Του Άρη Γλυκού,
Το πιο σημαντικό εργαλείο για τις επιχειρήσεις και ειδικότερα για τις εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρείες είναι οι μετοχές τους. Οι εταιρείες λοιπόν, με σκοπό να αξιοποιήσουν στο έπακρο το «όπλο» τους αυτό χρησιμοποιούν διάφορα επενδυτικά προϊόντα που συνδέονται άμεσα με τις μετοχές. Ένα από αυτά τα εργαλεία αποτελούν οι τίτλοι παραστατικών δικαιωμάτων προς κτήση κινητών αξιών ή αλλιώς stock warrants.
Τα warrants μετοχών αφορούν μια συμφωνία μεταξύ της εκδότριας εταιρείας και ενός επενδυτή, που δίνει σε αυτόν τη δυνατότητα να αγοράσει (call warrants) ή να πωλήσει (put warrants) μετοχές αυτής της εταιρείας σε συγκεκριμένη τιμή (τιμή άσκησης) κάποια στιγμή στο μέλλον πριν τη λήξη του εκάστοτε warrant. Οι τίτλοι αυτοί δεν χρησιμοποιούνται συχνά και δεν έχει τυποποιηθεί συγκεκριμένος τρόπος σύναψης της συμφωνίας. Η εκάστοτε εταιρεία προσαρμόζει τους τίτλους που προσφέρει με βάση τα συμφέροντά της και τις συνθήκες της αγοράς. Η αναλογία ανάμεσα στον αριθμό των μετοχών που επιτρέπει ένα warrant στον κάτοχό του να αγοράσει ή να πωλήσει καθορίζεται κάθε φορά από την εκδότρια εταιρεία. Η ημερομηνία λήξης των warrants ορίζεται αρκετά χρόνια μετά την έκδοσή τους, με μερικά να παραμένουν ενεργά στο διηνεκές.
Τα ευρωπαϊκά warrants επιτρέπουν την άσκηση του δικαιώματος που ενσωματώνεται στα warrants σε συγκεκριμένες ημερομηνίες (παραδείγματος χάρη κάθε έξι μήνες). Τα αντίστοιχα αμερικανικά επιτρέπουν στους επενδυτές να ασκήσουν τα δικαιώματά τους όποτε οι ίδιοι επιθυμούν.
To επενδυτικό προϊόν αυτό αξιοποιείται κυρίως στην κινεζική χρηματαγορά. Η δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος δεν είναι σταθερή, αλλά καθορίζεται από την εκάστοτε συμφωνία. Ενδεικτικά, το WuLiang warrant έδινε τη δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος αγοράς ή πώλησης μόνο πέντε συγκεκριμένες μέρες, ενώ το JiChang warrant είχε ένα ευρύτερο πλαίσιο των εννέα (9) μηνών.
Αφού η έκδοση των warrants πραγματοποιείται από την εταιρεία, τις μετοχές της οποίας αφορούν, η αγορά αυτών από επενδυτές δίνει κεφάλαια στην εταιρεία, λειτουργώντας και ως μια μορφή άντλησης κεφαλαίων, ενώ, ακόμη και όταν γίνεται η εκτέλεσή τους, η εταιρεία λαμβάνει περαιτέρω κεφάλαια από τους επενδυτές που αγοράζουν τις μετοχές.
Η άσκηση του δικαιώματος αγοράς από έναν κάτοχο τίτλων παραστατικού δικαιώματος, αναγκάζει την εταιρεία να προσφέρει μετοχές προς πώληση, σε τιμή που συνήθως είναι χαμηλότερη από τη χρηματιστηριακή τιμή αυτής. Στην περίπτωση του put warrant ακολουθείται η αντίστροφη διαδικασία. Οι μετοχές που πωλούνται ή αγοράζονται προκύπτουν από έκδοση νέων μετοχών από την εκάστοτε εταιρεία.
