Της Μαρίνας Νίκα,
Η Λιβαδειά είναι πρωτεύουσα του νομού Βοιωτίας και υπάγεται στην περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας. Η κύρια θέση της πόλης βρίσκεται στο δυτικό άκρο της πεδιάδας της Κωπαΐδας, ενώ βορειοδυτικά σχηματίζεται ο Παρνασσός και νότια το όρος Ελικώνα, στους πρόποδες του οποίου είναι χτισμένη η παλιά πόλη.
Το αρχικό όνομα της πόλης ήταν Μίδεια. Μάλιστα, την αναφέρει ο Όμηρος μεταξύ των βοιωτικών πόλεων που έλαβαν μέρος στον Τρωικό Πόλεμο. Αργότερα, μετονομάστηκε σε «Λιβαδειά» από τον Αθηναίο Λέβαδο, που εγκατέστησε τους κατοίκους στην πεδιάδα μαζί με τη σύζυγό του, Λαονίκη. Το 395 π.Χ. λεηλατήθηκε από τον Λύσανδρο και το 86 π.Χ. από τον Μιθριδάτη.
Κατά τα πρώτα χρόνια της βυζαντινής περιόδου, η πόλη δεν παρουσίασε ιδιαίτερη ανάπτυξη. Η αγροτική της οικονομία αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα από τις βαρβαρικές επιδρομές του 4ου και αρχές του 5ου αιώνα, ενώ με τη διοικητική μεταρρύθμιση και την εισαγωγή του θεσμού των «θεμάτων», εντάχθηκε στο θέμα της Ελλάδος και γνώρισε μια αξιόλογη οικονομική ανάπτυξη. Η οικονομική ακμή της πόλης των Θηβών ευνόησε και τη Λιβαδειά μέχρι τα μέσα του 12ου αιώνα, αλλά οι επιδρομές των Νορμανδών αποδυνάμωσαν την καλλιέργεια και, γενικότερα, την εμπορική κίνηση της περιοχής.
Σύμφωνα με την ιστορική παράδοση, η πόλη ήταν γνωστή για το πανάρχαιο Μαντείο του Τροφωνίου, το οποίο είχαν επισκεφθεί ο Μαρδόνιος, ο Κροίσος και ο Αιμίλιος Παύλος για να λάβουν χρησμό. Το συγκεκριμένο μαντείο αποτελεί ένα κλιβανοειδές κτίσμα, το οποίο διασώζεται μέχρι το ύψος του φυσικού εδάφους. Ο Τροφώνιος ταυτιζόταν με τον Δία, γνωστός και ως Δίας Τροφώνιος, αποτελεί αρχαία τοπική θεότητα, η λατρεία της οποίας είχε έναν χθόνιο χαρακτήρα και, κατά συνέπεια, αρκετά κοινά σημεία με τα υπόλοιπα μυστήρια στον ελλαδικό χώρο.
Επιπρόσθετα, η Λιβαδειά διαδραμάτισε σημαντικότατο ρόλο στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821. Οι Τούρκοι χαρακτήριζαν την περιοχή «Γκιαούρ Λιβαδειά» εξαιτίας του πολυάριθμου πληθυσμού της, αφού κατοικούσαν εκεί 10.000 Έλληνες, οι οποίοι ασχολούνταν με τη γεωργία, το εμπόριο και τη βιομηχανία. Το 1820 η πόλη αποτέλεσε το κέντρο δράσης της Φιλικής Εταιρείας. Ο Αθανάσιος Διάκος, ο Βασίλης Μπούσγος και οι πρόκριτοι Ιωάννης Λογοθέτης, Ιωάννης Φίλωνας και Λάμπρος Νάκος έκαναν προσπάθειες οργάνωσης της επανάστασης και την 1η Απριλίου, στον ιερό ναό της Αγίας Παρασκευής, οι επίσκοποι Σαλώνου, Αθηνών και Ταλαντίου ευλόγησαν την επαναστατική σημαία του Διάκου. Μετά το τέλος της επανάστασης, η Λιβαδειά υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα οικονομικά κέντρα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, ενώ ξεκίνησε και η λειτουργία του Σχολείου με την επιμέλεια του Καποδίστρια.
Τέλος, ένα πραγματικό διαμάντι για την πόλη αποτελούν οι πηγές Κρύας, που κρύβουν μια ιδιαίτερη ιστορία: Σύμφωνα με τον μύθο, η Έρκυνα ήταν νύμφη, κόρη του, προαναφερθέντα, Τροφωνίου. Μια μέρα, καθώς έπαιζε με τη φίλη της, την Περσεφόνη, κρατούσε στο χέρι της μια χήνα. Όπως πλησίαζαν σε μια σπηλιά, η χήνα άρχισε να γίνεται νευρική, προσπαθώντας να ξεφύγει από την αγκαλιά της Έρκυνας και κρύφτηκε πίσω από μια πέτρα. Ένα έντονο φως ερχόταν από το σημείο και ακούστηκε ένας μεγάλος θόρυβος. Η πέτρα μετακινήθηκε και άρχισαν να αναβλύζουν νερά. Προς τιμήν της ωραιοτάτης κόρης, το ποτάμι έλαβε το όνομα «Έρκυνα».
Εν κατακλείδι, η Λιβαδειά αποτελεί πόλο έλξης αρκετών επισκεπτών κάθε χρόνο, αφού καταφέρνει να συνδυάσει με άριστο τρόπο το ιστορικο-μυθολογικό της μεγαλείο με την αξεπέραστη φυσική της ομορφιά!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Λιβαδειά: Ιστορία, μύθοι μαγαζιά για φαγητό, διασκέδαση και ψώνια, ghettomagazine.gr, διαθέσιμο εδώ
