Του Γιώργου Δρακόπουλου,
Οι Big Four ελεγκτικές εταιρείες, ήδη από την προηγούμενη χρονιά, βρέθηκαν στο στόχαστρο των ρυθμιστικών αρχών, λόγω ατασθαλιών, σφαλμάτων και της ανάγκης να διαχωρίσουν το τμήμα της συμβουλευτικής από αυτό της ελεγκτικής, ώστε να αποφεύγεται η σύγκρουση συμφερόντων κατά τις δραστηριότητές τους.
Πρόσφατα, δημοσιεύθηκαν οι ετήσιες επιθεωρήσεις για τις ελεγκτικές δραστηριότητές τους, ακολουθώντας μερικές σημαντικές επισημάνσεις και προειδοποιήσεις από το Συμβούλιο Εποπτείας Λογιστικών Εταιρειών (Public Company Accounting Oversight Board – P.C.A.O.B.), καθώς οι ίδιες οι Big Four παραδέχθηκαν εκατοντάδες παραβιάσεις κανονισμών που σχετίζονται με την προστασία της ανεξαρτησίας του ελεγκτικού τους έργου.
Ειδικότερα, η PwC δήλωσε τη Δευτέρα ότι εντόπισε 129 παραβιάσεις κανόνων ανεξαρτησίας που επηρέασαν 74 πελάτες και οι επιθεωρητές της P.C.A.O.B. βρήκαν άλλη μία κατά την επιθεώρηση του ελεγκτικού έργου το 2022. Η ενημέρωση της έκθεσης ποιότητας ελέγχου της εταιρείας τη Δευτέρα αποκάλυψε επίσης ότι οι επιθεωρητές P.C.A.O.B. είχαν βρει λανθασμένο έργο στο 9 τοις εκατό των ελέγχων της PwC που εξέτασε το 2022, όπου το προσωπικό της απέτυχε να εκτελέσει όλες τις διαδικασίες που απαιτούνται για να αιτιολογήσει τη γνώμη τους. Αυτό είναι διπλάσιο από το ποσοστό του 2021, αλλά παραμένει το χαμηλότερο μεταξύ των Big Four.
Η Deloitte ανέφερε στην έκθεσή της για την ποιότητα του ελέγχου τον περασμένο μήνα ότι είχε ενημερώσει τους επιθεωρητές της PCAOB για 129 παραβιάσεις σε 78 πελάτες το 2022, που αφορούσε περίπου το 3% των ελέγχων της στις Η.Π.Α., και 107 σε 53 πελάτες στον κύκλο επιθεώρησης του 2023. Η EY παραδέχτηκε τον Νοέμβριο ότι η έκθεσή της για την επιθεώρηση PCAOB για το 2022 θα έδειχνε ποσοστό ανεπάρκειας 46%, ποσοστό που έκρινε «απαράδεκτο». Η EY ανέφερε, επίσης, ότι εντόπισε παραβιάσεις που επηρεάζουν το 3% των ελέγχων της το 2022. Όσον αφορά την K.P.M.G., αναμένεται προσεχώς να δημοσιευθούν τα στοιχεία στις επικείμενες εκθέσεις της P.C.A.O.B. για το 2022.
Το P.C.A.O.B. προτρέπει τις εταιρείες και τους επενδυτές να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στα αποτελέσματα των ετήσιων επιθεωρήσεων και απαιτούν από το προσωπικό των ελεγκτικών εταιρειών και του στενού τους κύκλου να πραγματοποιούν ενδελεχείς γνωστοποιήσεις της οικονομικής τους κατάστασης καθώς και των επενδύσεών τους, απαγορεύοντας, παράλληλα, την ενασχόληση και την οποιαδήποτε διαμόρφωση οικονομικού δεσμού με πελάτες των ελεγκτικών που εργάζονται, σε περίπτωση που θα μπορούσε να θίξει την ανεξαρτησία της εταιρείας τους. Εκπρόσωπος της P.C.A.O.B. δήλωσε πως «η ανεξαρτησία του ελεγκτή στηρίζει την ακεραιότητα των κεφαλαιαγορών μας και είναι απαραίτητη για να διασφαλίσουμε ότι οι επενδυτές μπορούν να εμπιστεύονται τις οικονομικές καταστάσεις στις οποίες βασίζονται για τη λήψη αποφάσεων».
