Του Νίκου Λυκομήτρου,
Την Κυριακή, στις 7 Ιανουαρίου, έλαβαν χώρα εκλογές στο Μπαγκλαντές, στις οποίες η Πρωθυπουργός της χώρας, Sheikh Hasina, εξασφάλισε την τέταρτη συναπτή θητεία της, σε μια εκλογική διαδικασία που σημαδεύτηκε από νοθεία και επεισόδια. Η Sheikh Hasina κυβερνά από το 2009 συνεχόμενα και είναι κόρη του πρώτου Πρωθυπουργού της χώρας, Sheikh Mujibur Rahman. Η Hasina έχει λάβει θετική κριτική για τα προγράμματα υποδομών και την ανάπτυξη που έχει σημειωθεί επί θητείας της, η οποία έχει αυξήσει σημαντικά το εισόδημα του μέσου πολίτη. Ωστόσο, έχει επικριθεί αρκετά για το γεγονός ότι οι εκλογικές διαδικασίες, επί της θητείας της, είναι ανελεύθερες, για τη δημοκρατική οπισθοδρόμηση και τη γενικότερη στροφή της χώρας προς ένα μονοκομματικό σύστημα, συν τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως για παράδειγμα δολοφονίες και συλλήψεις αντιφρονούντων και την αύξηση της λογοκρισίας στα μέσα ενημέρωσης.
Πριν τις εκλογές, η εκστρατεία στιγματίστηκε από διαδηλώσεις, περιστατικά βίας και απεργίες. Λόγω της αύξησης του κόστους ζωής στη χώρα, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο, άρχισε να μειώνεται η ικανοποίηση των πολιτών από την τρέχουσα Κυβέρνηση και, αντιθέτως, άρχισε να αυξάνεται σημαντικά το ποσοστό των ανθρώπων που αξιολογούσαν θετικά το έργο της αντιπολίτευσης, φτάνοντας σε ποσοστό 63%. Επίσης, πέρα από το κόστος ζωής, υπήρξαν γενικευμένες διακοπές ηλεκτροδότησης το 2022. Παράλληλα, το φθινόπωρο έλαβαν χώρα μεγάλες απεργίες στον τομέα της παραγωγής ενδυμάτων, ο οποίος αποτελεί μεγάλο μέρος των εξαγωγών του Μπαγκλαντές. Αυτό συνέβη διότι οι μισθοί είναι χαμηλοί, ενώ οι παραβιάσεις των εργατικών δικαιωμάτων είναι ακόμα ένα σημαντικό πρόβλημα. Μεταξύ άλλων, οι εργάτες ζήτησαν την αύξηση του μισθού τους από € 70 σε περίπου € 210.
Παράλληλα, το Εθνικιστικό Κόμμα του Μπαγκλαντές απείχε από τις εκλογές, υποστηρίζοντας ότι χωρίς την ύπαρξη μιας υπηρεσιακής Κυβέρνησης, που θα αναλάμβανε να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές, η διαδικασία θα ήταν ανελεύθερη (αν και η πλειοψηφία του κόσμου, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, ήταν υπέρ της συμμετοχής ακόμα και χωρίς υπηρεσιακή Κυβέρνηση). Το 2023, υπήρξαν γενικότερα πολλές διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης, η οποία λόγω και του μεγάλου πληθυσμού της χώρας έχει τη δυνατότητα να κινητοποιεί αρκετό πληθυσμό υπέρ της. Η περίοδος πριν τις εκλογές σημαδεύτηκε από διάφορες παρεκτροπές για παράδειγμα, παρά το γεγονός ότι η Κυβέρνηση υπερασπίστηκε τις εκλογές, υποστηρίζοντας ότι συμμετείχαν 27 κόμματα και υπήρχαν αρκετοί υποψήφιοι. Στην πραγματικότητα, όμως, συνελήφθησαν αρκετά μέλη διαφόρων κομμάτων, προκειμένου να μη συμμετάσχουν στις εκλογές, ενώ δεν έλειψαν και οι απειλές εναντίον ψηφοφόρων για να υποστηρίξουν το κυβερνών κόμμα. Οι συλλήψεις των μελών και του επικεφαλής του Εθνικιστικού Κόμματος (ο Πρόεδρος του, ο Tarique Rahman, ζει εξόριστος στη Μεγάλη Βρετανία), που εδώ και δεκαετίες αποτελεί, με τον σύνδεσμο Awami της Hasina, ένα από τα δύο κύρια κόμματα της χώρας, αλλά και μελών άλλων κομμάτων, συνέβαλαν στον αποδεκατισμό των κομμάτων και στην αποχή αρκετών. Η Κυβέρνηση αναφέρει 11.000 συλλήψεις μελών της αντιπολίτευσης, ενώ η αντιπολίτευση καταγγέλλει ότι ο αριθμός είναι υπερδιπλάσιος. Πέραν αυτού, αρκετοί θάνατοι μελών της αντιπολίτευσης και διαδηλωτών σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια της κράτησής τους ή κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων.
