Της Γεωργίας Καρυώτη,
Ο κόσμος του κινηματογράφου είναι ένας τεράστιος συνδυασμός διαφορετικών τεχνών, οι οποίες συνεργάζονται μεταξύ τους, και με τη βοήθεια της τεχνολογίας, συμβάλλουν στη δημιουργία ενός πολυαισθητηριακού έργου. Η επίδραση της μουσικής στον κινηματογράφο δεν αποτελεί μόνο αντικείμενο επιστημονικής έρευνας, αλλά, πρόκειται και για μια πολυδιάστατη συζήτηση που αφορά την καλλιτεχνική έκφραση, ενώ παράλληλα αποτελεί ένα καλλιτεχνικό έργο που επιδέχεται και κριτικής αξιολόγησης. Πόσες ταινίες υπάρχουν, ή μάλλον πόσες σκηνές ταινιών, οι οποίες έχουν αφήσει το σημάδι τους στην ιστορία του κινηματογράφου και έχουν καθηλώσει το διεθνές κοινό και χωρίς τη συνοδεία μουσικής θα βιώνονταν εντελώς διαφορετικά; Είναι προφανές ότι η μουσική παίζει πολλές φορές έναν ξεκάθαρα πρωταγωνιστικό ρόλο στη συναισθηματική και αντιληπτική μας εμπειρία στον κινηματογράφο.
Ένας ενδιαφέρων διαχωρισμός για τη μουσική του κινηματογράφου είναι αυτός ανάμεσα στο soundtrack και στο film score. Το soundtrack περιλαμβάνει όλα τα μουσικά κομμάτια και τους ήχους μιας ταινίας, όπως αποσπάσματα διαλόγων ή μονολόγων, σαν το κομμάτι από την audition της Emma Stone στο La La Land (The Fools Who Dream). Επίσης, στο soundtrack υπάρχουν μουσικά κομμάτια, τα οποία προϋπήρχαν της ταινίας. Το film score αποτελεί μέρος του soundtrack ενώ, μάλιστα, πρόκειται για ένα μουσικό κομμάτι που έχει γραφτεί συγκεκριμένα για την ταινία και τις περισσότερες φορές είναι ορχηστρικό, όπως το βαλς της Αμελί του Yann Tiersen.
Είναι πάρα πολλές οι επιτυχίες που έχουν σημειωθεί στον χώρο της μουσικής του κινηματογράφου. Αυτό που προκαλεί ενδιαφέρον είναι η αναπόσπαστη σύνδεση της ταινίας με το soundtrack της. Φυσικά, η μουσική είναι μέρος της κινηματογραφικής αφήγησης, όπως και όλοι οι υπόλοιποι τομείς, όπως η σκηνογραφία, η ενδυματολογία, και άλλοι, που συντελούν στην ολοκλήρωση αυτού του έργου, αλλά δε σημαίνει ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει και ανεξάρτητα από την ταινία. Το αντίθετο, όμως, δε γίνεται. Ένα μουσικό κομμάτι μπορεί να υφίσταται αυτόνομα από την ταινία, ακόμα και από την κριτική αξιολόγηση του συνόλου της. Λόγω της επιστημονικά έγκυρης αύξησης του ποσοστού διέγερσης που επιφέρει η μουσική στον οργανισμό μας, ένα μουσικό έργο μπορεί να μας αφηγηθεί την ιστορία μιας ταινίας. Ωστόσο, το συναισθηματικό τοπίο μιας κινηματογραφικής σκηνής, άμεσα συνδεδεμένης με τη μουσική υπόκρουσή της, μπορεί να είναι εντελώς διαφορετικό χωρίς τη μουσική επένδυσή του.
Η σημαντική συμβολή της μουσικής στον κινηματογράφο αποδεικνύεται από την ύπαρξή της στον βουβό κινηματογράφο. Ο ρόλος που συνέχεια επισημαίνεται για τη μουσική, σε αυτόν τον χώρο, αφορά το συναισθηματικό ύφος των ταινιών και, κυρίως, το συγκινησιακό φορτίο που προσφέρει. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχει έναν καθοδηγητικό και ενημερωτικό ρόλο στην εκτύλιξή μιας ιστορίας, καθώς, μας περιγράφει, ή και προειδοποιεί, για τη συναισθηματική κατάσταση των προσώπων και, γενικότερα, για την τροπή των συνθηκών της ιστορίας. Η ένταση, η ταχύτητα και η τονικότητα των μουσικών κομματιών αγγίζουν το κοινό, μεταφέροντάς το στον ψυχισμό των ηθοποιών, δημιουργώντας του μια βαθιά ταύτιση και ενσυναίσθηση μαζί τους.
Είναι, επίσης, αρκετά ενδιαφέρων ο τρόπος, με τον οποίο οι ίδιοι οι συνθέτες «γεμίζουν» το συναισθηματικό φορτίο μιας κινηματογραφικής σκηνής, με το έργο τους να μοιάζει τόσο ιδανικό γι’ αυτήν τη σκηνή. Είναι ο τρόπος με τον οποίο πολλοί άνθρωποι χρωματίζουν τη χροιά συγκεκριμένων συναισθημάτων και βιωμάτων. Για παράδειγμα, το Forrest Gump Suitte είναι ένα από τα κλασσικά μουσικά κομμάτια ταινιών, όπου ο Alan Silvestri έχει πετύχει τη συναισθηματική «ταύτιση» της μελωδίας και της έντονης συγκίνησης, σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του κοινού, όπως σχεδόν όλο το soundtrack της ταινίας Schindler’s List.
Συνοψίζοντας, η αναπαράσταση μιας ψυχικής κατάστασης, ενός συναισθήματος, μιας ολόκληρης ιστορίας μέσω μιας μελωδίας είναι, τουλάχιστον, εντυπωσιακή. Είναι υπέροχο το πώς οι εικόνες και οι ήχοι μπορούν να συνδυαστούν, ώστε, να δημιουργήσουν αισθήσεις που δεν είναι εμφανείς εικονικά. Οι μελωδικές γραμμές ενισχύουν τον συναισθηματισμό και τη δυναμική των κινηματογραφικών σκηνών, μεταφέροντας το κοινό σε ένα πλέον προσωπικό και όχι ουδέτερο βίωμα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
-
Soundtrack vs. Score: Learn About the Two Types of Film Music, masterclass.com, διαθέσιμο εδώ.
