Της Μαριλένας Παναγιώτου,
Αν κάτι χαρακτηρίζει τη χειμερινή περίοδο δεν είναι άλλο από το κρύο και την ανάγκη των ανθρώπων για ζεστασιά. Οι μαζώξεις σε σπίτια, οι ξυλόσομπες και τα τζάκια και το σπιτικό ζεστό φαγητό, είναι άμεσα συνδεδεμένα με τη χειμερινή περίοδο. Παραδοσιακά, ο συνδυασμός των πικάντικων γεύσεων και των καυτερών φαγητών υπάρχει πάντοτε σε ένα χειμωνιάτικο τραπέζι, τόσο σε διάφορες κουλτούρες όσο και στη δική μας. Από καυτερές μεξικάνικες σάλτσες μέχρι τα “spicy” ασιατικά πιάτα, η πικάντικη γαστρονομία φαίνεται να έχει ενσωματωθεί πλήρως στην κουζίνα μας, κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών. Πολλοί είναι οι λόγοι που οι πικάντικες γεύσεις είναι τόσο αγαπητές κατά τη χειμερινή περίοδο.
Αρχικά, πρέπει να αναφέρουμε πως ο πρωταρχικός λόγος που καταναλώνουμε καυτερά φαγητά το χειμώνα, είναι γιατί μας «ζεσταίνουν», κάτι που έχουμε ανάγκη λόγω των κρύων ημερών. Πίσω από αυτήν την παρατήρηση υπάρχει βιολογική ισχύ: Η αίσθηση «καψίματος» που μας προκαλεί η κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών δεν εμπίπτει στις συνήθεις γεύσεις όπως η ξινή, η πικρή, η γλυκιά και η αλμυρή, αλλά συνδέεται με την αίσθηση της θερμοκρασίας. Εκτός από τους υποδοχείς γεύσης, η γλώσσα φαίνεται να διαθέτει υποδοχείς θερμοκρασίας, και ορισμένοι εξ αυτών ενεργοποιούνται από πικάντικα τρόφιμα, προκαλώντας την αίσθηση «καψίματος». Η πικάντικη ουσία που «ξυπνά» αυτήν την αίσθηση είναι η «καψαϊκίνη», προερχόμενη από πιπεριές, οι οποίες, πιθανώς, ανέπτυξαν αυτήν τη χημική ουσία, ως μέσο προστασίας κατά των αρπακτικών ζώων.
Η καψαϊκίνη δρα ως εξής: αλληλεπιδρά με έναν υποδοχέα θερμοκρασίας στη γλώσσα. Συνήθως, ο υποδοχέας αυτός, ενεργοποιείται από υψηλές θερμοκρασίες, πάνω από 40 βαθμούς Κελσίου. Ωστόσο, η καψαϊκίνη «εξαπατά» τον υποδοχέα, προκαλώντας αίσθηση καύσης στον εγκέφαλο ακόμα και σε θερμοκρασία μόλις 33ºC. Έτσι, το στόμα αισθάνεται σαν να καίγεται, παρόλο που βρίσκεται σε φυσιολογική θερμοκρασία, περίπου 35ºC. Έτσι τα πικάντικα φαγητά προσφέρουν μια ευχάριστη αντίθεση στο κρύο του χειμώνα δημιουργώντας μια αίσθηση θερμότητας που εξισορροπεί το κρύο.
Επιπρόσθετα, κοιτώντας από μια γαστρονομική οπτική γωνία, οι πικάντικες γεύσεις προσθέτουν ένα επίπεδο πολυπλοκότητας στα πιάτα, καθιστώντας τα πιο ενδιαφέροντα και ευχάριστα για τη γευστική αντίληψη. Η πικάντικη πινελιά μπορεί να ενισχύσει τις γεύσεις των υλικών και να δημιουργήσει έναν ιδιαίτερα γευστικό συνδυασμό που καλύπτει όλα τα γαστρονομικά πλάτη. Ας το παραδεχτούμε: οποιοδήποτε άνοστο ή βαρετό πιάτο όπως σκέτο ρύζι ή πατάτες αν συνδυαστεί με μια καυτερή σάλτσα μπορεί να αποτελέσει ένα πεντανόστιμο γεύμα.
Επίσης, τα πικάντικα φαγητά έχουν αρκετά οφέλη για την υγεία μας, κάτι που παραδοσιακά προσπαθούσαν να αξιοποιήσουν οι νοικοκυρές προσθέτοντας καυτερές γεύσεις στο οικογενειακό τραπέζι, καθώς ο χειμώνας έχει συνδεθεί και με την παρουσία ιώσεων.
Ειδικότερα, τα μπαχαρικά που προσδίδουν την πικάντικη γεύση στα φαγητά, με την ικανότητά τους να εκδηλώνουν αντιβακτηριακή δράση, φαίνεται να επηρεάζουν το σύνολο των μικροοργανισμών που βρίσκονται στο εντερικό σύστημα, γνωστό και ως «εντερική μικροχλωρίδα». Αυτή η μικροβιακή κοινότητα, που βρίσκεται τόσο στο λεπτό όσο και στο παχύ έντερο, συνδέεται άμεσα με τον κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων νοσημάτων. Με βάση αυτά τα δεδομένα, διακρίνεται η πιθανότητα ότι τα μπαχαρικά μπορούν να έχουν σημαντική επίδραση στα ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας στον ανθρώπινο οργανισμό.
Τέλος, είναι γεγονός πως τα πικάντικα τρόφιμα έχει παρατηρηθεί πως μας βοηθούν να φτάσουμε πιο γρήγορα σε κορεσμό. Συγκεκριμένα η καψαϊκίνη, που είναι η κυρίαρχη ενεργή ουσία που περιέχεται στις πιπεριές τσίλι, έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί αύξηση στις ενεργειακές δαπάνες και μειώνει προσωρινά την όρεξη, όταν χρησιμοποιείται σε σχετικά υψηλές ποσότητες.
Συνοψίζοντας, ο συνδυασμός των πικάντικων φαγητών με τη χειμερινή περίοδο δεν είναι απλώς μια τυχαία τάση. Είναι μια εξελισσόμενη γαστρονομική εμπειρία που συνδυάζει τη ζεστασιά, τη γευστική απόλαυση και την υγεία με την πολυπλοκότητα της πικάντικης γεύσης. Έτσι, ας αφήσουμε τις πικάντικες νότες να μας ζεστάνουν κατά τη διάρκεια αυτής της κρύας εποχής και ας απολαύσουμε τις έντονες, διαφορετικές γεύσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Γιατί στους ανθρώπους αρέσουν τα πικάντικα φαγητά;, kipos.firenews.video, διαθέσιμο εδώ
- Πικάντικα – Καυτερά Φαγητά: Να τα εντάξουμε στη Διατροφή μας;, mednutrition.gr, διαθέσιμο εδώ