Για παράδειγμα, η εταιρεία Α που έχει χίλιες μετοχές αξίας € 10 η μια και η αξία των μετοχών βρίσκεται εξ ολοκλήρου στο ταμείο της επιχείρησης. Ένας επενδυτής κατέχει 10 warrants που του επιτρέπουν να αγοράσει σήμερα 10 μετοχές το καθένα με τιμή άσκησης € 5. Αν ασκήσει το δικαίωμά του θα δώσει € 500 (5×100 – τιμή άσκησης × αριθμός των μετοχών) και θα λάβει μετοχές αξίας € 1.000 (100×10 – μετοχές × τιμή μετοχής). Η εταιρεία θα κληθεί να εκδώσει τις εκατό αυτές μετοχές, με αποτέλεσμα να αυξηθούν τα χρήματα που κατέχει κατά € 500, αλλά θα πρέπει να πωλήσει μετοχές που αξίζουν € 1000. Δηλαδή, τώρα θα υπάρχουν 1.100 μετοχές και θα αντιστοιχούν σε € 10.500, με αξία ανά μετοχή € 9,55, οδηγώντας σε μια μείωση της αξίας κάθε μετοχής. Οι κοινές μετοχές της επιχείρησης αυξάνονται σε αριθμό και οι υπάρχοντες επενδυτές-μέτοχοι επιβαρύνονται την αλλοίωση αυτή του μετοχικού κεφαλαίου.
Το αποτέλεσμα, λοιπόν, αυτό από την άσκηση των warrants αποτελεί και το σημαντικότερο αρνητικό χαρακτηριστικό αυτών, καθώς επηρεάζει αρνητικά την αξία των υπαρχόντων μετοχών. Ωστόσο, δεν ακυρώνεται η συνολικά θετική τους επίδραση στην πορεία της εταιρείας.
Οι τίτλοι παραστατικού δικαιώματος προωθούνται στους επενδυτές με διάφορους τρόπους. Συγκεκριμένα, προσφέρονται σε επενδυτές που αγοράζουν ομόλογα της εταιρείας. Με αυτόν τον τρόπο, δίνεται ένα επιπλέον κίνητρο στους επενδυτές να καλύψουν την προσφορά των ομολόγων από την εταιρεία. Παράλληλα, η επιχείρηση μπορεί να πετύχει χαμηλότερο κόστος για τον δανεισμό της σε σύγκριση με άλλες μορφές δανεισμού, όπως την απλή έκδοση ομολόγων ή τον δανεισμό μέσω μιας τράπεζας.
Μια ακόμα συνθήκη, στα πλαίσια της οποίας αξιοποιούνται τα warrants, είναι σε αγορές μετοχών από επενδυτές, όπου για κάθε μετοχή που αγοράζουν λαμβάνουν και έναν καθορισμένο αριθμό warrants. Ταυτόχρονα, λοιπόν, με τα πιθανά κέρδη τους από την αύξηση της τιμής της μετοχής θα μπορούν να έχουν περαιτέρω κέρδη από την άσκηση και την πώληση των warrants.
Περαιτέρω, με τη δημιουργία πιο ελκυστικών προσφορών για τους επενδυτές, τα warrants μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως εγγύηση σε δάνεια της εταιρείας. Συγκεκριμένα, πραγματοποιείται μία συμφωνία μεταξύ του δανειστή και της εταιρείας, όπου εκδίδονται και προσφέρονται warrants συγκεκριμένης ποσοστιαίας αξίας του χρέους που αναλαμβάνει η επιχείρηση (warrants coverage).
Τα warrants μπορούν να πωληθούν στη συνέχεια στη δευτερογενή αγορά, επιτρέποντας στους κατόχους τους να πωλήσουν τους τίτλους αυτούς, αν υπάρχει ενδιαφέρον από άλλους επενδυτές, χωρίς να αναμένουν την όποια διαδικασία πρέπει να πραγματοποιηθεί από τη μεριά της εταιρείας.
Αντίστοιχα, από τη μεριά των επενδυτών, η απόκτηση των warrants έχει ως σκοπό την αύξηση της κερδοφορίας τους σε περίπτωση σημαντικής αύξησης των τιμών. Ο μεγάλος χρόνος ωρίμανσης των τίτλων αυτών τους καθιστά χρήσιμα εργαλεία και για τη μακροπρόθεσμη επενδυτική στρατηγική των ατόμων, χωρίς, όμως, να επιβάλλει την ύπαρξη μεγάλων χρηματικών κεφαλαίων που θα απαιτούσε η απευθείας αγορά των μετοχών.
