Της Αναστασίας Μπουραντά,
Αύριο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα πραγματοποιήσει την πρώτη συνεδρίασή της φέτος, σε μια αρκετά κρίσιμη στιγμή για την ευρωπαϊκή, αλλά και την παγκόσμια οικονομία. Η κλιμάκωση των εντάσεων στη Μέση Ανατολή έχει αλλάξει σε σημαντικό βαθμό τα δεδομένα, καθώς δημιουργεί το ενδεχόμενο να συμβάλει σοβαρά στις πληθωριστικές πιέσεις, λόγω των προβλημάτων που προκαλεί στις εμπορευματικές ροές, συμπιέζοντας την προσφορά και, κατ’ επέκταση, ενισχύοντας τις τιμές. Παράλληλα, σε πιο τεχνικό επίπεδο, αρκετοί μακροοικονομικοί δείκτες δεν έχουν επέλθει ακόμη στα επιθυμητά επίπεδα για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, ώστε να σηματοδοτήσουν ένα αρκετά πιθανό χρονοδιάγραμμα στην αγορά για τις επικείμενες μειώσεις επιτοκίων. Ως αποτέλεσμα, η αβεβαιότητα παραμένει στα ύψη και, μάλιστα, φαίνεται να διογκώνεται σε σχέση με λίγο καιρό νωρίτερα.
Αυτήν την περίοδο, η οικονομία της Ευρωζώνης είναι στάσιμη, η αύξηση των τιμών επιβραδύνεται και το υψηλό κόστος δανεισμού συμπιέζει τη ζήτηση για δάνεια, ωστόσο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναμένεται να πει αυτή την εβδομάδα ότι χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να βεβαιωθεί ότι ο πληθωρισμός έχει χαλιναγωγηθεί. Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη έχει υποχωρήσει από το ανώτατο όριο του 10,6% στα τέλη του 2022 στο 2,9% τον περασμένο μήνα, ωστόσο συνεχίζει να απέχει από τον στόχο του 2% και να παρουσιάζει σημάδια σταθεροποίησης, έπειτα από τη συνεχή διολίσθησή του τους τελευταίους μήνες.
Οι επιτηρητές των τραπεζών πιστεύουν ότι η Ε.Κ.Τ., υπό την ηγεσία της Προέδρου Christine Lagarde, θα εξακολουθήσει να αφήνει τη νομισματική πολιτική σε «αναμονή», με το επιτόκιο καταθέσεων στο υψηλό ρεκόρ του 4% και το τεράστιο χαρτοφυλάκιο ομολόγων της να συρρικνώνεται αργά (ποσοτική «σύσφιξη»). Η Katharine Neiss, πρώην οικονομολόγος της Τράπεζας της Αγγλίας, τώρα στην PGIM Fixed Income, δήλωσε ότι η Ε.Κ.Τ. τείνει να είναι προσεκτική σχετικά με τις μειώσεις των επιτοκίων μετά από την κριτική που δέχθηκε τα τελευταία χρόνια για την υποτίμησή της σχετικά με την άνοδο του πληθωρισμού.
Ένας άλλος λόγος που η Ε.Κ.Τ. είναι πιθανό να είναι επιφυλακτική σχετικά με την επιβράδυνση του πληθωρισμού είναι η στενή αγορά εργασίας της Ευρωζώνης. Η ανεργία στη ζώνη του ευρώ βρίσκεται στο ιστορικό χαμηλό του 6,4% και θεωρείται, δεδομένων των παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας, ότι βρίσκεται σε πλήρη απασχόληση. Συνεπώς, οι ανησυχίες έγκειται στο γεγονός πως οι εργαζόμενοι θα απαιτήσουν μεγάλες αυξήσεις στους μισθούς για να αποκαταστήσουν την αγοραστική δύναμη που έχασαν μετά τη μεγαλύτερη άνοδο των τιμών εδώ και μια χρόνια, καθώς τα στοιχεία δείχνουν πως έχουν ισχυρή διαπραγματευτική ισχύ τη συγκεκριμένη περίοδο. Σε συνδυασμό με την πτώση της παραγωγικότητας, αυτό μπορεί να αυξήσει ξανά τις πιέσεις στις τιμές, καθώς οι εταιρείες προσπαθούν να μετακυλίσουν το υψηλότερο κόστος εργασίας τους. Οι μισθοί της Ευρωζώνης αυξήθηκαν κατά 5,3% το έτος έως το τρίτο τρίμηνο του 2023 από μεταβολή 2,2% έναν χρόνο νωρίτερα. Υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτό θα μπορούσε να συνεχίσει να αυξάνεται, συμπεριλαμβανομένης της ζήτησης των συνδικάτων στη Γερμανία για αύξηση μισθού κατά € 500 ανά μήνα για τους σχεδόν 1 εκατομμύριο εργάτες των κατασκευών στη χώρα, που ισοδυναμεί με αύξηση μισθού 21% για τη χαμηλότερη αμειβόμενη πλειοψηφία του κλάδου.
