Του Γιώργου Κοσματόπουλου,
Μία εκ των εξελίξεων που αναμενόταν με μεγάλο ενδιαφέρον ήταν η δημόσια τοποθέτηση της Εκκλησίας της Ελλάδος αναφορικά με το υπό κατάθεση νομοσχέδιο της κυβέρνησης Μητσοτάκη, το οποίο αναγνωρίζει στα ομόφυλα ζευγάρια τη δυνατότητα γάμου και υιοθεσίας τέκνων. Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμος, ζήτησε δημοψήφισμα, μια πρόταση που, όπως ήταν βέβαιο, απερρίφθη από την Κυβέρνηση, ενώ αναμένεται η συνεδρία της Ιεράς Συνόδου. Εν τέλει, ποια είναι η στάση της Εκκλησίας και κατά πόσο είναι εφικτό να συμβεί αυτό που ζήτησε ο Προκαθήμενός της;
Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος σε όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του ακολουθεί ένα σταθερό μοτίβο στις σχέσεις του με την Πολιτεία. Ήταν και παραμένει ηπίων τόνων και αποφεύγει, κατά το δυνατόν, τις συγκρούσεις. Και τις έντονες «πολιτικές» παρεμβάσεις. Είναι ένα μοντέλο λειτουργίας πολύ διαφορετικό από αυτού του προκατόχου του, Μακαριστού Χριστοδούλου. Η πληθωρική παρουσία του τελευταίου, κορυφώθηκε με την ανοιχτή κόντρα που ξέσπασε με την τότε Κυβέρνηση Σημίτη, αναφορικώς με την κατάργηση της αναγραφής του θρησκεύματος στις Αστυνομικές Ταυτότητες. Εν πάση περιπτώσει, ο Ιερώνυμος έχει καταφέρει να επιβιώσει στον Αρχιεπισκοπικό Θρόνο εδώ και 16 χρόνια. Αν συνυπολογίσει κάποιος και το γεγονός ότι έχει καταφέρει εν πολλοίς να ελέγξει την Ιερά Σύνοδο, προωθώντας σε θέσεις Μητροπολιτών «δικά του παιδιά» με την παράλληλη αποχώρηση παλαιών και «σκληρών» Ιεραρχών, τότε συνειδητοποιεί ότι η μειλίχια σε βαθμό παρεξηγήσεως δημόσια παρουσία του συνδυάζεται με προσόντα δεινού «παίκτη» στη σκακιέρα της εξουσίας… Γιατί, λοιπόν, δεν αντιδρά έντονα, τουλάχιστον μέχρι στιγμής; Μια νέα μορφή οικογένειας, ολότελα αντίθετη με τα ορθόδοξα χριστιανικά πρότυπα έρχεται να εξισωθεί με το παραδοσιακό μοντέλο. Οι απόψεις σχετικά με τη στάση του ποικίλουν. Πολλές δε, εξ αυτών, κινούνται στα όρια του κουτσομπολιού και της συνωμοσιολογίας, αν και στη χώρα που ζούμε είναι δύσκολο ακόμα και για τον πλέον ορθολογιστή ν’ αποκλείσει αμέσως κι εντελώς κάτι, ιδίως όταν μιλάμε για σχέσεις εξουσίας…
Ό,τι κι αν ισχύει, το βέβαιο είναι ότι ο Ιερώνυμος, με το δημόσιο άιτημά του για δημοψήφισμα, έδωσε μια πρώτης τάξεως πάσα στον Μητσοτάκη να κάνει επίδειξη δύναμης με τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο να νουθετεί τον Προκαθήμενο για ζητήματα συνταγματικής λειτουργίας του κράτους και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και φτάνουμε στο επίμαχο σημείο: Μπορούν τ’ ανθρώπινα δικαιώματα ν’ αποτελούν αντικείμενα δημοψηφισμάτων; Η άποψη της Κυβέρνησης, κομμάτων της Αντιπολίτευσης και πολλών δημοσιολογούντων είναι ότι αυτό δεν είναι αποδεκτό διότι δεν μπορεί η θεσμική υπόσταση τους να κρίνεται από συγκυριακές πλειοψηφίες. Βασική αποστολή της Δημοκρατίας, άλλωστε, είναι και η υπεράσπιση της μειοψηφίας απέναντι στην τυχόν ασυδοσία της πλειοψηφίας. Ο ανωτέρω συλλογισμός, πράγματι έχει βάση. Θα μπορούσε, επί