Της Πωλίνας Παλλιεράκη,
Η έννοια της άμβλωσης στις μέρες μας είναι ένα ζήτημα ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο, καθώς οι διαφορετικές ιδιοσυγκρασίες των διαφόρων χωρών του κόσμου μας δε συμμερίζονται κοινές απόψεις πάνω στο θέμα αυτό. Ως άμβλωση θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε την εκούσια διακοπή της εγκυμοσύνης της γυναίκας με τεχνητά μέσα. Βέβαια, εάν κάτι τέτοιο είναι νόμιμο, αλλάζει από χώρα σε χώρα. Η Αργεντινή, επί παραδείγματι, έχει απομακρυνθεί από τις απαρχαιωμένες ιδεολογίες που είχε ο κόσμος για την άμβλωση και πλέον έχει νομιμοποιηθεί η ελεύθερη πρόσβαση της γυναίκας στην επιλογή της άμβλωσης έως και τη 14η εβδoμάδα της κύησής της, κάτι που χαροποίησε ιδιαίτερα τους ανθρώπους, μιας και ένα «ψήγμα» προόδου έκανε την εμφάνισή του. Μάλιστα, προσφάτως, μια χώρα, που μας κινητοποιεί απέναντι στο ζήτημα αυτό, είναι η Νότια Κορέα, η οποία εξασφάλισε βάσει νομοσχεδίου το δικαίωμα της γυναίκας απέναντι στην ασφαλή άμβλωση.
Ωστόσο, η προοδευτικότητα, όπως έχει δείξει η ιστορία των πραγμάτων, δεν είναι για όλους. Εν αντιθέσει με τη Νότια Κορέα, η Πολωνία έχει —σχεδόν— επιβάλλει την πλήρη απαγόρευση των εκτρώσεων, καθιστώντας τις παράνομες, ακόμα και όταν πρόκειται για ζητήματα μη αναστρέψιμων προβλημάτων υγείας του εμβρύου. Η κυριότερη εξαίρεση πραγματοποιείται εάν το βρέφος πρόκειται να γεννηθεί με δυσμορφία ή και παραμόρφωση, ενώ σε «δεύτερη μοίρα» έρχονται οι περιπτώσεις της αιμομιξίας ή του βιασμού.
Παρόλα αυτά, προτού εμβαθύνουμε περαιτέρω επί του ζητήματος, κρίνεται αναγκαίο να διευκρινίσουμε τους λόγους, για τους οποίους μια γυναίκα ωθείται στην απόφαση της άμβλωσης. Οι λόγοι μπορεί να ποικίλουν. Αρχικά, μια διακοπή κύησης μπορεί να οφείλεται στη σωματική ή και ψυχική βλάβη της εγκύου, οπότε η διακοπή κρίνεται απαραίτητη. Ακόμα, όταν είναι εμφανείς ορισμένες ανωμαλίες του εμβρύου, οι οποίες φαίνεται πως θα οδηγήσουν σε ένα παθολογικό νεογνό, καλύτερα να αποφεύγεται μια γέννα. Τέλος, δεν γίνεται να παραλείψουμε τους ηθικούς και προσωπικούς λόγους μιας εγκύου που επιθυμεί τη διακοπή της κύησής της. Αυτοί μπορεί να είναι ένας βιασμός, περιπτώσεις αιμομιξίας, εγκυμοσύνη σε πολύ νεαρή ηλικία, θρησκευτικοί λόγοι, οικονομικοί ή και κοινωνικοί.
Όσον αφορά τώρα το νομικό πλαίσιο, οι αμβλώσεις είναι ένα ζήτημα που προσεγγίζεται από διαφορετικές οπτικές γωνιές και μας κάνει να προβληματιζόμαστε για το αν, εν τέλει, αποτελεί όντως ένα δικαίωμα της γυναίκας που κυοφορεί, αλλά κατ’ επέκταση και του εμβρύου, ή αν είναι ένα ποινικό αδίκημα. Προκειμένου, όμως, να αντιληφθούμε το επιτρεπτό ή μη των αμβλώσεων, κρίνεται απαραίτητο να αναγνωρίσουμε στο έμβρυο το δικαίωμα της ζωής. Γι’ αυτό, πρέπει να καταστεί σαφές από ποιο χρονικό διάστημα ξεκινά να «θεωρείται» ζωντανός οργανισμός, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η ασφάλεια του δικαίου. Το χρονικό αυτό σημείο διαφέρει από κράτος σε κράτος, όπως διαφέρει αντίστοιχα και το σχετίζον νομοθετικό πλαίσιο, αλλά και η πρακτική των δικαστηρίων.
