Της Αναστασίας Μπουραντά,
Τα τελευταία στοιχεία για τον πληθωρισμό τον Δεκέμβριο στη ζώνη του ευρώ επιβεβαίωσε σε μεγάλο βαθμό τις εκτιμήσεις της Ε.Κ.Τ. και δικαιολόγησε την επιφυλακτική της στάση ως προς τα επιτόκια.
Συγκεκριμένα, ο πληθωρισμός, σε ετήσια βάση, ενισχύθηκε εκ νέου, έπειτα από 18 σερί μήνες υποχώρησης, στο 2,9% τον Δεκέμβριο από 2,4% τον προηγούμενο μήνα. Διαμορφώθηκε οριακά χαμηλότερα από τις προβλέψεις των αναλυτών, οι οποίες τον έδειχναν κατά μέσο όρο στο 3%. Αιτία αποτελεί ο περιορισμός των κρατικών επιδοτήσεων, που αφορούσαν τη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων απέναντι στον πληθωρισμό, και οι αυξήσεις στην ενέργεια, καθώς ο χειμώνας εντείνεται και η αβεβαιότητα στα γεωπολιτικά μέτωπα αυξάνεται.
Τα στοιχεία αυτά συμβαδίζουν, προς το παρόν, με την πρόβλεψη της Ε.Κ.Τ. ότι ο πληθωρισμός πρόκειται να σταθεροποιηθεί και θα κυμανθεί στο εύρος 2,5% έως 3% καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ η πτώση στον στόχο του 2% αναμένεται να σημειωθεί το 2025.
Οι κύριοι παράγοντες την τρέχουσα περίοδο που βρίσκονται στο επίκεντρο για την εκτίμηση της πορείας του πληθωρισμού, οι οποίοι, μάλιστα, θα μπορούσαν να έχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες στο γενικό επίπεδο τιμών, είναι οι μισθολογικοί διακανονισμοί και οι παγκόσμιες πολιτικές εντάσεις που επηρεάζουν τις τιμές. Οι μισθολογικές συμφωνίες οριστικοποιούνται το α’ τρίμηνο του έτους στην πλειονότητα των ευρωπαϊκών αγορών, αλλά τα στοιχεία δεν θα είναι διαθέσιμα μέχρι τον Μάιο. Επομένως, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα χρειαστεί ίσως να αναμένουν μέχρι τα μέσα του 2024 για να έχουν μια αξιόπιστη εικόνα. Όσον αφορά τις γεωπολιτικές εντάσεις, τα βλέμματα έχουν εστιάσει στη Μέση Ανατολή. Έως τώρα, ο πόλεμος στη Γάζα δεν είχε ιδιαίτερη επίδραση στις τιμές ενέργειας, ωστόσο οι επιθέσεις σε εμπορικά πλοία που κατευθύνονται προς το Ισραήλ ανάγκασε πολλές ναυτιλιακές εταιρείες να αλλάξουν πορεία στα πλοία τους, αποφεύγοντας τη διώρυγα του Σουέζ και προτιμώντας τον γύρω της Αφρικής. Αυτό ανεβάζει σημαντικά το κόστος της μεταφοράς των διαφόρων εμπορευμάτων και, παράλληλα, οι καθυστερήσεις που θα σημειωθούν πιθανόν να δημιουργήσουν ελλείψεις και, κατ’ επέκταση, ενίσχυση των τιμών.
Η κατάσταση αυτή οδηγεί σταδιακά σε αναθεωρήσεις της αγοράς και των αναλυτών, σχετικά με τη χρονική στιγμή έναρξης των μειώσεων των επιτοκίων από την Ε.Κ.Τ., καθώς και το συνολικό ύψος των μειώσεων αυτών εντός του έτους. Παρόλα αυτά, υπάρχουν αποκλίσεις ακόμη ανάμεσα στις εκτιμήσεις των επενδυτών και των υπεύθυνων χάραξης νομισματικής πολιτικής. Οι επενδυτές στοιχηματίζουν ότι η ΕΚΤ θα μειώσει τα επιτόκια έξι φορές φέτος, με την πρώτη κίνηση να έρχεται τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο, ενώ οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής υποστηρίζουν ότι μπορεί να χρειαστεί να φτάσουμε μέχρι τα μέσα του 2024 για να κερδίσει την εμπιστοσύνη και να αποδειχθεί ότι ο πληθωρισμός είναι πράγματι υπό έλεγχο.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τη Eurostat, ο πληθωρισμός ενισχύθηκε τον Δεκέμβριο στο 3,7% από 2,9% τον Νοέμβριο. Ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει μείζον πρόβλημα για την ελληνική οικονομία το 2024, παρά την προβλεπόμενη επιβράδυνση σε σχέση με το 2023. Πράγματι, όλες οι προβλέψεις των εθνικών και διεθνών αναλυτών δείχνουν ότι ο πληθωρισμός θα υπερβεί το όριο που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η Τράπεζα της Ελλάδος εκτίμησε ότι ο πληθωρισμός στην Ελλάδα θα παραμείνει πάνω από το όριο του 2% το 2025.
«Αγκάθι» στην ελληνική αγορά παραμένουν τα τρόφιμα, καθώς η άνοδος στις τιμές τους τον Δεκέμβριο ανήλθε στο 7,6% (αμετάβλητος ο πληθωρισμός στα τρόφιμα σε σχέση με τον Νοέμβριο). Επίσης, οι υπηρεσίες αυξήθηκαν κατά 3,6% τον Δεκέμβρη, ενώ, αντίστοιχα, ο αποπληθωρισμός στις τιμές της ενέργειας περιορίστηκε κατά 4% σε σχέση με τον Νοέμβριο (δηλαδή ο πληθωρισμός βρέθηκε στο -3,2%). Τέλος, ο δομικός πληθωρισμός ανήλθε στο 3,3% από 2,8% τον Νοέμβριο. Οι μεταβολές αυτές είναι σε ετήσια βάση.
Με τα δημοσιονομικά «λουριά» να σφίγγονται το 2024 στην Ε.Ε. και την αβεβαιότητα για την πορεία των τιμών να παραμένει σε υψηλά επίπεδα, το έργο της Κυβέρνησης για την καταπολέμηση της ακρίβειας δυσκολεύει. Με τα δημοσιονομικά περιθώρια να είναι ιδιαίτερα στενά για την Ελλάδα, βασικό –άμεσο– «εργαλείο» για τον όσο γίνεται μεγαλύτερο περιορισμό της ακρίβειας είναι η ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών για τις τιμές στην αγορά, ώστε να αποφευχθεί ο «πληθωρισμός απληστίας», δηλαδή η αύξηση του περιθωρίου κέρδους των επιχειρήσεων, με αφορμή τις ανατιμήσεις στα αγαθά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Euro zone inflation jump cools case for ECB rate cuts, reuters.com, διαθέσιμο εδώ
- Eurostat: Στο 3,7% αυξήθηκε ο πληθωρισμός στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο – Άνοδος 7,6% στα τρόφιμα, naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