Επιπλέον, ο γεωπολιτικός κίνδυνος αποτελεί εξίσου έναν βασικό παράγοντας, ο οποίος, μάλιστα, γίνεται όλο και πιο απρόβλεπτος, λόγω της υψηλής αστάθειας που υπάρχει. Οι επιθέσεις των ανταρτών Χούθι της Υεμένης σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν ήδη διαταράξει το παγκόσμιο εμπόριο, αναγκάζοντας πολλά πλοία να ταξιδεύουν γύρω από το νότιο άκρο της Αφρικής αντί να κινδυνεύουν να περάσουν από τη Διώρυγα του Σουέζ, προσθέτοντας χρόνο και κόστος στη μεταφορά εμπορευμάτων. Ωστόσο, οι περισσότεροι οικονομολόγοι υποβαθμίζουν τον πληθωριστικό αντίκτυπο της θαλάσσιας διαταραχής. Ο Mark Wall, επικεφαλής ευρωπαίος οικονομολόγος της Deutsche Bank, δήλωσε ότι υπάρχει «ένα απόθεμα για την απορρόφηση του αυξανόμενου κόστους», χάρη στην πλεονάζουσα χωρητικότητα στη ναυτιλιακή βιομηχανία, τα υψηλά αποθέματα, τα αυξημένα περιθώρια κέρδους και την ασθενή ζήτηση.
Στα θετικά (όσον αφορά τις επιπτώσεις στον πληθωρισμό), η οικονομία της Ευρωζώνης αναμένεται να παραμείνει αδύναμη, με την Barclays να προβλέπει ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν θα συρρικνωθεί κατά 0,1% το τέταρτο τρίμηνο σε σχέση με τους προηγούμενους τρεις μήνες, συμβάλλοντας στη μείωση των πιέσεων στις τιμές. Επίσης, οι τράπεζες συνέχισαν να αυστηροποιούν τα πρότυπα δανεισμού τους τελευταίους τρεις μήνες του 2023 και δήλωσαν ότι αναμένουν να πιέσουν περαιτέρω την προσφορά πιστώσεων στις αρχές του τρέχοντος έτους, σύμφωνα με έρευνα της ΕΚΤ για τους δανειστές που δημοσιεύθηκε την Τρίτη. Ανέφεραν επίσης χαμηλότερη ζήτηση δανεισμού από νοικοκυριά και επιχειρήσεις, αλλά δήλωσαν ότι αναμένουν μια μικρή ανάκαμψη στις αρχές του 2024.
Στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός την περασμένη Τετάρτη, οι περισσότεροι αξιωματούχοι της Ε.Κ.Τ. συνέχισαν τις επιφυλακτικές τους δηλώσεις σχετικά με τον πληθωρισμό, τονίζοντας πως οι μειώσεις πιθανότητα θα καθυστερήσουν. Η Lagarde, σε σχετική ερώτηση στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, ανέφερε πως υπάρχει ενδεχόμενο να σημειωθεί μείωση των επιτοκίων φέτος το καλοκαίρι (μέχρι πρότινος, η αγορά εκτιμούσε και προεξοφλούσε πως θα υπάρξει μείωση ήδη από τον Απρίλιο), υπογραμμίζοντας, παράλληλα, την υψηλή αβεβαιότητα που επικρατεί τη δεδομένη στιγμή.
Η αγορά είχε προβλέψει ότι η Ε.Κ.Τ. θα πραγματοποιήσει συνολικά έξι μειώσεις επιτοκίων, των 25 μονάδων βάσης η καθεμία, εντός του 2024. Μετά και τις τελευταίες δηλώσεις των αξιωματούχων, αναθεώρησαν προς τα κάτω τις προβλέψεις τους για το συνολικός μέγεθος της μείωσης των επιτοκίων το 2024 (στις 138 μονάδες βάσεις από 150) και συνεχίζουν να δίνουν σημαντική πιθανότητα (αν και μικρότερη) 80% για την πρώτη μείωση των επιτοκίων τον Απρίλιο. Οι οικονομολόγοι που ερωτήθηκαν από το Reuters και το Bloomberg παρουσιάστηκαν πιο επιφυλακτικοί, εκτιμώντας ότι η Ε.Κ.Τ. θα προβεί στην πρώτη μείωση των επιτοκίων της τον Ιούνιο (σενάριο που συμβαδίζει περισσότερο με τα λεγόμενα της Lagarde), με συνολική μείωση των επιτοκίων κατά 100 μονάδες βάσης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Επιτόκια: Στη συνεδρίαση της ΕΚΤ την ερχόμενη Πέμπτη στρέφεται το ενδιαφέρον των αγορών, capital.gr, διαθέσιμο εδώ
- Επιτόκια: Αναμένεται να μείνουν σταθερά στη συνεδρίαση της ΕΚΤ την Πέμπτη – Πότε θα μειωθούν, imerisia.com, διαθέσιμο εδώ