Η PwC, η Deloitte και η EY είπαν ότι είχαν εξετάσει κάθε παραβίαση και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχαν περιπτώσεις, στις οποίες η ανεξαρτησία ενός ελέγχου ήταν πράγματι σε κίνδυνο.
Τα παραπάνω, ωστόσο, αποτελεί έναν από τους πολλούς «κρίκους της αλυσίδας» σκανδάλων και στρατηγικών λαθών των Big Four, ως απόρροια των «κενών» που παρουσιάζονται στη διακυβέρνηση των ελεγκτικών και των συμβουλευτικών επιχειρήσεών τους, ειδικά τα τελευταία χρόνια. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει στο να επανεξετάσουν την πολιτικής της διακυβέρνησής τους και ειδικότερα τον τρόπο και τον βαθμό λογοδοσίας της διοίκησης. Για παράδειγμα, οι εταίροι (partners) της EY στις Η.Π.Α. ψήφισαν πριν από τα Χριστούγεννα για την εισαγωγή ενός νέου συστήματος διακυβέρνησης που περιλαμβάνει ένα συμβούλιο για την επίβλεψη της διαχείρισης και την έγκριση της στρατηγικής.
Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές έχουν αποκλίνουσες απόψεις σχετικά με τον τρόπο διακυβέρνησης των Big Four. Στην Ευρώπη, ορισμένες χώρες έχουν αναθέσει τη δημιουργία επιτροπών εποπτείας και τον διορισμό τουλάχιστον ορισμένων ανεξάρτητων μελών του διοικητικού συμβουλίου. Από το 2018, η Ολλανδία απαιτεί από τις εταιρείες που ελέγχουν οντότητες δημοσίου συμφέροντος να έχουν ένα ανεξάρτητο εποπτικό συμβούλιο για την επίβλεψη των εσωτερικών τους δραστηριοτήτων.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Συμβούλιο Χρηματοοικονομικής Αναφοράς συνέστησε για πρώτη φορά την εισαγωγή ανεξάρτητων μη εκτελεστικών στελεχών εκτός της εταιρείας το 2010 για όσους ελέγχουν 20 ή περισσότερες εισηγμένες εταιρείες. Ο τελευταίος κώδικας διακυβέρνησης της ρυθμιστικής αρχής, ο οποίος λειτουργεί με βάση τη «συμμόρφωση ή εξήγηση», συνιστά στις μεγαλύτερες εταιρείες να έχουν τουλάχιστον τρία ανεξάρτητα μη εκτελεστικά στελέχη που αποτελούν την πλειοψηφία σε ένα εποπτικό όργανο που επιβλέπει «θέματα δημοσίου συμφέροντος».
Στις ΗΠΑ, το P.C.A.O.B. πρότεινε να απαιτείται από μια ελεγκτική εταιρεία να έχει τουλάχιστον ένα άτομο που δεν είναι εταίρος να συμμετέχει στο διοικητικό συμβούλιο ή σε κάποιο άλλο είδος συμβουλευτικού οργάνου. Ωστόσο, οι ελεγκτικές εταιρείες δεν έχουν συμβιβαστεί ακόμη σχετικά με τη συμμετοχή που θα απαιτείται να έχουν αυτά τα (μη εκτελεστικά) μέλη στο Δ.Σ., καθώς και με την αμοιβή που χρειάζεται για να προσελκύσουν αποτελεσματικά στελέχη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Top accounting firms admit breaking rules safeguarding audit independence, ft.com, διαθέσιμο εδώ
- Big Four firms rethink governance after year of mis-steps and scandals, ft.com, διαθέσιμο εδώ
- Big Four: Λάθη και σκάνδαλα οδηγούν σε επανεξέταση της διοικητικής δομής, ot.gr, διαθέσιμο εδώ
