Του Κώστα Καρατζά,
Όπως είναι γνωστό, τους τελευταίους μήνες οι επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν προκαλέσει παγκόσμια αναστάτωση, καθώς τίθεται σε αμφισβήτηση η ελεύθερη διακίνηση του εμπορίου. Χαρακτηριστικά, ο Ο.Η.Ε. υπολογίζει ότι ο όγκος των εμπορευμάτων που διέρχεται από τη διώρυγα του Σουέζ μειώθηκε κατά 42% με τις οικονομικές συνέπειες σε παγκόσμιο επίπεδο να τείνουν να γίνουν περισσότερο ολέθριες σε περίπτωση μη έγκαιρης αντιμετώπισης αυτού του ζητήματος.
Πολλές ναυτιλιακές εταιρείες αναγκάζονται να αναστείλουν τις δραστηριότητές τους στην Ερυθρά Θάλασσα, ενώ τα πλοία αναγκάζονται να πλέουν στην Αφρική αυξάνοντας το ναυτιλιακό κόστος και καθιστώντας εύθραυστη την παγκόσμια ναυτιλία. Οι επιθέσεις, βεβαίως, αυτές κάνουν περισσότερο εκρηκτική την κατάσταση στη Μέση Ανατολή ωθώντας μεγάλες περιφερειακές δυνάμεις να αναλάβουν δράση. Οι Η.Π.Α. μέσω στρατιωτικών πρωτοβουλιών μπορεί να μη δίνουν την τελική λύση προς το παρόν, μοιάζουν όμως να είναι η πιο αποφασιστική χώρα για να κρατήσει ελεύθερο το εμπόριο σε διαδρομές που συνδέουν την Κίνα με τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη.
Από την άλλη, η Κίνα παρόλο που θέλει να εμφανίζεται ως υπερδύναμη και παράγοντας σταθερότητας και ειρήνης τηρεί μια διαφορετική στάση. Ακολουθεί το μοντέλο της φαινομενικά μη παρέμβασης, εκμεταλλευόμενη το γεγονός ότι τα κινεζικά πλοία απολαμβάνουν περισσότερη ελευθερία και ασφάλεια από τις επιθέσεις των Χούθι. Αυτό, βέβαια, προκαλεί ερωτηματικά τα οποία στους αναλυτές δεν προξενούν εντύπωση. Στην αρχή, των επιθέσεων, και συγκεκριμένα στις 3 Δεκεμβρίου 2023, ένα κινεζικό πλοίο που ανήκε στην COSCO, δέχτηκε επίθεση με drone. Ωστόσο, από τότε κινεζικά μέσα ενημέρωσης επισημαίνουν πως τα κινεζικά πλοία αντιμετωπίζουν τη λιγότερη αναστάτωση. Με βάση τα στοιχεία είναι γνωστό, πως η COSCO έχει κάνει 12 ασφαλή περάσματα τις τελευταίες εβδομάδες. Μάλιστα ένας ανώτερος αξιωματούχος των Χούθι δήλωσε, ότι θα παρασχεθεί ασφαλής διέλευση σε κινεζικά και ρωσικά πλοία, ωθώντας τα κινεζικά πλοία σε επανατοποθέτηση στην περιοχή.
Αυτή η ιδιότυπη συμφωνία μπορεί να εξηγηθεί από κάποιους λόγους. Οι Χούθι επιτίθενται, όπως δηλώνουν, σε χώρες που θεωρούν ότι υποστηρίζουν άμεσα το Ισραήλ, το οποίο αντιμετωπίζουν ως εχθρό τους όπως τις Η.Π.Α.. Η επιδέξια ουδετερότητα του Πεκίνου και ο μεσολαβητικός του ρόλος, του έχουν φέρει θετικά αποτελέσματα. Επιπλέον, η Κίνα έχει καταφέρει να διατηρήσει περίπλοκους δεσμούς με το Ιράν και παρά τις ιδιαιτερότητες αυτών των σχέσεων για την Τεχεράνη, η Κίνα θεωρείται ως βασικός σύμμαχος και αποτελεί τον κύριο εισαγωγέα του πετρελαίου της. Όσον αφορά, τις σχέσεις Κίνας-Χούθι θα πρέπει να ανατρέξει κανείς στο 2016 που βρισκόταν σε έξαρση ο πόλεμος στην Υεμένη. Τότε θεωρείται ότι αναπτύχθηκαν κάποιοι δεσμοί, καθώς έγινε προσπάθεια από την Κίνα να πραγματοποιηθούν συνομιλίες μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών του εμφυλίου συμπεριλαμβανομένων και των Χούθι. Αυτές οι προσπάθειες πραγματοποιήθηκαν με ειδικό κινέζο απεσταλμένο στη Μέση Ανατολή και με τον Κινέζο Πρέσβη της Υεμένης, ενώ αντιπροσωπεία των Χούθι επισκέφτηκε το Πεκίνο.
