Της Ελένης Μανουδάκη,
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι γεννήθηκε στο Βίντσι της Ιταλίας, το 1452, και πέθανε το 1519. Εξού και το όνομά του, το οποίο στα ιταλικά σημαίνει «ο Λεονάρντο από το Βίντσι». Ήταν το παιδί ενός νοτάριου και μιας υπηρέτριας και από νεαρή ηλικία έδειξε ενδιαφέρον για τις τέχνες και την επιστήμη. Σπούδασε στο εργαστήριο του καλλιτέχνη Αντρέα ντελ Βερρόκκιο, όπου αναπτύχθηκε η τέχνη του. Ο ντα Βίντσι ενστερνίστηκε την πολυπολιτισμική προσέγγιση στην τέχνη και την επιστήμη. Συνδύασε τη ζωγραφική με τη μηχανική, την ανατομία και την αρχιτεκτονική. Οι σημειώσεις του περιλάμβαναν σκίτσα από ανατομικές μελέτες, παρατηρήσεις για τις ιδιότητες του νερού και σχέδια για εφευρέσεις, όπως τον περίφημο μηχανικό τροχό.
Τα γνωστότερα έργα του περιλαμβάνουν τον Άνθρωπο του Βιτρούβιου (1490) που απεικονίζει το τέλειο ανθρώπινο σώμα, ένα σχέδιο ανθρώπου μέσα σε έναν κύκλο. Επίσης, το Μόνα Λίζα- Τζιοκόντα (1504) και, φυσικά, την τοιχογραφία ο Μυστικός δείπνος (1495-1498), που είναι από τα αριστουργήματα που αποτελούν κορυφαία δείγματα της ζωγραφικής του.
Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στο έργο του Μόνα Λίζα, που είναι ένα από τα πιο εμβληματικά έργα του Λεονάρντο ντα Βίντσι και της παγκόσμιας ζωγραφικής. Πίνακας υψηλής τέχνης και μυστηρίου, δημιουργήθηκε περίπου μεταξύ του 1503 και 1506. Η Μόνα Λίζα ή όπως ο Λεονάρντο ντα Βίντσι την ανέγραψε ως “La Gioconda”, απεικονίζει μια γυναίκα με μυστηριώδες χαμόγελο και ενδιαφέρον βλέμμα. Το πορτρέτο της χαρακτηρίζεται από τη ρεαλιστική απόδοση της εκτεταμένης λεπτομέρειας, όπως τα μαλλιά, τα ρούχα και η φύση. Η χρήση του “sfumato” —μιας τεχνικής μετάβασης από το φως στο σκοτάδι με μαλακές μεταβάσεις— δημιουργεί μια ατμόσφαιρα μυστηρίου γύρω από το πρόσωπο της γυναίκας.
Το έργο έχει επηρεάσει αμέτρητους καλλιτέχνες και επιστήμονες, ενώ το χαρακτηριστικό της Μόνα Λίζα, με το χαμόγελο που φαίνεται να αλλάζει ανάλογα με τη γωνία προβολής, καθιστά τον πίνακα μοναδικό και αινιγματικό. Είναι ένα αριστούργημα που διαχρονικά συνεχίζει να κεντρίζει το ενδιαφέρον και να προκαλεί συζητήσεις. Ακόμη, όταν σκεφτόμαστε το όνομά του μια εικόνα που, επίσης, μας έρχεται στο μυαλό είναι το έργο του «Τέλειου Ανθρώπου». Αποτελεί έναν αριστοτεχνικό συνδυασμό της τέχνης και της ανατομίας. Δημιουργημένο μεταξύ του 1485 και 1490, παρουσιάζει έναν άνδρα σε δύο θέσεις—έναν στον κύκλο και έναν στεκόμενο.
Η μοναδικότητα του έργου αναδεικνύεται μέσα από τη λεπτομερή απεικόνιση του ανθρώπινου σώματος και τη χρήση της «κανονικής ανθρώπινης φυσιογνωμίας». Το σύνολο της σύνθεσης αποτυπώνει την περιέργεια του ντα Βίντσι για τη φύση, ενώ τα σημειώματά του, γύρω από το έργο, περιγράφουν τις αναλύσεις του πάνω σε ανατομικά και φυσικά θέματα. Η ακρίβεια των λεπτομερειών, σε συνδυασμό με την αρμονική συμπεριφορά των ανθρωπίνων αναλογιών, αναδεικνύει τον ντα Βίντσι ως επιστήμονα και καλλιτέχνη που πρωτοστατεί στο να ενώνει τις τέχνες και τις επιστήμες. Αποτελεί έναν από τους πυλώνες της Αναγέννησης και δείχνει την ανεξάντλητη περιέργεια και διαρκή αναζήτησή του για την κατανόηση της φύσης και του ανθρώπινου ψυχισμού.
Το έργο Ο Τελευταίος Προσκεκλημένος, ή γνωστό και ως Ο Μυστικός Δείπνος, πρόκειται για ένα από τα διασημότερα δημιουργήματά του, το οποίο απεικονίζει τον Ιησού Χριστό και τους δώδεκα μαθητές του κατά τη διάρκεια του τελευταίου δείπνου και βρίσκεται στο μοναστήρι Σάντα Μαρία ντέλλε Γκράτσιε, στο Μιλάνο. Ο τρόπος που απεικονίζονται τα πρόσωπα και η σύνθεση του έργου το καθιστούν μια εξύψωση της τέχνης της Αναγέννησης. Η εκτέλεση των ρεαλιστικών προσώπων, ο διάλογος μεταξύ των χαρακτήρων και η προσεκτική χρήση του φωτός στον πίνακα δημιουργούν έναν εκπληκτικά αισθητικό και νοητικό πλούτο. Ο ντα Βίντσι κατάφερε να αναδείξει τις ανθρώπινες σχέσεις και την ένταση της στιγμής με μια μοναδική δεξιοτεχνία.
Πέρα από την τέχνη, ο Ντα Βίντσι άφησε το «στίγμα» του στην αρχιτεκτονική και στις μηχανικές εφευρέσεις, όπως τα σχέδια για ποδήλατα, υποβρύχια και τα αεροπλάνα. Οι πολυποίκιλες δραστηριότητές του καθιστούν τον Λεονάρντο ντα Βίντσι έναν από τους πλέον πολυμήχανους δημιουργούς της Αναγέννησης που ασκούν μέχρι και σήμερα την επιρροή τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