Η συμμετοχή, στις φετινές εκλογές, ανήλθε στο 40%, ενώ στις εκλογές του 2018 το ποσοστό αυτό ήταν διπλάσιο. Επίσης, το γεγονός, ότι η Κυβέρνηση ανέφερε ότι το ποσοστό συμμετοχής ήταν 27% μια ώρα πριν κλείσουν οι κάλπες, αυξάνει την αμφισβήτηση στα κυβερνητικά στοιχεία. Τα ξένα μέσα ενημέρωσης, ορισμένοι υποψήφιοι και οι παρατηρητές των εκλογών συμπεριλαμβάνονται σε αυτούς που έχουν αμφισβητήσει την εγκυρότητα των στοιχείων προσέλευσης στις εκλογές. Η πτώση αυτή οφείλεται στο γεγονός της έλλειψης ανταγωνισμού στις εκλογές, οι οποίες είχαν σχεδιαστεί με τον παραπάνω τρόπο, ώστε να ευνοήσουν το Κυβερνών Κόμμα. Επικριτές της Κυβέρνησης ανέφεραν ότι δεν υπήρχαν στις εκλογές ικανοί υποψήφιοι από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, ενώ το Εθνικό Κόμμα συμμετείχε σε ελάχιστες περιφέρειες. Συγκεκριμένα, το Εθνικό Κόμμα συμμετείχε στον κυβερνητικό συνασπισμό έως το 2019, και τα τελευταία χρόνια, ειδικά αυτήν την πενταετία, έχει χάσει ψηφοφόρους λόγω των διαμαχών στο εσωτερικό του και της εξάρτησης από την Κυβέρνηση.
Εν τέλει, ο σύνδεσμος Awami κέρδισε 221 έδρες και το Εθνικό Κόμμα 11, ενώ ανεξάρτητοι υποψήφιοι κέρδισαν 62 έδρες. Ωστόσο, πολλοί από τους ανεξάρτητους υποψηφίους αποτελούσαν μέλη του Κυβερνώντος Κόμματος, που αποχώρησαν για να συμμετάσχουν στις εκλογές, μια κίνηση που η αντιπολίτευση έχει επικρίνει, γιατί στην πραγματικότητα αυτό επιτρέπει στην Κυβέρνηση να νομιμοποιήσει τις εκλογές. Αυτό συμβαίνει διότι το Κυβερνών Κόμμα δεν είχε ουσιαστικά ανταγωνισμό σε πολλές από τις περιφέρειες όπου κατέβασε υποψηφίους. Αυτή η μεθόδευση με τους εκατοντάδες ανεξάρτητους υποψηφίους είχε ως στόχο να μην μετατρέψει το Κοινοβούλιο σε όργανο του κόμματος.
Η στάση της διεθνούς κοινότητας ήταν διχασμένη για τη δημοκρατικότητα των εκλογών. Χώρες της Δύσης επέκριναν τις εκλογές και τις χαρακτήρισαν ανελεύθερες και άδικες, ενώ η Ρωσία, η Ινδία, η Κίνα και άλλες χώρες συνεχάρησαν τη Hasina για τη νέα της θητεία και υποστήριξαν ότι οι εκλογές ήταν ελεύθερες και δίκαιες. Πολύς κόσμος δεν ψήφισε, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, λόγω του γεγονότος ότι οι εκλογές ευνοούσαν το Κυβερνών Κόμμα και δεν υπήρχαν αρκετοί υποψήφιοι από την αντιπολίτευση. Παρότι, πριν τις εκλογές, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι Δυτικές χώρες άσκησαν πίεση στο Μπαγκλαντές να διεξαγάγει με τρόπο διαφανή, ισότιμο και δημοκρατικό τις εκλογές, σεβόμενο το κράτος δικαίου και την ελευθερία της έκφρασης, κάτι τέτοιο δεν συνέβη.
Η αντιπολίτευση, από την πλευρά της, αποκάλεσε τις εκλογές «παρωδία», ενώ η Κυβέρνηση υπερασπίστηκε την άποψη ότι οι εκλογές είναι ελεύθερες, αποκαλώντας, μάλιστα, το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης «τρομοκράτη». Επίσης, ο επικεφαλής του Εθνικού Κόμματος υποστήριξε ότι οι εκλογές έγιναν υπό κυβερνητικό έλεγχο και «κέρδισαν οι εκλεκτοί της Κυβέρνησης» και ότι «οι εκλογές δε θα γίνουν δεκτές από τον λαό». Μάλιστα, υπήρξαν και καταγγελίες για νοθεία από την αντιπολίτευση.
Με τη Hasina να ορκίζεται για νέα θητεία, η αντιπολίτευση δεσμεύτηκε να συνεχίσει τις διαδηλώσεις. Η επόμενη πενταετία είναι κρίσιμη για το μέλλον του Μπαγκλαντές, καθώς αυτή η εκλογική διαδικασία οδηγεί τη χώρα προς ένα μονοκομματικό καθεστώς, με κάποια κατάλοιπα δημοκρατικών διαδικασιών. Με την αντιπολίτευση να απέχει από την εκλογική διαδικασία, λόγω των παρατυπιών και των μη ελεύθερων πρακτικών, και τις εκλογές να μη συγκεντρώνουν τη συμμετοχή που είχαν παλαιότερα, το μέλλον της Δημοκρατίας στη χώρα είναι ολοένα και πιο αμφίβολο. Στα επόμενα πέντε έτη θα δούμε αν θα ανοίξει σταδιακά ο δρόμος για την επιστροφή της Δημοκρατίας ή αν θα παγιωθεί το μονοκομματικό καθεστώς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Μπανγκλαντές: Βουλευτικές εκλογές στη σκιά καταγγελιών, η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Flurry of ‘dummy’ candidates in Bangladesh vote criticised by opposition, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Μπανγκλαντές: Η Σέιχ Χασίνα εξασφάλισε πέμπτη θητεία στις εκλογές, ERT News, διαθέσιμο εδώ
- One-Sided Bangladesh Election Raises Fear of One-Party Rule, VOA News, διαθέσιμο εδώ
- Μπανγκλαντές: Ένας νεκρός σε συγκρούσεις αστυνομικών με διαδηλωτές εργαζόμενους στη βιομηχανία ενδυμάτων, ifemerida, διαθέσιμο εδώ