Ωστόσο, παραμένουν ασαφή τα όρια των σχέσεων αυτών και κυρίως οι προθέσεις για επέκτασή τους. Τα κινεζικά συμφέροντα στην Υεμένη είναι πολύπλευρα και εστιάζονται κυρίως σε επενδύσεις, όπως η ανάπτυξη του λιμανιού Άντεν, το οποίο ελέγχεται από τη διεθνώς αναγνωρισμένη Κυβέρνηση της Υεμένης που είναι αντίπαλοι των Χούθι. Το Πεκίνο άμεσα μοιάζει να μην έχει συνέπειες από τις εξελίξεις στην Ερυθρά Θάλασσα, ωστόσο υπάρχουν κι όρια σε αυτή τη στάση του προς τους Χούθι. Η Κίνα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την Ερυθρά Θάλασσα και τις εξαγωγές που εκτελούνται από τα ξένα πλοία.
Ακόμη, η Κίνα έχει κάνει επενδύσεις σε αιγυπτιακά λιμάνια, τα οποία εκκενώνονται καθώς τα εμπορικά πλοία φεύγουν κάτι που φυσικά οδηγεί τους κινέζους να χάνουν πολλά εκατομμύρια. Παρατηρείται ακόμη περιορισμένη προσέγγιση της Κίνας στους Χούθι σε σχέση με άλλες αντίστοιχες ομάδες, όπως τους Ταλιμπάν, με τους οποίους μετά την κατάληψη του Αφγανιστάν έκανε αρκετές συμφωνίες και επαναδιαπραγματεύθηκε διάφορα έργα. Κάτι που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι, ότι οι Η.Π.Α. πιστεύουν πως η Κίνα θα μπορούσε να πιέσει τους Χούθι να σταματήσουν τις επιθέσεις.
Βέβαια, υπάρχει σκεπτικισμός με το αν τελικά η Κίνα προβεί σε μια αποφασιστική κίνηση για εξομάλυνση της κατάστασης. Ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των Η.Π.Α., John Kirby, έκανε μια ενδιαφέρουσα δήλωση στην οποία επισήμανε ότι η Κίνα έχει επιρροή στην Τεχεράνη. Οι Χούθι έχουν ως βασικό σύμμαχο το Ιράν και εκεί παρατηρείται η περιπλοκότητα των σχέσεων Χούθι-Κίνας, η οποία περνά από τις σχέσεις Κίνας-Ιράν.
Κατά άλλους αναλυτές, η Κίνα παίζει ένα κυνικό παιχνίδι στο οποίο αφήνει την αμερικανική δύναμη να δράσει στην περιοχή και να αποπροσανατολιστεί το ενδιαφέρον των Η.Π.Α. για την Ασία δίνοντας χρόνο στο Πεκίνο να αναλάβει πρωτοβουλίες στον δυτικό Ειρηνικό. Ανεξαρτήτως σχεδίου της Κίνας σε αυτή την κρίση, που φέρνει αναταραχές στην παγκόσμια οικονομία παραμένει εξαιρετικά κρίσιμο το ερώτημα αν τελικά μπορεί να πιέσει τους Χούθι για παύση των επιθέσεων. Κι αυτό γιατί αν τελικά αποδειχτεί πως δεν έχει τη δύναμη να επηρεάσει τη συγκεκριμένη ομάδα, ουσιαστικά θα χαλούσε την εικόνα της ως παγκόσμιας υπερδύναμης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- China in the Red Sea: Beijing’s Houthi Connection, The Diplomat, διαθέσιμο εδώ
- Could China stop the Houthis?, Politico, διαθέσιμο εδώ
- China Is Trying to Have It Both Ways in the Middle East, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- China Is Trying to Have It Both Ways in the Middle East, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