παραδείγματι, να φανταστεί κάποιος να γίνεται ένα δημοψήφισμα το οποίο θα καταστρατηγούσε ανθρώπινα δικαιώματα αλλοδαπών σε εποχές όπου ακραίες δυνάμεις τύπου Χρυσής Αυγής θα βρίσκονταν σε άνοδο, εν μέσω έντονης κοινωνικής αναταραχής; Από την άλλη, όμως, οφείλουμε, καταρχάς, να δούμε πόθεν προκύπτει ότι η δυνατότητα σύναψης γάμου μεταξύ δύο ομοφυλοφίλων είναι ανθρώπινο δικαίωμα; Οι υπέρμαχοι της άποψης ότι, όντως, αποτελεί δεν το θεμελιώνουν σε κάποιο εθνικό ή υπερ-εθνικό νομοθέτημα το οποίο να το ορίζει ρητώς ως τέτοιο και να επιβάλλει τη θεσμοθέτηση και τον σεβασμό του. Πλην της κατά το δοκούν κι επιστημονικώς προβληματικής, πολλές φορές, ερμηνείας τέτοιων κειμένων αναλώνονται σε γενικόλογες αναφορές στον Διαφωτισμό, σ’ ένα νοητό δυτικό σύστημα αξιών, στην ανάγκη εξευρωπαϊσμού και σε μπόλικη ηθικολογία, η οποία, πολλές φορές, εκτραχύνεται στο επίπεδο των επιθέσεων στους διαφωνούντες. Πλην των κλασικών ορθοπολίτικων χαρακτηρισμών («ομοφοβικός» κ.ο.κ.), έχουμε πλέον κι ένα ιδιότυπο ρατσισμό έναντι των κατοίκων της Επαρχίας, μιας και σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, οι εκεί βουλευτές αντιμετωπίζουν τις σφοδρότερες αντιδράσεις. Αποκαλύπτεται, έτσι, το προφανές: Οι ίδιοι οι υπέρμαχοι του γάμου και της τεκνοθεσίας των ομοφύλων τ’ αναγορεύουν αυθαίρετα σαν ανθρώπινα δικαιώματα και συνεπώς τα εξαιρούν από τη βάσανο της λαϊκής κρίσης. Όμως, σε μια οργανωμένη κοινωνία, πώς μπορεί να θεωρηθεί κάτι ως ανθρώπινο δικαίωμα αν στη συνείδηση της συντριπτικής πλειοψηφίας των ανθρώπων που αποτελούν τα μέλη της αυτό δεν ισχύει. Το δικαίωμα στη ζωή είναι ανθρώπινο δικαίωμα, διότι η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων, στην Ελλάδα τουλάχιστον, το αντιλαμβάνεται ως τέτοιο. Το να δολοφονήσεις, δεν είναι παράνομο μόνο επειδή έτσι ορίζει η ελληνική νομοθεσία. Θεωρείται, ταυτοχρόνως, βαθύτατα ανήθικο, αμαρτωλό και γενικώς καταδικαστέο. Με βάση αυτές τις αρχές και τις αξίες που διέπουν την Κοινωνία, προέκυψε η νομική θεσμοθέτηση της δολοφονίας ως έγκλημα, όταν το κοινωνικό σύνολο εξουσιοδότησε ορισμένα μέλη του να προβούν στη δημιουργία του αντιστοίχου γραπτού και δεσμευτικού για όλους νόμου. Το να παντρεύονται δύο άνδρες ή δύο γυναίκες μεταξύ τους και να αποκτούν, ως ζευγάρι, παιδιά δεν θεωρείται από τη συντριπτική πλειοψηφία του κοινωνικού συνόλου ανθρώπινο δικαίωμα. Θεωρείται από την πλειοψηφία των ιδίων, προφανώς, και από τους υποστηρικτές τους. Αποτελούν μειοψηφία του κοινωνικού συνόλου, αλλά έχουν την αγαθή, γι’ αυτούς, τύχη να συμπεριλαμβάνουν την πλειοψηφία των μελών του Κοινοβουλίου, η οποία και θα ικανοποιήσει το αίτημά τους. Δεν πρόκειται, όμως, για μια συγκυριακή πλειοψηφία βουλευτών που μάλιστα, βρίσκονται σ’ ευθεία αναντιστοιχία με τα κελεύσματα των εκλογέων τους; Εδώ εισχωρεί το επιχείρημα της εκλογής της Κυβέρνησης και της κατανομής των εκλογικών δυνάμεων των κομμάτων της Αντιπολίτευσης βάσει των προγραμμάτων τους. Σύμφωνα με τη Ν.Δ., το ΠΑ.ΣΟ.