Της Μαριαλένας Σπαθαριώτη,
Η σεξουαλικότητα αποτελεί αναμφισβήτητα αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης φύσης, εφόσον είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον άνθρωπο και την ψυχοσύνθεσή του. Ειδικότερα, ως σεξουαλικότητα ορίζεται το ψυχικό, πνευματικό και φυσικό μέσο που βοηθά δύο ανθρώπους να επικοινωνήσουν ερωτικά, να γνωριστούν σωματικά και να μιλήσουν με τη γλώσσα του σώματος, των αισθήσεων και των συναισθημάτων. Εξαιτίας της σημασίας του θέματος, τα παιδιά και, γενικότερα, οι νέοι έχουν δικαίωμα να λαμβάνουν αξιόπιστες, επιστημονικά τεκμηριωμένες και ολοκληρωμένες πληροφορίες σχετικά με τη σεξουαλικότητα, από μικρή κιόλας ηλικία. Αυτό συμβαίνει, διότι μέσω της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης οι νέοι ενημερώνονται τόσο για την αναπαραγωγή, τη συνουσία και τις σεξουαλικές σχέσεις, γενικότερα, όσο και για τους κινδύνους που μπορούν να προκύψουν από αυτές, χωρίς τις απαραίτητες γνώσεις. Με αφορμή, λοιπόν, τα τελευταία γεγονότα που συμβαίνουν στη χώρα μας σχετικά με τα περιστατικά σεξουαλικής βίας και παρενόχλησης, επανέρχεται το θέμα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης και, ειδικότερα, η θέση αυτού στον χώρο του σχολείου.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και το Συμβούλιο της Ευρώπης, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο, το οποίο προωθεί τον σεβασμό, τις υγιείς σχέσεις, καθώς και την πρόληψη και καταπολέμηση της σεξουαλικής βίας. Ποιοι, όμως, αναγνωρίζονται ως κύριοι φορείς της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα πλαίσια της καθημερινότητας; Ως ιδιαίτερα σημαντικός φορέας διαπαιδαγώγησης σχετικά με τη σεξουαλικότητα αναγνωρίζεται πρωτίστως το σχολείο, με το οποίο ο νέος έρχεται σε καθημερινή επαφή για μεγάλο μέρος της ημέρας, διαδραματίζοντας σπουδαίο ρόλο στη σωστή διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Συγκεκριμένα, το εν λόγω μάθημα θα πρέπει να διδάσκεται από εμπειρογνώμονες και γνώστες του αντικειμένου σε «κατανοητή» γλώσσα, ώστε να αποφεύγονται παρερμηνείες και ανακρίβειες, οι οποίες θα παρεμποδίζουν τη σωστή διεξαγωγή του μαθήματος. Όπως ανέφερε και πρόσφατα η —πλέον— υπουργός Εργασίας κα Δόμνα Μιχαηλίδου: «Τα παιδιά θα πρέπει να ενημερώνονται χωρίς ταμπού γύρω από θέματα σεξουαλικής υγείας, για να αποκτήσουν υπεύθυνη σεξουαλική συμπεριφορά, να μην εκθέτουν τον εαυτό τους σε κίνδυνο και να αντιλαμβάνονται τη συναίνεση ως αναγκαία προϋπόθεση για κάθε σεξουαλική πράξη». Πράγματι, η ελληνική κυβέρνηση, με σκοπό τη σωστή οριοθέτηση του θέματος, θέσπισε τον Ιούνιο του 2020 τον ν.4692/2020, με τον οποίο επέβαλε ολιστική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία με αναλυτικό πρόγραμμα για τις γνωστικές, συναισθηματικές, σωματικές και κοινωνικές πτυχές της σεξουαλικότητάς.
