Της Στέλλας Χριστοδούλου,
Στον κόσμο των επιχειρήσεων, η ανακατανομή επιχειρήσεων ορίζεται ως η μετακίνηση των επιχειρήσεων από μία περιοχή σε κάποια άλλη. Αυτή η διαδικασία είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις εξαγωγές, καθώς οι μετακινήσεις αυτές συχνά έχουν σκοπό τη δημιουργία ή την αύξηση της εξαγωγικής δραστηριότητας. Η ύπαρξη του κόστους εισόδου στην αγορά του εξωτερικού επηρεάζει δραστικά τον τρόπο με τον οποίο οι επιπτώσεις του διεθνούς εμπορίου κατανέμονται σε διαφορετικούς τύπους επιχειρήσεων. Οι ανακατανομές, μεταξύ αυτών των διαφορετικών επιχειρήσεων, προκαλούν αλλαγές στο συνολικό μακροοικονομικό περιβάλλον μιας χώρας, που δεν μπορούν να εξηγηθούν από μελέτες που εστιάζουν μόνο στις επιχειρήσεις.
Η μετάβαση από τη μία επιχείρηση σε μία άλλη έχει σημαντικό αντίκτυπο στην οικονομική ευημερία μιας χώρας. Η συνολική παραγωγή και, κατά συνέπεια, η οικονομική ευημερία επηρεάζονται από διαφόρους παράγοντες που αλλάζουν μέσω της ανακατανομής των επιχειρήσεων λόγω εξαγωγικής δραστηριότητας – βοήθειας. Ο κύριος αντίκτυπος της μετάβασης από την αυτάρκεια (επιχείρηση αυτόνομη) στο ανοιχτό εμπόριο είναι η αύξηση της συνολικής παραγωγικότητας που προκύπτει από την ανακατανομή των μεριδίων αγοράς στις παραγωγικές επιχειρήσεις. Σε κάθε περίπτωση, η έκθεση στο εμπόριο θα αναγκάσει τις λιγότερο παραγωγικές επιχειρήσεις να αποχωρήσουν και θα ανακατανείμουν τα μερίδια αγοράς από τις λιγότερο παραγωγικές σε περισσότερο παραγωγικές επιχειρήσεις. Η αυξημένη έκθεση στο διεθνές εμπόριο θα αποφέρει, επίσης, αναμφισβήτητα αύξηση της ευημερίας.
Επιπλέον, όπως προαναφέρθηκε, η αύξηση του αριθμού των εμπορικών επιχειρήσεων αναγκάζει τις λιγότερο παραγωγικές επιχειρήσεις να αποχωρήσουν. Τόσο τα μερίδια αγοράς όσο και τα κέρδη ανακατανέμονται στις πιο αποτελεσματικές επιχειρήσεις. Όπως συνέβη και με τη μετάβαση από την αυτάρκεια στην ανοιχτή αγορά, και αυτή η ανακατανομή λόγω λιγότερων επιχειρήσεων τώρα (εξαιτίας της αποχώρησής τους) δημιουργεί μια συνολική αύξηση παραγωγικότητας και, κατά συνέπεια, αύξηση της ευημερίας.
Ο επόμενος παράγοντας που συμβάλλει έμμεσα στο ίδιο αποτέλεσμα είναι η μείωση στο κόστος των εμπορικών συναλλαγών. Η κατεύθυνση της ανακατανομής των μεριδίων αγοράς και των κερδών θα είναι πανομοιότυπη με αυτή που περιγράφηκε προηγουμένως: όλες οι επιχειρήσεις θα χάσουν ένα μερίδιο των εγχώριων πωλήσεών τους, έτσι ώστε οι επιχειρήσεις που δεν εξάγουν να υφίστανται τόσο απώλεια στο μερίδιο αγοράς όσο και απώλεια κέρδους. Οι πιο παραγωγικές επιχειρήσεις, που εξάγουν περισσότερο, αντισταθμίζουν τις απώλειες των εγχώριων πωλήσεών τους με τις αυξημένες εξαγωγικές τους πωλήσεις και οι πιο παραγωγικές επιχειρήσεις αυτής της κατηγορίας, κατά αυτόν τον τρόπο, αυξάνουν, επίσης, την οικονομική τους κερδοφορία. Όπως και πριν, η έξοδος των λιγότερο παραγωγικών επιχειρήσεων από την αγορά και η αύξηση του μεριδίου αγοράς των πιο παραγωγικών επιχειρήσεων συμβάλλουν τόσο σε συνολική αύξηση της παραγωγικότητας, αλλά και της ευδαιμονίας.
