Της Ρένας Δανατζή,
Το 2024 μας «υποδέχτηκε» να συζητάμε πάνω από έναν φάκελο που είχαμε «θάψει» στο «τελευταίο συρτάρι» του κράτους και της κοινωνίας. Ο σκονισμένος φάκελος γράφει επάνω «Ομόφυλα ζευγάρια και τεκνοθεσία». Άλλοι το περίμεναν πώς και πώς, άλλοι στραβοκοιτάνε τον φάκελο και η συζήτηση όσο περνάει ο καιρός γίνεται όλο και πιο περίπλοκη. Αν προσπαθήσουμε, βέβαια, να την απλοποιήσουμε, θα δούμε ότι στην πραγματικότητα γίνεται λόγος για δύο διαφορετικά ζητήματα ταυτόχρονα. Το πρώτο είναι το δικαίωμα του πολιτικού γάμου στα ομόφυλα ζευγάρια – το οποίο συζητείται έντονα να ψηφιστεί. Το δεύτερο είναι το δικαίωμα των ομόφυλων ζευγαριών στην τεκνοθεσία. Το τρίτο που προκύπτει και για κάποιον παράξενο λόγο κανείς δεν συζητάει γι΄ αυτό είναι το εξής: τι γίνεται με τα ομόφυλα ζευγάρια που έχουν παιδί; Πώς τα καλύπτει ο νόμος και πώς προστατεύονται τα παιδιά;
Αρχικά, να συμφωνήσουμε ότι ο κάθε άνθρωπος έχει απαράβατο δικαίωμα να αγκαλιάζει και να αποδέχεται πλήρως την όποια σεξουαλικότητά του, την οποία όλοι οι υπόλοιποι οφείλουν να σέβονται στα πλαίσια μίας άρτιας συνύπαρξης. Έπειτα, να συμφωνήσουμε ότι κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα στον έρωτα, την αγάπη και τη συντροφικότητα. Συνακόλουθα, το κράτος οφείλει να προστατεύει αυτό το δικαίωμα και να το αναγνωρίζει με νόμο. Όπως, λοιπόν, κάθε straight ζευγάρι που τελεί γάμο, με σκοπό να αποκτήσει νομικά δικαιώματα και αναγνωρίσεις, ακριβώς το ίδιο θα έπρεπε να συμβαίνει και στις περιπτώσεις των ομόφυλων ζευγαριών. Κάθε ζευγάρι, δηλαδή, θα πρέπει να μπορεί να καταθέτει κοινή φορολογική δήλωση, να κληρονομεί το ένα το άλλο, να εκπροσωπεί το ένα το άλλο και σε ένα πιο γενικό πλαίσιο να λειτουργεί με όλα τα προνόμια της οικογένειας. Σε αυτό το επίπεδο, όλοι ήταν καλυμμένοι με το σύμφωνο συμβίωσης. Υπάρχει ένα παραθυράκι, βέβαια, που οδηγεί στο τρίτο ζήτημα, επειδή το σύμφωνο συμβίωσης αφήνει ένα τεράστιο κενό. Τι γίνεται στην περίπτωση που ένα ομόφυλο ζευγάρι μεγαλώνει ένα παιδί που αποκτήθηκε από προηγούμενη ετερόφυλη σχέση ή μέσω τεκνοθεσίας από τον έναν μόνο γονέα;
Υπάρχουν πολλές τέτοιες περιπτώσεις στην Ελλάδα, οι οποίες αφήνουν εντελώς εκτεθειμένα τα παιδιά απέναντι στον νόμο. Ας φέρουμε ένα απλό παράδειγμα, για να καταλάβουμε τι εννοώ. Η Μαρία είναι ομόφυλη. Όσο ζούσε μόνη, αποφάσισε να επισκεφθεί τράπεζα σπέρματος και να κάνει ένα μωρό. Στην πορεία της ζωής της γνωρίζει, ερωτεύεται και παντρεύεται την Ιωάννα. Θεωρητικά, έχουμε μία ομόφυλη οικογένεια που μεγαλώνει από κοινού ένα παιδί. Στην πραγματικότητα, βέβαια, έχουμε έναν μόνο γονιό. Νομικά το παιδί αυτό έχει αναγνωρισμένο γονιό μόνο τη Μαρία. Η Ιωάννα νομικά δεν είναι τίποτα. Αυτό σημαίνει ότι, αν το παιδί χρειαστεί να νοσηλευτεί στο νοσοκομείο για έναν απλό πυρετό, η Ιωάννα δεν μπορεί να συνοδεύσει το παιδί. Η Ιωάννα δεν μπορεί να παραλάβει βαθμούς από το σχολείο του παιδιού, δεν μπορεί να το συνοδεύσει σε μία σχολική εκδρομή και, σε περίπτωση θανάτου της Μαρίας, η Ιωάννα δεν μπορεί να αναλάβει την ανατροφή του παιδιού. Το ζήτημα, δηλαδή, που προκύπτει είναι πως εάν ένα ομόφυλο ζευγάρι αποφασίσει να μεγαλώσει το παιδί που έχει αποκτήσει ο ένας από τους δύο, πρακτικά δεν μπορεί, διότι δεν υπάρχει νομική κάλυψη.
Αναφορικά με το φλέγον ζήτημα: ναι ή όχι στην τεκνοθεσία των ομόφυλων ζευγαριών; Εγώ ψηφίζω ναι. Και ψηφίζω ναι, γιατί θεωρώ ότι όλα τα παιδιά του κόσμου πρέπει να μεγαλώνουν τουλάχιστον με πάρα πολλή αγάπη και όχι μέσα σε ιδρύματα και τοξικές οικογένειες. Πιστεύω πολύ ότι υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι –straight ή gay δεν έχει σημασία– που περιμένουν πώς και πώς να μπορέσουν να αποκτήσουν ένα από τα χιλιάδες μωρά που βρίσκονται «στοιβαγμένα» σε ιδρύματα. Μπορεί η κοινωνία να μην είναι έτοιμη για μεγάλα βήματα προς τα εμπρός, όμως, κάποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν, τουλάχιστον πιλοτικά.
Εγώ διαφωνώ, για παράδειγμα, με τις κατά παραγγελία εγκυμοσύνες. Ζευγάρια, δηλαδή, που επιλέγουν να κάνουν παιδί με παρένθετη μητέρα και μπαίνουν σε διαδικασία να διαλέξουν ακόμα και το φύλο. Για εμένα αυτή η τακτική έχει ηθικά κενά και δεν έχει να κάνει με την ομοφυλοφιλία.
Κάτι ακόμα για τους ομόφυλους και τα παιδιά: όσο κι αν καταπιέσουμε καταστάσεις και βάλουμε «ταμπέλες», η «αλήθεια» του κάθε ανθρώπου δυστυχώς ή μάλλον ευτυχώς δεν αλλάζει. Απλά κρύβεται και γίνεται άλλοτε θυμός, άλλοτε καταπίεση και άλλοτε παραβατικότητα. Η αγάπη δεν έχει χρώματα και η οικογένεια, για να είναι σωστή πρέπει πρώτα και πάνω απ’ όλα να έχει μέσα της πάρα πολλή αγάπη.