Βεβαίως, είναι χρέος του εκάστοτε κράτους να μεριμνήσει για τέτοιου είδους περιπτώσεις, προκειμένου να εξαλειφθούν αυτά τα φαινόμενα. Αυτό θα πραγματοποιηθεί με τους εξής τρόπους. Δηλαδή, με την παροχή κατάλληλης ενημέρωσης και πληροφόρησης όσον αφορά τις αντισυλληπτικές πρακτικές, αλλά και τον σωστό «προγραμματισμό» για τον ερχομό μιας ζωής την κατάλληλη στιγμή. Ακόμα, είναι σημαντικό να εξασφαλίζεται στους ανθρώπους ενημέρωση σχετικά με την ασφαλή άμβλωση, αλλά και σχετικά με τις ενέργειες που θα πρέπει να αποφεύγουν, προκειμένου οι γυναίκες να μην οδηγηθούν σε σοβαρά θέματα υγείας. Τέλος, με την παροχή των κατάλληλων δομών για την πραγματοποίηση μιας ασφαλούς άμβλωσης και την νομική υποστήριξη από το κράτος. Το έμβρυο διαθέτει κι εκείνο ορισμένα δικαιώματα. Σχετικά με την Ελλάδα, δεν υπάρχει κάποιο σαφές πλαίσιο για το πότε χαρακτηρίζεται ένα «ον» ζωντανός οργανισμός. Συνεπώς, το μοναδικό νομικό πλαίσιο που μπορούμε να αναφέρουμε βάσει του Αστικού Κώδικα είναι το εξής: «ως προς τα δικαιώματα που του επάγονται, το κυοφορούμενο θεωρείται γεννημένο, αν γεννηθεί ζωντανό», βάσει του άρθρου 36. Συμπληρωματικά, το άρθρο 303 του Ποινικού Κώδικα αναφέρει πως μια παιδοκτονία είναι εφικτό να συμβεί «κατά τον τοκετό».
Αξίζει να αναφέρουμε πως και η γυναίκα έχει δικαιώματα σε σχέση με την άμβλωση. Σημαντικό στοιχείο στην άμβλωση, πέραν των ανωτέρω, είναι φυσικά και η ελευθερία της γυναίκας ως προς την αυτοδιάθεσή της και τον αυτοκαθορισμό του ίδιου του σώματός της. Βάσει του Συντάγματος, είναι σημαντικό να μην παραβιάζονται τα δικαιώματα της γυναίκας ως προς την προστασία του ιδιωτικού της βίου, την ελεύθερη έκφραση της βούλησής της και των προσωπικών της αποφάσεων. Ωστόσο, φυσικά, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας το πώς η εκάστοτε κοινωνία αντιμετωπίζει νομικά την έναρξη της ανθρώπινης ζωής. Σε κάθε περίπτωση, είναι αναγκαίο το εκάστοτε κράτος να μεριμνά για κάθε μορφή ζωής, έτσι ώστε το έμβρυο, παρόλο που παρουσιάζεται ως ένα «υποκείμενο» του δικαίου, να αποτελεί ένα «αντικείμενο» προστασίας.
Όπως, λοιπόν, έχουμε αντιληφθεί είναι φανερό ότι έχουν γίνει ευρωπαϊκά, σημαντικά βήματα ως προς τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων. Παρόλα αυτά, ανάλογα τη χώρα, άλλες το επιτρέπουν και άλλες το απαγορεύουν. Βέβαια, ακόμα και αν τίθεται ζήτημα νομικής απαγόρευσης, πολλές γυναίκες προβαίνουν στη διακοπή της κύησης με διαφορετικές, πολλές φορές και μη ιατρικές, μεθόδους, δίχως να υπολογίζουν τις συνέπειες στην υγεία τους. Τότε μιλάμε για μια μη ασφαλή άμβλωση. Στατιστικά, οι περισσότερες γυναίκες που προβαίνουν σε τέτοιες ενέργειες, εν τέλει, καταλήγουν να χάνουν τη ζωή τους ή να υποφέρουν από σοβαρά προβλήματα υγείας.
Συμπερασματικά, αντιλαμβανόμαστε πως το θέμα των αμβλώσεων χρήζει ιδιαίτερης προσοχής σήμερα. Κρίνεται αναγκαίο να υπογραμμιστεί, μάλιστα, πως η νομιμοποίησή τους δεν ενέχει κάποιο υποχρεωτικό πρόσημο, παρά μόνο συμβάλλει στην παραχώρηση ενός δικαιώματος, μίας δυνατότητας. Άποψή μου είναι ότι σε τέτοιου είδους ζητήματα, που μας αφορούν όλους παγκοσμίως, η κυριαρχία μίας απολυτότητας και δογματικότητας επί του ζητήματος δεν θα οδηγήσει στα επιθυμητά αποτελέσματα. Κρίνω, πως μία ισορροπία, όπως άλλωστε έλεγε και ο Αριστοτέλης «μέτρον άριστον», θα ήταν το κλειδί, για να ρυθμιστούν ζητήματα νομικά και κοινωνικά, όπως είναι οι αμβλώσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- The World’s Abortion Laws, reproductiverights.org. Διαθέσιμο εδώ
