Του Μάριου Δεστούνη,
Το Ισραήλ συνεχίζει τις πολεμικές του επιχειρήσεις στη Γάζα και πλέον οι αναφορές κάνουν λόγο για περισσότερους από 23.000 νεκρούς, μεταξύ αυτών γυναίκες και παιδιά. Το Συμβούλιο Ασφαλείας αποτυγχάνει και σε αυτό τον πόλεμο, εξαιτίας του αμερικανικού βέτο, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να λάβει καμία απόφαση. Μπροστά στην ανικανότητα του Συμβουλίου και στην τεράστια ανθρωπιστική κρίση, η Νότια Αφρική καταφεύγει κατά του Ισραήλ στο Διεθνές Δικαστήριο. Η κατηγορία της Νοτίου Αφρικής κατά του Ισραήλ είναι ότι στη Γάζα διαπράττεται γενοκτονία.
Το έγκλημα της γενοκτονίας ορίστηκε διεθνώς με τη σύμβαση της γενοκτονίας το 1948 στην επαύριον του Ολοκαυτώματος. Συγκεκριμένα, ως γενοκτονία ορίζονται οι πράξεις που έχουν ως στόχο την ολική ή μερική καταστροφή ενός πληθυσμού. Το Διεθνές Δικαστήριο αποτελεί το αρμόδιο όργανο για να εκδικάζει υποθέσεις που αφορούν διάφορες μεταξύ χωρών. Η διαφορά μεταξύ Νοτίου Αφρικής και Ισραήλ δημιουργείται από τη στιγμή που το Ισραήλ αρνείται κατηγορηματικά την ύπαρξη γενοκτονίας για την οποία κατηγορείται από τη Νότιο Αφρική. Ο στόχος της Νοτίου Αφρικής στην παρούσα φάση δεν είναι φυσικά η τελική απόφαση του Δικαστηρίου επί της υποθέσεως, διότι η διαδικασία αυτή θα διαρκέσει χρόνια για να εκδικασθεί και να βγει τελεσίδικη απόφαση. Στόχος της είναι να πείσει το Δικαστήριο να διατάξει προσωρινά μέτρα. Τα προσωρινά μέτρα είναι σαν τα ασφαλιστικά μέτρα σε εθνικό επίπεδο. Η Νότια Αφρική συγκεκριμένα ζητά από το Δικαστήριο:
- Το Ισραήλ να σταματήσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Γάζα.
- Να διασφαλίσει ότι ο στρατός και οποιαδήποτε άλλη στρατιωτική ομάδα, που σχετίζεται με το Ισραήλ, θα παύσει τις δραστηριότητες της.
- Να σταματήσει τη δολοφονία παλαιστίνιων.
- Να σταματήσει τον ξεριζωμό των παλαιστίνιων και να διασφαλίσει ότι έχουν πρόσβαση σε βασικά αγαθά, όπως τροφή, νερό και ιατρική περίθαλψη.
- Και, τέλος, να λάβει όλα τα μέτρα που μπορεί, σε λογικά πλαίσια, για να σταματήσει τη γενοκτονία.
Για να διαταχθούν τέτοια μέτρα από το Δικαστήριο πρέπει να εξακριβωθεί, ότι υπάρχει πραγματική απειλή επειγόντως χαρακτήρα, κάτι το οποίο η λογική δείχνει ότι δε θα δυσκολευτεί να εξακριβώσει το Δικαστήριο. Η ιστορία δείχνει ότι το Δικαστήριο θα προχωρήσει στην επιβολή προσωρινών μέτρων, όπως άλλωστε έκανε και στην περίπτωση της Ουκρανίας. Εδώ, φυσικά, ανακύπτει το πρόβλημα του κατά πόσο το Δικαστήριο μπορεί να επιβάλει την απόφαση του. Η απάντηση είναι ότι δεν μπορεί, όπως άλλωστε φαίνεται και από το γεγονός ότι η Ρωσία αγνόησε την απόφαση και συνεχίζει τον πόλεμο. Έγκειται στο Ισραήλ να συμμορφωθεί με μια ενδεχόμενη απόφαση του Δικαστηρίου και να δείξει σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο. Σε αντίθετη περίπτωση, είναι σίγουρο ότι θα δεχτεί μεγάλες πιέσεις από τη διεθνή κοινότητα, καθώς και διεθνή κατακραυγή, διότι είναι ένα κράτος που εντάσσεται στη Δυτική σφαίρα επιρροής και οι Δυτικές χώρες, ανεξαρτήτως αν το πράττουν πάντα, επιθυμούν να παρουσιάζονται ως οι κύριοι υπερασπιστές του διεθνούς δικαίου.
