Της Αντωνίας Πετρολέκα,
Η έκρυθμη κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα κλιμακώνεται ραγδαία, καθώς οι συνεχόμενες επιθέσεις των Χούθι σε εμπορικά πλοία έχουν επιφέρει άκρως αρνητικές συνέπειες στο διεθνές εμπόριο. Οι Χούθι αποτελούν ένα αντάρτικό κίνημα που δρα στην Υεμένη, έχοντας Ιρανική υποστήριξη. Κάνοντας μια γρήγορη επιστροφή στο παρελθόν εντοπίζουμε τις απαρχές του κινήματος των Χούθι στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν ο Hussein al-Houthi ίδρυσε το Πνευματικό Δίκτυο των Χούθι. Αυτό το δίκτυο λειτουργούσε ως πλατφόρμα για τη διάδοση της ιδεολογίας των Χούθι, η οποία συνδύαζε στοιχεία του ισλαμικού φονταμενταλισμού με αντι-αμερικανικές και αντι-ισραηλινές απόψεις.
Η πραγματική έκρηξη του κινήματος συνέβη το 2004, όταν οι Χούθι ξεκίνησαν έναν ένοπλο αγώνα ενάντια στην Κυβέρνηση της Υεμένης, καταγγέλλοντας διαφθορά, αδικία και αποκλεισμό από το πολιτικό σύστημα. Η εξέγερσή τους αντιμετωπίστηκε με βίαιη καταστολή, αλλά κατάφεραν να αποκτήσουν έδαφος σε διάφορες περιοχές της χώρας. Παρά την ισλαμική τους βάση, ορισμένοι εκπρόσωποί τους αναζητούν πολιτικές λύσεις στο πρόβλημα της Υεμένης, ενώ άλλοι επιθυμούν την πλήρη εγκαθίδρυση μιας ισλαμικής δικτατορίας. Ο πόλεμος που ξέσπασε το φθινόπωρο στη Μέση Ανατολή μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ, ενίσχυσε το αντι-ισραηλινό αίσθημα στην περιοχή και προκάλεσε μια σειρά αλυσιδωτών γεγονότων, μεταξύ των οποίων, οι επιθέσεις και η επακόλουθη παρεμπόδιση του διεθνούς εμπορίου.
Οι επιθέσεις αυτές των Χούθι σε διεθνή εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν πλήξει ιδιαιτέρως την Αίγυπτο, καθώς τα πλοία άρχισαν να αποφεύγουν το στενό μεταξύ της Αραβικής Χερσονήσου και της βορειοανατολικής Αφρικής, και ως εκ τούτου τη διέλευση από τη Διώρυγα του Σουέζ. Αποτέλεσμα αυτού είναι η Κυβέρνηση της Αιγύπτου να χάνει σημαντικά έσοδα. Συγκεκριμένα, το οικονομικό έτος 2022-23, η Διώρυγα του Σουέζ απέφερε στην Αίγυπτο 9,4 δισεκατομμύρια δολάρια σε τέλη διέλευσης, η φετινή, όμως, χρονιά δε θα είναι τόσο προσοδοφόρα. Ο Osama Rabie, Πρόεδρος της Αρχής της Διώρυγας του Σουέζ, δήλωσε ότι τα έσοδα έχουν μειωθεί κατά 40% σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ πρόσθεσε ότι η κίνηση των πλοίων μεταξύ 1ης και 11ης Ιανουαρίου μειώθηκε κατά 30% σε σύγκριση με το 2023. Αυτή η απώλεια εσόδων από την μείωση της διαμετακομιστικής κυκλοφορίας στη Διώρυγα του Σουέζ πλήττει την Αίγυπτο, η οποία ήδη αντιμετωπίζει συμπτώματα οικονομικής κρίσης. Σε αυτή την κατάσταση, η Αίγυπτος αντέδρασε γρήγορα, αυξάνοντας τα τέλη διέλευσης μεταξύ 5% και 15% για να μειώσει τις απώλειες.
Παρόλα αυτά, η Αίγυπτος έχει δηλώσει ότι δε θα συμμετάσχει σε στρατιωτικές επιχειρήσεις για να εξασφαλίσει την ασφαλή διέλευση των πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα. Η Αιγυπτιακή Κυβέρνηση αναμφίβολα έχει αναγνωρίσει ότι επιχειρήσεις όπως αυτές που διεξάγουν τώρα το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Η.Π.Α. εναντίον των Χούθι δεν έχουν καμία πιθανότητα να εγγυηθούν μακροπρόθεσμα την ασφαλή διέλευση των πλοίων στην περιοχή. Παράλληλα, το Υπουργείο Εξωτερικών της Αιγύπτου εξέφρασε «βαθιά ανησυχία» για την κλιμάκωση των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Ερυθρά Θάλασσα, αλλά σε πλαίσιο που αποτελεί περισσότερο μια διπλωματική εξήγηση παρά μια σαφής λίστα συγκεκριμένων επιλογών. Επίσης, δεν έγινε λόγος για στρατιωτική εμπλοκή ή ακόμα και συμμετοχή σε πρωτοβουλίες των Η.Π.Α. που απευθύνονται στους Χούτι, ενώ το μόνο αραβικό έθνος που έχει ενταχθεί στον αμερικανο-βρετανικό συνασπισμό είναι το Μπαχρέιν.
Κατά πάσα πιθανότητα, η Κυβέρνηση της Αιγύπτου εξετάζει τις εσωτερικές επιπτώσεις, καθώς χαράζει την πορεία της. Οι Αιγύπτιοι, στο σύνολό τους, εκτιμούν το γεγονός ότι οι Χούθι ισχυρίζονται ότι υπερασπίζονται τους Παλαιστίνιους επιτιθέμενοι σε πλοία που θεωρούν ότι συνδέονται με το Ισραήλ. Πιθανότατα, εάν η Κυβέρνηση συμμετείχε με κάποιο τρόπο σε στρατιωτικές επιθέσεις κατά των Χούθι, θα υπήρχαν μαζικές διαδηλώσεις στη χώρα.
Οι αμερικανικο-βρετανικές επιθέσεις κατά των Χουθί συνεχίζονται, χωρίς όμως να έχουν κατορθώσει να καταπολεμήσουν αποτελεσματικά τις επιθέσεις τους. Έτσι, οι Ηνωμένες Πολιτείες δε δίστασαν να ζητήσουν από την Κίνα να ασκήσει την επιρροή της στο Ιράν, ώστε να σταματήσουν οι επιθέσεις των Χούθι, οι οποίοι έχουν την υποστήριξη της Τεχεράνης. Συγκεκριμένα, ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του των Η.Π.Α., Jake Sullivan, πίεσε τον Κινέζο Υπουργό Εξωτερικών, Wang Yi, ώστε να ασκήσει την επιρροή την του για να βοηθήσει στη διακοπή της υποστήριξης του Ιράν προς τους Χούθι. Η κατάσταση παραμένει έκρυθμη, το διεθνές εμπόριο έχει αποδιοργανωθεί, ενώ η αύξηση των τιμών σε διάφορα προϊόντα είναι πλέον αισθητή, μένει μόνο να φανεί πως οι διεθνείς παρεμβάσεις θα μπορέσουν να ρυθμίσουν την κατάσταση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Red Sea: Houthi attacks put pressure on Cairo, DW, διαθέσιμο εδώ
- ΗΠΑ: Ζητούν την επιρροή της Κίνας στο Ιράν για να σταματήσουν οι επιθέσεις των Χούθι, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Why Egypt Has the Most to Lose From Houthi Strikes on Merchant Ships, Foreign Policy, διαθέσιμο εδώ