Επιπρόσθετα, η άλλη μορφή των warrants, τα put warrants, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μια μορφή ασφάλισης των επενδυτών που έχουν αγοράσει μετοχές και θέλουν να προστατεύσουν ένα μέρος των κεφαλαίων τους, σε περίπτωση που η τιμή της μετοχής μειωθεί.
Η δευτερογενής αγορά για τα warrants είναι περίπλοκη, καθώς ο τρόπος αποτίμησής τους εξαρτάται από τον χρόνο που απομένει για τη λήξη τους, αλλά και από την τιμή της μετοχής της εταιρείας.
Συγκεκριμένα, παρατηρούμε την αξία που έχει η μετοχή της εταιρείας μια συγκεκριμένη στιγμή και στη συνέχεια βλέπουμε την τιμή άσκησης. Με την υπόθεση ότι ένα warrant αντιστοιχεί σε δικαίωμα αγοράς μιας μετοχής, η εγγενής αξία (intrinsic value) του τίτλου θα είναι ίση με την τιμή της μετοχής μείον την τιμή άσκησης, όταν η τιμή άσκησης είναι χαμηλότερη της χρηματιστηριακής αξίας της μετοχής. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση η αξία θα είναι μηδέν (0), καθώς δεν συμφέρει τον επενδυτή να ασκήσει το δικαίωμα που έχει όταν η τιμή άσκησης είναι μεγαλύτερη ή ίση από τη χρηματιστηριακή αξία.
Ο δεύτερος παράγοντας που καθορίζει την αξία του τίτλου είναι η απόσταση από τη λήξη και η συνολική μεταβλητότητα της μετοχής. Οι δύο αυτοί παράγοντες μπορεί να αυξήσουν ή να μειώσουν τις ελπίδες των επενδυτών για την τιμή που θα έχει η μετοχή στο μέλλον που θα επηρεάσει την εγγενή αξία των warrants. Το κομμάτι αυτό της αξίας του warrant αντικατοπτρίζει σε έναν βαθμό την αύξηση που μπορεί να έχει η τιμή της μετοχής. Για τον υπολογισμό αυτής της αξίας συνήθως χρησιμοποιείται το μοντέλο Black and Scholes. Για τη διευκόλυνση των επενδυτών, το μοντέλο αυτό είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο, σε συνδυασμό με άλλες μεθόδους για τον υπολογισμό της χρονικής αξίας του τίτλου.
Η τιμή αυτή είναι καθαρά θεωρητική και δεν είναι πάντα η τιμή στην οποία συναλλάσσεται ο τίτλος. Μπορεί, όμως, να αποτελέσει τιμή σύγκρισης για κάποιον επενδυτή και να είναι ο καθοριστικός παράγοντας στην απόφαση αγοράς ή πώλησης του εκάστοτε τίτλου.
Οι τίτλοι παραστατικού δικαιώματος είναι ένα ιδιαίτερο επενδυτικό εργαλείο, με σημαντικά θετικά χαρακτηριστικά τόσο για τους επενδυτές όσο και για τις εταιρείες που τους εκδίδουν. Παρόλα αυτά, η δευτερογενής αγορά των τίτλων αυτών δεν είναι αρκετά ανεπτυγμένη, καθιστώντας δύσκολη τη ρευστοποίηση αυτών και την αξιοποίηση θετικών οικονομικών συνθηκών που έχουν οδηγήσει σε αύξηση τις τιμές των τίτλων ή σε περίπτωση ανάγκης κάλυψης κεφαλαιακών αναγκών από τους επενδυτές.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Chinese Warrants Bubble, American Economic Reviews, διαθέσιμο εδώ
- Warrants: A Risky But High-Return Investment Tool, Investopedia, διαθέσιμο εδώ
- Όσα θέλετε να ξέρετε για τα warrants, Eurobank equities, διαθέσιμο εδώ
- What are stock warrants, Bankrate, διαθέσιμο εδώ
