Του Ευγενίου Ακαρίδη,
Ο άνθρωπος, όσο κι αν επιχειρεί να ξεπεράσει αυτό το ρόλο του, παραμένει ένα κομμάτι της φύσης. Ποτέ δεν υπήρξε ανεξάρτητος από αυτή. Είναι λογικό, λοιπόν, ότι σε κάθε «ανθρώπινη υπόθεση» εμπλέκεται το περιβάλλον του, ιδιαίτερα στην πιο καταστροφική: τον πόλεμο. Όλοι γνωρίζουμε σε ένα βαθμό το ρόλο που έχουν παίξει τα ζώα στους στρατούς της ιστορίας του είδους μας. Το ιππικό και τα άρματα έσπερναν τον τρόμο πριν κατακτήσουν τα πεδία μάχης τα όπλα και τα τανκ, γαϊδούρια μετέφεραν τρόφιμα και εξοπλισμούς, καμήλες, ελέφαντες, σκυλιά, γουρούνια, όλα έχουν κάνει τη «θητεία» τους και με το παραπάνω.
Τι γίνεται, όμως, όταν η φύση παρεμβαίνει, αντί να εξημερώνεται; Ας θυμηθούμε τη ρευστή θέση μας στον κόσμο, παρακολουθώντας στιγμές στην ιστορία που ολόκληρες μάχες σταμάτησαν και ολόκληρα στρατεύματα αποδεκατίστηκαν από άγρια ζώα.
Το έτος είναι 1917 και ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος βρίσκεται στο 3ο έτος του. Στο ανατολικό μέτωπο, στα δάση της σημερινής Λιθουανίας, βάζει παύση στο μακελειό μια σπάνια ανακωχή. Ο θάνατος και ο τεράστιος αριθμός πτωμάτων, φαίνεται, έχει δελεάσει τους λύκους της περιοχής να είναι πιο τολμηροί, μπροστά σε τόσα πιθανά και εύκολα γεύματα. Οι Ρώσοι και Γερμανοί εχθροί αναγκάζονται, έτσι, να συνάψουν μια προσωρινή συμμαχία εναντίον αυτής της καινούριας απειλής, καθώς μέσα στο χάος της μάχης οι λύκοι αποφασίζουν να επιτεθούν στους τραυματίες και των δύο πλευρών άνευ διακρίσεως. Τα πολυβόλα, τα δηλητηριώδη αέρια, οι χειροβομβίδες, όλα χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των λύκων, με μικρή επιτυχία. Στο συγκεκριμένο συμβάν σκοτώνονται περίπου 50 λύκοι, από τους εκατοντάδες που θα πεθάνουν στη μάχη σε ολόκληρο τον πόλεμο.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει αρκετές απίστευτες ιστορίες για τα ζώα που συμμετείχαν. Ας βρεθούμε, όμως, στη Βιρμανία (Burma, σημερινή Μιανμάρ), στις αρχές του 1945. Ο πόλεμος τελειώνει και οι Ιάπωνες στη νήσο Ραμρί αναγκάζονται να υποχωρήσουν προς την ηπειρωτική χώρα, έχοντας ηττηθεί μετά από μία ολόκληρη εβδομάδα ανέλπιστης μα σθεναρής μάχης απέναντι στους Συμμάχους. Δυστυχώς για εκείνους, πρέπει να διασχίσουν χιλιόμετρα βάλτου, τον οποίο αποκαλούν σπίτι τους κουνούπια που κουβαλούν ασθένειες, δηλητηριώδεις σκορπιοί κι αράχνες και, το χειρότερο, κροκόδειλοι του θαλασσινού νερού.
Οι στρατιώτες, εξουθενωμένοι από τη συνεχή μάχη, ταξίδευσαν τη νύχτα για να αποφύγουν βομβαρδισμούς από συμμαχικά αεροπλάνα, εφόσον ήξεραν πως δε θα τους ακολουθούσαν από το έδαφος μέσα στο βάλτο. Οι κροκόδειλοι αυτοί μπορούν να φτάσουν 7 μέτρα σε μήκος και 2 τόνους σε βάρος. Δεν είχαν καμία ελπίδα απέναντι στα υπερμεγέθη ερπετά. Περπατούσαν μες το σκοτάδι, ακούγοντας τα ουρλιαχτά των συμπολεμιστών τους και βίαια τινάγματα μες το νερό, ελπίζοντας να μη βρεθεί ο δικός τους θώρακας ανάμεσα στα σαγόνια των θηρίων.
Μερικοί πανικοβλήθηκαν και σκαρφάλωσαν σε χαμηλά κλαδιά για να βρουν κάποια προσωρινή ασφάλεια. Αυτό που δε γνώριζαν, όμως, είναι πως οι κροκόδειλοι μπορούν να εκτιναχθούν από το νερό με την ουρά τους σε εκπληκτικά ύψη. Σύμφωνα με αναφορές από την περίοδο εκείνη, από 1000, περίπου, στρατιώτες που μπήκαν στο βάλτο, βγήκαν μόλις 20.