Αν και οι λιγότερο παραγωγικές επιχειρήσεις που δεν εξάγουν υφίστανται τόσο μείωση μεριδίου αγοράς όσο και απώλειες στα κέρδη τους, τα μερίδια αγοράς και οι ανακατανομές των κερδών προς τις πιο παραγωγικές επιχειρήσεις, σε αυτήν την περίπτωση, δεν θα είναι παρόμοιες με εκείνες των δύο προηγούμενων. Μια μείωση στα κόστη συναλλαγών θα ευνοήσει μόνο τις νέες επιχειρήσεις που ξεκίνησαν να εξάγουν μετά τη μείωση του κόστους. Ωστόσο, όπως και στις δύο προηγούμενες περιπτώσεις, η ευημερία θα είναι αναμφισβήτητα υψηλότερη στη νέα ισορροπία σταθερής κατάστασης.
Συνοψίζοντας, οι προκαλούμενες από τις εξαγωγές ανακατανομές μεταξύ διαφορετικών επιχειρήσεων προκαλούν αλλαγές στο συνολικό περιβάλλον μιας χώρας. Από τη μια μεριά, η ύπαρξη του επιπλέον κόστους συναλλαγών δεν επηρεάζει τις ιδιότητες του εμπορίου που ενισχύουν την ευημερία, που συνεπάγεται πως η αύξηση της έκθεσης μιας χώρας στο εμπόριο οδηγεί σε αύξηση της συνολικής ευημερίας. Από την άλλη μεριά όμως, το κόστος εξαγωγής μεταβάλλει σημαντικά την κατανομή των κερδών και των μεριδίων αγοράς στις εμπορικές επιχειρήσεις. Αυτή η ανακατανομή που προκαλείται από το εμπόριο προς τις πιο αποτελεσματικές επιχειρήσεις εξηγεί λεπτομερώς τον λόγο που το διεθνές εμπόριο μπορεί να δημιουργήσει επιπλέον συνολικά κέρδη και συνολική αύξηση παραγωγικότητας, χωρίς απαραίτητα να βελτιώνει την παραγωγική απόδοση μεμονωμένων επιχειρήσεων. Αν και η αύξηση της έκθεσης μιας χώρας στο εμπόριο δημιουργεί πάντα μεγαλύτερο ανταγωνισμό στην εγχώρια αγορά, αυτή δεν είναι η βασική αιτία πίσω από την έξοδο των λιγότερο παραγωγικών επιχειρήσεων από την αγορά. Αυτή η έξοδος δικαιολογείται τις περισσότερες φορές από την είσοδο νέων επιχειρήσεων, ως αντίδραση στα υψηλότερα σχετικά κέρδη που αποκομίζουν μέσω των εξαγωγών.
Παρόλα αυτά, αξίζει να σημειωθεί πως μία επιχείρηση μπορεί να αποφύγει τον κίνδυνο για έξοδο από την αγορά, όταν διαθέτει ειδικούς συμβούλους που μπορούν να της προσφέρουν ένα οικονομικό πλάνο, στόχους πωλήσεων, καθώς και όταν τα στελέχη ανθρώπινου δυναμικού, από το οποίο είναι εδραιωμένη, είναι ισχυρά και κατέχουν ισχυρές γνώσεις πάνω στο αντικείμενο. Επίσης, μία επιχείρηση μπορεί να αποφύγει τον κίνδυνο για έξοδο από την αγορά και όταν διαθέτει από την αρχή σχεδόν της πορείας της στο χώρο ένα business plan, σύμφωνα με το οποίο θα επιλέγει τις επόμενες της κινήσεις κάθε φορά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- 7 Λόγοι Αποτυχίας των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, logistor.gr, διαθέσιμο εδώ
- Marc J. Melitz, 2003. “The Impact of Trade on Intra-Industry Reallocations and Aggregate Industry Productivity,” Econometrica, Econometric Society, vol. 71(6), pages 1695-1725, November, διαθέσιμο εδώ