Πάντοτε, βέβαια, υπάρχει και η οδός των κυρώσεων, όταν τα κράτη αποτυγχάνουν ή δεν επιθυμούν να συμμορφωθούν με τις διεθνείς υποχρεώσεις τους, αλλά η επιβολή τους δεν έγκειται στις δυνατότητες του Δικαστηρίου, αλλά στα κράτη, στο Συμβούλιο Ασφαλείας, στο ΝΑΤΟ ή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Φυσικά, άλλο το Ισραήλ, άλλο η Ρωσία. Στο Ισραήλ, αν υπάρχει επιθυμία, μπορούν να ασκηθούν πολύ πιο αποτελεσματικά πιέσεις, ώστε να συμμορφωθεί και να παύσει τις εχθροπραξίες. Το Ισραήλ απαντά στην προσφυγή της Νοτίου Αφρικής χαρακτηρίζοντας την «ως συνεργό της Χαμάς» μετά από αυτή της την κίνηση.
Η πραγματικότητα είναι ότι, εάν το Δικαστήριο δε διατάξει τη λήψη προσωρινών μέτρων θα είναι το λιγότερο απρόσμενο. Αναφορικά με την πορεία της υπόθεσης, αυτό που μπορεί να λεχθεί σε ένα τόσο αρχικό στάδιο είναι ότι η απόδειξη του εγκλήματος της γενοκτονίας από την πλευρά του Ισραήλ είναι πολύ δύσκολη. Συγκεκριμένα, η Νότια Αφρική θα πρέπει να αποδείξει ότι η Κυβέρνηση και οι αξιωματούχοι του Ισραήλ, στο σχεδιασμό των επιχειρήσεων, είχαν πράγματι πρόθεση να εξοντώσουν τον παλαιστινιακό λαό. Επομένως, η Νότια Αφρική μέσω της κίνησης της περισσότερο προσπαθεί να σταματήσει την αιματοχυσία και να προστατεύσει τον παλαιστινιακό λαό από μεγάλη καταστροφή. Πρέπει να υπογραμμιστεί, ότι κάθε πόλεμος δεν συνιστά και γενοκτονία, διότι ο θάνατος αμάχων είναι δεδομένος και αυτό που θα κληθεί να εξετάσει το Δικαστήριο είναι, εάν σε αυτό τον πόλεμο οι λεγόμενες, δυστυχώς, παράπλευρες απώλειες είναι εσκεμμένες.
Αν κρατήσουμε κάτι από την κίνηση της Νοτίου Αφρικής είναι, ότι οι χώρες πρέπει να χρησιμοποιούν περισσότερο τα διεθνή δικαιοδοτικά όργανα και τις ειρηνικές μεθόδους επίλυσης διαφόρων και λιγότερο την προσφυγή στη βία. Βέβαια, ναι μεν, το Ισραήλ μετά την επίθεση που δέχτηκε προσπαθεί να προστατέψει την ύπαρξη του και το κράτος του, αλλά πλέον ο πόλεμος έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις που δεν υπάρχει καμία αναλογικότητα και απλοί άνθρωποι, σαν όλους μας, υπέφεραν κατά την επίθεση της Χαμάς και υποφέρουν μέχρι και σήμερα με τον πόλεμο στη Γάζα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Stakes high as South Africa brings claim of genocidal intent against Israel, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- What to know about the genocide case against Israel at the ICJ, The Washington Post, διαθέσιμο εδώ