Τι συμβαίνει, όμως, στην Ευρώπη και πώς οι χώρες που την αποτελούν αντιμετωπίζουν το θέμα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης; Αναλυτικότερα, στη Γερμανία, το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης καθιερώθηκε ως υποχρεωτικό από το 1968, ενώ παρά τις αντίξοες συνθήκες που επικρατούν στη χώρα, λόγω μετανάστευσης και κουλτούρας, η σεξουαλική αγωγή παραμένει άκρως υποχρεωτική, με τους γονείς να μη μπορούν να απαλλάξουν τα παιδιά από την παρακολούθησή του. Η Ολλανδία, επίσης, θεωρείται η πιο προοδευτική χώρα στο θέμα της σεξουαλικής αγωγής, η οποία καθίσταται υποχρεωτική και ξεκινά μόλις από την ηλικία των 11 ετών. Ωστόσο, και εκείνη, όπως και η Γερμανία, αντιμετωπίζει προβλήματα στη διεξαγωγή της, λόγω της αύξησης των μεταναστών με διαφορετικές κουλτούρες. Στη Γαλλία, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση έγινε υποχρεωτική το 1990, παρόλα αυτά είναι αποδεκτή σε γενικές γραμμές. Η Καθολική Εκκλησία διαμαρτύρεται κατά καιρούς για το θέμα της σεξουαλικής αγωγής, ωστόσο, αυτό δεν αλλάζει την αναγκαιότητά της, που ξεκινά από την ηλικία των 6 ετών. Τελικώς, στην Κύπρο, η Εκκλησία δημιουργεί προσκόμματα, η κοινωνία είναι συντηρητική και τα παιδιά δεν είναι επαρκώς πληροφορημένα. Υπάρχει σύγχυση σε θέματα, όπως η αντισύλληψη, η άμβλωση, η ομοφυλοφιλία, καθώς, επίσης, και μεγάλη άγνοια για τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Ωστόσο, από το 2002 έχουν ξεκινήσει πιλοτικά προγράμματα διεμφυλικής/σεξουαλικής αγωγής σε διάφορα γυμνάσια, που αφορούν παιδιά 14 έως 15 ετών.
Στη χώρα μας, παρά την ύπαρξη νομοθετικού πλαισίου για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, δεν διαφαίνεται ο υποχρεωτικός χαρακτήρας της διάταξης, ενώ, ταυτόχρονα, παρουσιάζονται όλο και περισσότερες ελλείψεις και προβλήματα διεξαγωγής που παρεμποδίζουν αισθητά τη σωστή εφαρμογή της. Ο αριθμός των αμβλώσεων στη χώρα μας, παρόλο που τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί, είναι από τους υψηλότερους στην Ευρώπη και στον κόσμο. Υπολογίζεται ότι γίνονται περίπου 150.000 αμβλώσεις ετησίως, ενώ το 25% αυτών αφορά νεαρά κορίτσια κάτω των 16 ετών. Τα στατιστικά των αμβλώσεων που αναδείχθηκαν παρουσιάζουν για ακόμη μια φορά το πρόβλημα που ακόμα ενυπάρχει παρά την ύπαρξη νομοθετικής λύσης για το θέμα. Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι δικαίωμα των παιδιών και των εφήβων, και η Πολιτεία είναι υποχρεωμένη να την παρέχει, όπως της αρμόζει, δίχως ανακρίβειες και παρερμηνείες, αλλά με την ευαισθησία που απαιτείται. Η σεξουαλική αγωγή δεν αποτελεί απλά ένα «δημοφιλές» θέμα της εποχής, αλλά πρέπει να αντιμετωπισθεί και αναδειχθεί ως πολιτικό ζήτημα, λαμβάνοντας την απαραίτητη προσοχή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Μιχαηλίδου: Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι δικαίωμα και υποχρέωση, kathimerini.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Τα οφέλη της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης και το επικοινωνιακό κενό μεταξύ θεσμών και κοινωνίας, christodoulides2023.com. Διαθέσιμο εδώ
- Η σεξουαλική αγωγή στα σχολεία της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, huffingtonpost.gr. Διαθέσιμο εδώ
