρατηγός Αλκμαίων σε συνεργασία με τον τύραννο της Σικύωνας Κλεισθένη ηγήθηκαν της στρατιωτικής προσπάθειας, η οποία ξεκίνησε περίπου το 595 π.Χ., ενώ οι άλλες πόλεις της Αμφικτυονίας συνέδραμαν με την αποστολή μικρότερων στρατιωτικών μονάδων, με την εξαίρεση των Θεσσαλών, οι οποίοι υπό την ηγεσία του Ευρυλόχου απέκλεισαν την Κίρρα από τη στεριά. Ωστόσο, οι Κιρραίοι αμύνθηκαν ηρωικά επί πολλά χρόνια ενάντια στους εισβολείς, πίσω από τα τείχη της πόλης τους. Μόνο όταν ο Κλεισθένης της Σικύωνας απέκλεισε την Κίρρα από τη θάλασσα, η πολιορκούμενη πόλη ζημιώθηκε σοβαρά, καθώς έχασε την πρόσβασή της σε εξωτερικούς πόρους και στους συμμάχους της, με αποτέλεσμα να πέσει στα χέρια των Θεσσαλών τελικά μετά από δέκα ολόκληρα χρόνια πολιορκίας. Οι άνδρες της Κίρρας συνέχισαν για κάποια χρόνια να αμύνονται σθεναρά στις κορυφογραμμές του Παρνασσού, ωστόσο η τελική υποταγή τους ήταν πλέον προδιαγεγραμμένη. Μετά από δέκα χρόνια η πόλη που ήλεγχε τον Παρνασσό και τον «Ομφαλό της Γης» είχε υποταχθεί και οι σύμμαχοι θα λάμβαναν σκληρά μέτρα προκειμένου να εμποδίσουν τη δημιουργία εκ νέου κάποιας δυνατής πόλης στην περιοχή.
Με βάση τη διακήρυξη της Αμφικτυονίας, οι Κιρραίοι εκδιώχθηκαν από την περιοχή και η πόλη της Κίρρας καταστράφηκε ολοσχερώς, σε σημείο που ακόμη και σήμερα δεν έχουν βρεθεί ούτε απομεινάρια της ιστορικής εκείνης πόλης. Ακόμα, καθώς οι σύμμαχοι δεν ήθελαν να δημιουργηθεί κάποια άλλη ισχυρή πόλη στην περιοχή, απαγορεύτηκε η καλλιέργεια της γης και η δημιουργία κατοικιών στην κοιλάδα του Παρνασσού. Οι Δελφοί, πόλη – μέλος της Αμφικτυονίας που ως τότε επισκίαζε η Κίρρα, απέκτησαν πλέον την ευθύνη του Μαντείου και των λειτουργιών του και έγινε μέλος του Κοινού της Φωκίδας, παρότι οι υπόλοιποι Φωκαιείς συνέχιζαν να εποφθαλμιούν την επιμέλεια του Μαντείου. Οι Θεσσαλοί κατάφεραν να παγιώσουν τη θέση τους ως κυρίαρχοι της περιοχής για τις επόμενες δεκαετίες ακόμη και όταν τους αμφισβήτησαν οι Βοιωτοί. Τέλος, ως ανάμνηση της νίκης εναντίον της Κίρρας, οι σύμμαχοι θέσπισαν νέους αθλητικούς αγώνες, τα Πύθια, τα οποία και έμελλε να γίνουν η δεύτερη πιο γνωστή διοργάνωση της Ελλάδας μετά τα Ολύμπια (Ολυμπιακούς Αγώνες).
Ο Α΄ Ιερός Πόλεμος υπήρξε κομβικής σημασίας πόλεμος, καθώς ήταν ο πρώτος καταγεγραμμένος πόλεμος στον ελληνικό χώρο, ο οποίος σχετιζόταν με τον έλεγχο ενός θρησκευτικού κέντρου, του Μαντείου των Δελφών. Το Μαντείο των Δελφών μετά τον πόλεμο αυτό και εν μέρει λόγω και της θέσπισης των Πυθίων, απέκτησε ακόμα πιο σημαντικό ρόλο στον ελληνικό χώρο και στα πολιτικά δρώμενα της τότε εποχής. Αυτό άλλωστε αποδεικνύεται από το γεγονός πως ακολούθησαν άλλοι τρεις ιεροί πόλεμοι, οι οποίοι επί της ουσίας έγιναν για τον έλεγχο του Μαντείου, το οποίο πέρα από ιερό ήταν και ιδιαίτερα προσοδοφόρο, χάρη στα πλούσια δώρα που έφερναν στην περιοχή οι βασιλείς και αξιωματούχοι, οι οποίοι συνέρρεαν από τον ελληνικό κόσμο και όχι μόνο για να ακούσουν τους χρησμούς της Πυθίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος (2010), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Β΄, Αθήνα: Ειδική έκδοση National Geographic
- Οι Ιεροί Πόλεμοι στην Αρχαία Ελλάδα (Μέρος Α’), historical-quest.com, Διαθέσιμο εδώ
