Της Κωνσταντίνας Βαλμά,
Η πρώτη μέρα του χρόνου είναι για να αναλογιστούμε πόσο πολύ έχουμε φάει μέσα στις γιορτές και τα λάθη που έχουμε κάνει το προηγούμενο έτος. Άγραφο έθιμο κάθε Πρωτοχρονιάς, λοιπόν, είναι να παίρνουμε κάποιες αποφάσεις, κυρίως, για τη βελτίωση του εαυτού μας, και να θέτουμε στόχους που ιδανικά θα θέλαμε να εκπληρώσουμε το καινούργιο έτος. Οι αποφάσεις αυτές πολλές φορές μας «γεμίζουν» με ενθουσιασμό εν αναμονή της επίτευξης των στόχων μας. Είναι αρκετά δελεαστικό να επιθυμούμε να αλλάξουμε κάθε Ιανουάριο, κάθε αρχή του χρόνου, όμως, ξέρουμε πολύ καλά πως η αποφασιστικότητα μας φτάνει μέχρι τη δεύτερη Παρασκευή του Ιανουαρίου. “New year, new me.” Πολύ φιλόδοξο και, ταυτόχρονα, απελπιστικά αγχωτικό. Λίστες, moodboards και ένα ξεχασμένο αρχείο στον υπολογιστή υπογραμμίζουν όλα εκείνα τα «κουσούρια» μας που θα θέλαμε να βελτιώσουμε το νέο έτος και υποδεικνύουν πως θα ήταν ιδανικά η ζωή μας, ή μάλλον, αν παίζαμε σε ένα επεισόδιο Barbie, “Life in the Dreamhouse”. Ο καθορισμός στόχων την Πρωτοχρονιά μπορεί να είναι ένας καλός τρόπος αυτοβελτίωσής μας αρκεί να «προσεγγίζουμε» ένα συγκεκριμένο ζήτημα ρεαλιστικά και με τρόπους που θα μεγιστοποιεί τις πιθανότητες να τους εκπληρώσουμε.
Συχνά, οι προσδοκίες μας είναι αρκετά πιο φιλόδοξες από αυτές που στην πραγματικότητα μπορούμε να κατορθώσουμε και η ενδεχόμενη αποτυχία μπορεί πολλές φορές να μειώσει την αυτοεκτίμησή μας και να μας δημιουργήσει αισθήματα άγχους. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τις ανάγκες μας και να προσαρμόζουμε τους στόχους μας σε αναλογία με αυτές. Το 2018, το 54% του παγκόσμιου πληθυσμού έθεσε στόχους για τη νέα χρονιά, ή όπως αποκαλούνται “New Year’s Resolutions”, και μόλις το 4% αυτών κατάφερε να τους πραγματοποιήσει. Είναι εύκολο να οραματιστούμε τη νέα εκδοχή του εαυτού μας και να σχεδιάσουμε το “extreme make-over” της προσωπικότητάς μας, αλλά πέρα από ουτοπική μπορεί πολλές φορές αυτή η διαδικασία να αποδειχθεί και καταστροφική για εμάς τους ίδιους. Ο συγγραφέας Marc Freedman γράφει ότι «πίσω από κάθε προσπάθειά μας να αλλάξουμε ριζικά τον εαυτό μας βρίσκεται η πεποίθηση ότι το παρελθόν μας είναι επιβαρυντικό». Είναι αλήθεια πως η ανάγκη μας για αλλαγή «πηγάζει» από την ιδέα ότι δεν είμαστε αρκετά καλοί.
Πως μπορείς, άραγε, να είσαι ο εαυτός σου σε έναν κόσμο που σου επιβάλλει να είσαι απλά τέλειος; Στη σύγχρονη δυτική κουλτούρα η τελειότητα έχει γίνει ο απώτατος στόχος και το να αγαπήσεις τον εαυτό σου με τα ελαττώματα του είναι παραίτηση. Σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο Walter Akana, «η βαθιά θέληση να «βελτιώσουμε» τον εαυτό μας είναι συνώνυμη με την ανάγκη μας να κρύψουμε αυτό που πραγματικά είμαστε με αυτό που προσπαθούμε να γίνουμε. Η συνεχής επανίδρυση του εαυτού μας είναι σχεδιασμένη να μας κάνει να νιώθουμε καλύτερα με τον εαυτό μας όχι ως προς τα δικά μας κριτήρια αλλά περισσότερο στα μάτια των άλλων». Η κουλτούρα μας «βασίζεται» στην ιδεολογία πως κάθε καινούργια εκδοχή του εαυτού μας πρέπει να είναι καλύτερη από την προηγούμενη και, έτσι, «αναλώνουμε» τους εαυτούς αποδεχόμενοι πως ποτέ δεν πρόκειται να είμαστε αρκετοί. Όσο βρισκόμαστε στην πορεία της αυτοβελτίωσής μας «δαιμονοποιούμε» το παρελθόν μας, χωρίς να συνειδητοποιούμε πως είναι ένα σημαντικό κομμάτι του χαρακτήρα μας και, έτσι, να καταλήγουμε στο να «καλλιεργούμε» αισθήματα ενοχικότητας που, τελικά, μας «εμποδίζουν» από την πραγματική αλλαγή του εαυτού μας.
Οι άνθρωποι δεν είμαστε πραγματικά φτιαγμένοι για να αντιμετωπίζουμε με σύνεση και λογική τα προβλήματά μας. Ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές, αναμένουμε έναν «από μηχανής Θεό» και ελπίζουμε στη φαντασίωση πως, αν αγνοήσουμε ένα πρόβλημα αληθινά, τότε αυτό θα εξαφανιστεί και δεν θα χρειαστεί να το αντιμετωπίσουμε. Η πραγματική λύση, όμως, βρίσκεται στην αποδοχή όλων εκείνων των στοιχείων που θέλουμε να αλλάξουμε, των επιλογών μας και των κακών συνηθειών μας, και να δημιουργήσουμε νέες πρακτικές μέσα από τις οποίες σταδιακά θα φτάσουμε στο σημείο που επιθυμούμε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- New Year’s Resolutions May be Harmful to Your Mental Health… 5 Things to Do Instead, foundationswellness.net. Διαθέσιμο εδώ
- New Year’s Resolutions: Μήπως τελικά είναι ok αν αποτύχουν;, glow.gr. Διαθέσιμο εδώ
- New Year’s Resolutions: Building Good Mental Health Habits, samhsa.gov. Διαθέσιμο εδώ
