Της Μαρίας Αλμασίδου,
1893: Γεννήθηκε στην Αθήνα ο Περικλής Βυζάντιος, ζωγράφος που καθιερώθηκε για την πολυσχιδή καλλιτεχνική του δραστηριότητα. Ήταν γιος του Κωνσταντίνου Βυζάντιου, που ήταν αξιωματικός του πυροβολικού, και της Μερόπης Σαμαρνιωτάκη. Από την πλευρά του πατέρα του καταγόταν από παλιά οικογένεια φαναριώτικης καταγωγής.
Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη σχολή Μακρή κι έπειτα, το 1910, πήγε στο Μόναχο για να σπουδάσει νομικά, τα οποία, όμως, σύντομα εγκατέλειψε για να σπουδάσει ζωγραφική στο Παρίσι στη Σχολή Καλών Τεχνών και στην Ακαδημία Ζουλιάν, όπου γνώρισε σημαντικούς καλλιτέχνες.
Ενώ ξεκίνησε να χαράζει την πορεία του στην Ευρώπη, επέστρεψε το 1916 στην Ελλάδα, ανοίγοντας το δικό του εργαστήριο στην Αθήνα και την ίδια χρονιά εξέθεσε για πρώτη φορά έργα του σε έκθεση του Συνδέσμου των Ελλήνων Καλλιτεχνών. Την επόμενη χρονιά συμμετείχε στην ίδρυση της ομάδας «Τέχνη», η οποία προέκυψε από τη σύγκρουση των νεωτεριστών καλλιτεχνών με τους καλλιτέχνες που παρέμειναν πιστοί στον συντηρητικό ακαδημαϊσμό. Το 1921-22 ακολούθησε τον ελληνικό στρατό στη Μ. Ασία ως πολεμικός ζωγράφος απεικονίζοντας πολεμικές σκηνές, οι οποίες, όμως, χάθηκαν κατά την οπισθοχώρηση, ωστόσο είχαν προλάβει να εκτεθούν στο Ζάππειο και τη Σμύρνη.
Ακόμα, υπήρξε μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος, μάλιστα, ήταν ο επίσημος σκιτσογράφος της Δίκης των έξι και μερικά από αυτά τα σκίτσα που δημιούργησε το 1922 δημοσιεύτηκαν στον αθηναϊκό τύπο. Το 1928 ίδρυσε την καλλιτεχνική λέσχη «Ατελιέ», μαζί με τον Φωκίωνα Ροκ, τον Μιλτιάδη Μαλακάση, τον Κώστα Ουράνη και τον Δημήτρη Μητρόπουλο. Το 1934 ακολούθησε η ίδρυση της πρώτης ελεύθερης σχολής ζωγραφικής, την οποία ίδρυσε μαζί με τη ζωγράφο Αλέκα Στύλου-Διαμαντοπούλου. Η σχολή λειτούργησε με επιτυχία μέχρι την πτώση της Ελλάδος στους Γερμανούς το 1941. Το 1939 ανέλαβε τη διεύθυνση του παραρτήματος της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών στην Ύδρα, το οποίο ιδρύθηκε με δική του πρωτοβουλία.
Σ’ αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί η σχέση καρδιάς που είχε με την Ύδρα. Εκτός από διευθυντής του παραρτήματος, φρόντισε να διατηρηθεί στον βαθμό που μπορούσε η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του νησιού. Προς τιμήν του, υπάρχει η προτομή του στην καρδιά του οικισμού μαζί με άλλων ομότεχνών του και μετά τον θάνατό του η κόρη του, Μαριλένα Λιακοπούλου, δώρισε στο νησί μία ενότητα έργων.
Σύντομα η καλλιτεχνική του δραστηριότητα έγινε γνωστή και το 1937 τιμήθηκε με δύο κρατικές διακρίσεις: «Χαλκούν Μετάλλιο» και «Τιμητικό Δίπλωμα». Παρά το ξέσπασμα του πολέμου, η καλλιτεχνική δραστηριότητα του Βυζάντιου δεν σταμάτησε. Φιλοτέχνησε την αφίσα του πολεμικού λαχείου, που είχε σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων για τις οικογένειες των στρατιωτών.
Ο Βυζάντιος μπορεί να καθιερώθηκε ως ζωγράφος, ωστόσο ασχολήθηκε επίσης με τη γελοιογραφία και τη σκηνογραφία, δουλεύοντας, μάλιστα, ως σκηνογράφος στο Εθνικό Θέατρο από το 1930. Είχε συμμετάσχει ακόμα στις Πανελλήνιες μεταξύ των ετών 1938-1965, στη Μπιενάλε της Βενετίας το 1934, στην παγκόσμια έκθεση του Παρισιού το 1937, καθώς και σε διάφορες ατομικές εκθέσεις.
Χαρακτηρίστηκε ως ιμπρεσιονιστής ζωγράφος και στις πρώιμες δημιουργίες του περιλαμβάνονται έργα επηρεασμένα από τη γαλλική καλλιτεχνική παράδοση, που απεικονίζονται σκηνές από τη ζωή στο αστικό περιβάλλον. Φιλοτέχνησε, επίσης, προσωπογραφίες και μετέπειτα ασχολήθηκε με την τοπιογραφία, αποδίδοντας το τοπίο με χρωματική ευαισθησία τονίζοντας το στιγμιαίο και το μεταβλητό.
Ορισμένα χαρακτηριστικά έργα του είναι η «Ύδρα» (1970), η προσωπογραφία της συζύγου του, Φρόσως Σκουμπουρδή, την οποία φιλοτέχνησε το 1928, η αυτοπροσωπογραφία του καλλιτέχνη (1926), καθώς και οι 15 ελαιογραφίες που διασώθηκαν από το μικρασιατικό μέτωπο και ζωντανεύουν τη μνήμη της Μ. Ασίας.
Ο καλλιτέχνης ξεκίνησε να γράφει το 1971 την αυτοβιογραφία του, ωστόσο υπέκυψε στην ασθένειά του το 1972, πριν προλάβει να την ολοκληρώσει. Τελικά, αυτή εκδόθηκε το 1995. Την πορεία του έμελλε να συνεχίσει και ο γιος του Ντίκος Βυζάντιος, ο οποίος υπήρξε, επίσης, διακεκριμένος ζωγράφος κι έζησε μόνιμα στη Γαλλία, αλλά και η κόρη του με τη δωρεά έργων του στην Ύδρα, τα οποία εκτέθηκαν στο παλιό αρχοντικό του Λάζαρου Κουντουριώτη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Άγνωστοι Έλληνες: Περικλής Βυζάντιος, olympia.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Η μνήμη της Μικρασίας σε 15 ελαιογραφίες του Περικλή Βυζάντιου στο αρχοντικό Κουντουριώτη στην Υδρα, kathimerini.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Βυζάντιος Περικλής, nationalgallery.gr, Διαθέσιμο εδώ