Από την άλλη πλευρά του νομίσματος, ας μεταφερθούμε στον Κόλπο της Μανίλα τον Ιούλιο του ίδιου έτους, όπου μια γιαπωνέζικη τορπίλη έχει μόλις βυθίσει το αμερικανικό πλοίο <<USS Indianapolis>>. Από τους 1.195 που βρίσκονταν πάνω στο πλοίο, οι 900 περίπου «τυχεροί» που επέζησαν πλέουν στον Ωκεανό. Συνειδητοποιούν, προς φρίκη τους, την τεράστια συγκέντρωση καρχαριών γύρω τους και προσπαθούν να ενωθούν και να κολυμπούν μαζικά. Στην αρχή, οι καρχαρίες, μάλλον ωκεάνιοι λευκοπτέρυγοι, καταβροχθίζουν τα πτώματα. Έπειτα, ξεκινά η πραγματική τραγωδία.
Παρά τις προσπάθειές τους, αναπόφευκτα κάποιος αποσπάται από τη μάζα. Όσο περνά η ώρα, υπό την επίδραση του καυτού ήλιου, πολλοί αρχίζουν να έχουν παραισθήσεις και ξεφεύγουν οικειοθελώς για να κολυμπήσουν προς ένα πλοίο που δεν είναι πραγματικά εκεί ή, χειρότερα, γίνονται βίαιοι προς τους υπόλοιπους, αναγκάζοντάς τους να τους εξοστρακίσουν και να τους αφήσουν στο έλεος των καρχαριών. Αυτή είναι η ζωή των επιζώντων για 3,5 ημέρες, ήσυχος τρόμος με μικρές διακοπές βίαιων επιθέσεων που καταλήγουν σε ουρλιαχτά και ένα σωσίβιο χωρίς κάποιον να το φορά να ανεβαίνει στην επιφάνεια της θάλασσας. Μόλις 316 θα καταφέρουν να ξαναδούν την πατρίδα τους.
Υπάρχουν δεκάδες ακόμα ιστορίες, όπως για τα 2 λιοντάρια που τρομοκρατούσαν τους εργάτες που έχτιζαν μια σιδηροδρομική γραμμή στην υπό βρετανική κατοχή Κένυα για μήνες ολόκληρους. Πρέπει, όμως, να γίνει αναφορά και σε μια σχετική εξαίρεση, ένα «εξημερωμένο» άγριο ζώο που εναντιώθηκε, χωρίς να το καταλαβαίνει απαραίτητα, στο φασισμό. Ας μάθουμε την ιστορία του Wojtek.
Ένα πολωνικό στράτευμα, φεύγοντας από τη Σοβιετική Ένωση, κατευθύνεται την άνοιξη του 1942 προς την Τεχεράνη, Ιράν. Στο δρόμο, η 18χρονη ανιψιά ενός στρατηγού βλέπει ένα αγόρι με μια μικρή αρκούδα, η οποία έχει μόλις χάσει τη μητέρα της από κυνηγούς. Η κοπέλα πείθει έναν υπολοχαγό να την αγοράσει κι έτσι ο μικρός αρκούδος, που αργότερα θα έπαιρνε το όνομα Wojtek, μεγαλώνει με ανθρώπους.
Μαθαίνει σταδιακά να τρέφεται με φρούτα, μαρμελάδα, μέλι και… μπύρα. Η μπύρα, με την οποία τον επιβραβεύουν για την καλή του συμπεριφορά, είναι το αγαπημένο του ποτό, ενώ δεν απορρίπτει έναν πρωινό καφέ, καπνίζοντας μερικά τσιγάρα παρέα με τους συμπολεμιστές του. Για λόγους γραφειοκρατίας στρατολογείτε επίσημα στον 22ο Λόχο Εφοδιασμού Πυροβολικού του πολωνικού στρατού. Στη μάχη για τη Ρώμη, λίγο καιρό αργότερα, αντιγράφοντας τους συμπολεμιστές του, παρατηρείται να μεταφέρει τεράστια κιβώτια (που χρειάζονται 4 τουλάχιστον άντρες) από μόνος του, με αποτέλεσμα την προαγωγή του μετά τη μάχη σε δεκανέας.
Ευτυχώς, μετά τον πόλεμο, ο Wojtek αποσύρεται στο ζωολογικό κήπο του Εδιμβούργου, όπου ζει μια ήρεμη ζωή και δέχεται επισκέψεις από πολλούς πρώην συμπολεμιστές του. Δεν έχει κάθε παρέμβαση της φύσης στους πολέμους μας, απ’ ότι φαίνεται, τραγικό τέλος. Είναι, όμως, συνήθως, μια καλή υπενθύμιση της θέσης μας και της αδυναμίας μας απέναντι στον κόσμο γύρω μας όταν δεν είμαστε ενωμένοι.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- “WAS THERE A CEASEFIRE DURING WWI TO HUNT WOLVES?”, themeateater.com, Διαθέσιμο εδώ
- “Why The Most Terrifying Enemy In WWII Wasn’t Human”, youtube.com, Διαθέσιμο εδώ
- “When Animals Become Serial Killers”, youtube.com, Διαθέσιμο εδώ
- “The soldier bear who went to war”, bbc.co.uk, Διαθέσιμο εδώ