Κ., τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. στα προγράμματά τους συμπεριλαμβανόταν και το εν λόγω νομοθέτημα. Πρόκειται για επιχείρημα νομικίστικο και κουτοπόνηρο. Αν ο γάμος και η τεκνοθεσία των ομοφύλων αναγράφονταν σε μια γωνιά, μιας ανάρτησης, μιας υποενότητας στην ιστοσελίδα της Ν.Δ. ή του ΠΑ.ΣΟ.Κ. (γιατί ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. όντως τα είχε χρόνια στην πρώτη γραμμή των εξαγγελιών του) υποχρεούταν ο μέσος πολίτης να το γνωρίζει; Τυπικά ναι, πρακτικά, σ’ ένα πολιτικό σύστημα που δεν διαβάζει ούτε τα μνημόνια που ψηφίζει, το επιχείρημα είναι για γέλια και για κλάματα. Στο πολυτελέστατο «ιλουστρασιόν» πρόγραμμα της Ν.Δ. ή στα φυλλάδια που το ΠΑ.ΣΟ.Κ. μοίραζε στις λαϊκές αγορές υπήρχε κάποια ρητή αναφορά; Μπορεί να βρει κάποιος μια δημόσια ομιλία του Μητσοτάκη ή του Ανδρουλάκη, οι οποίοι να λένε ότι μόλις εκλεγούν θα θεσμοθετήσουν τον γάμο των ομοφύλων και τη δυνατότητα υιοθεσίας; Όχι βέβαια. Διότι ο Μητσοτάκης απευθυνόταν σ’ ένα κατά βάσην δεξιό ακροατήριο, παίζοντας και το αντι-ΣΥ.ΡΙΖ.Α. «χαρτί», ενώ οι ψηφοφόροι του Κινήματος είναι βασικά παλαιάς κοπής ΠΑΣΟΚοι και μάλιστα μεγάλης ηλικίας, στην πλειοψηφία τους. Τα σκέρτσα, λοιπόν, του Σκέρτσου και οι συνδικαλιές είτε οννεδιτικες είτε πασπίτικες, δεν πιάνουν. Αντιθέτως, αποκαλύπτουν μια παρακμιακά ελιτίστικη θεώρηση της Πολιτικής, ως μιας διαδικασίας όπου δήθεν πεφωτισμένες «ελίτ» αποφασίζουν κι επιβάλλουν στο καθυστερημένο πόπολο ποιο είναι το ορθόν. Ας αφαιρούσε, λοιπόν, το δικαίωμα ψήφου στους ηλικιωμένους, στους φτωχούς, στους αγράμματους, στους έχοντες προβλήματα υγείας, στους τεχνολογικά αναλφάβητους, σε αυτούς που δουλεύουν όλη μέρα, σε όσους, τέλος πάντων, δεν έχουν την ικανότητα ή, έστω, τον χρόνο να μπαίνουν στο διαδίκτυο, ώστε να ξεψαχνίζουν τις ιστοσελίδες των κομμάτων, να διαβάζουν και την τελευταία υποσημείωση του προγράμματος πριν πάνε να ψηφίσουν. Πριν έρθουν να μιλήσουν οι βουλευτές στα χωριά, να έχουν στείλει προσωπικά σε όλους τους κατοίκους το αναλυτικό πρόγραμμα του κόμματος και κατόπιν να κάνουν παρουσίαση με power point, όπως αυτά του Κασσελάκη ή, έστω, σε excel, όπως αυτά για τα οποία φημίζεται ο Σκέρτσος, σύμφωνα με τον αηδιαστικά δουλοπρεπή φιλοκυβερνητικό τύπο.
Όποια κι αν είναι τελικά η επίσημη στάση της Εκκλησίας, το νομοσχέδιο θα περάσει. Η Ελλάδα αλλάζει, αλλά αυτό είναι προς το χειρότερο. Κάποιοι είτε δεν το αντιλαμβάνονται είτε αδιαφορούν είτε ακόμη και το επιδιώκουν. Γεγονός είναι, πάντως, ότι σταδιακά βασικοί αρμοί της πολιτισμικής μας ταυτότητας και θέσεις τις οποίες θεωρούσαμε πάγιες, πλέον καταργούνται. Η Ελλάδα, έχασε διά των κυβερνώντων της, την πίστη τον εαυτό της. Βασικός άξονας των διακηρύξεων των ταγών της είναι πώς αυτή θα γίνει κάτι άλλο. «Ευρώπη», «Δύση» κ.ο.κ. Όχι πώς θα μπορέσει να υιοθετήσει χρήσιμα στοιχεία που βρίσκονται στο διεθνές περιβάλλον. Πώς θα αφομοιωθεί από αυτό. Με μια Κοινωνία εν υπνώσει, το μόνο που θα μείνει σε κάποιους είναι η ηθική ικανοποίηση ότι προειδοποίησαν. Αρκεί όμως;
