Του Ιωάννη Αμπατζίδη,
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, υπογράφηκε μια συμφωνία ισχυρής στρατηγικής σημασίας στη Δυτική Αφρική. Η Μπουρκίνα Φάσο, το Μάλι και ο Νίγηρας υπέγραψαν σύμφωνο αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας, με το οποίο στοχεύουν στην αποτροπή πιθανών ένοπλων εξεγέρσεων από εξτρεμιστικές ομάδες εντός των κρατών τους, καθώς και από επιθέσεις τρίτων χωρών. Ποιοι είναι, όμως, οι λόγοι που ώθησαν αυτά τα τρία κράτη στην υπογραφή του συμφώνου και μπορούν να υπάρξουν οικονομικές προοπτικές μέσω αυτού;
Η Συμμαχία των κρατών του Σαχέλ δημιουργήθηκε με σκοπό τη σταθεροποίηση και την ισχυροποίηση των τριών κρατών στην περιοχή. Τα τελευταία χρόνια, οι χώρες αυτές βιώνουν αλλεπάλληλα κύματα βίας, κυρίως εξαιτίας εξεγέρσεων και πραξικοπημάτων. Η περιοχή Liptako-Gourma, όπου συνορεύουν τα εν λόγω κράτη, έχει βρεθεί στο επίκεντρο των εχθροπραξιών τα τελευταία έτη. Τα μέλη της συμμαχίας κυβερνώνται από στρατιωτικές Δικτατορίες, με το τελευταίο χρονικά πραξικόπημα να πραγματοποιείται στον Νίγηρα τον περασμένο Ιούλιο, το οποίο προκάλεσε την έντονη αντίδραση της E.C.O.W.A.S., η οποία με τη σειρά της επέβαλε βαρύτατες κυρώσεις και απείλησε ακόμα και με στρατιωτική παρέμβαση στην περιοχή. Είναι άξιο αναφοράς πως και τα τρία κράτη της συμμαχίας είναι μέλη της E.C.O.W.A.S., όπως ήταν και μέλη της, υποστηριζόμενης από τη Γαλλία, συμμαχίας G5 Sahel μαζί με το Τσαντ και τη Μαυριτανία. Αποτέλεσμα των πραξικοπημάτων ήταν η επιδείνωση των σχέσεων των τριών κρατών με τη Γαλλία, πράγμα που οδήγησε στην απόσυρση γαλλικών στρατευμάτων και διπλωματών, καθώς και της ειρηνευτικής δύναμης του Ο.Η.Ε. από την περιοχή.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα κράτη στο εσωτερικό τους έχουν προκαλέσει αμφισβήτηση για το εάν η συμμαχία μπορεί να φανεί αποτελεσματική. Τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν αυτές οι χώρες είναι κοινωνικοοικονομικά, όπως η φτώχεια, η ανεργία, ο αναλφαβητισμός και η κακή διακυβέρνηση, προβλήματα που θρέφουν τον βίαιο εξτρεμισμό, τον οποίο προσπαθούν να εξαλείψουν μέσω της συμμαχίας. Οι στρατιωτικές Δικτατορίες σε Μπουρκίνα Φάσο και Νίγηρα ήλθαν στην εξουσία χρησιμοποιώντας ως πρόφαση πως η ασφάλεια των κρατών τους ήταν ανεπαρκής και πως ειδάλλως υπήρχε ο κίνδυνος ανάληψης της εξουσίας από βίαιες ένοπλες οργανώσεις. Σύμφωνα, όμως, με δεδομένα, συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Πριν το πραξικόπημα στον Νίγηρα, είχε παρατηρηθεί μια μείωση των βίαιων δραστηριοτήτων από ένοπλες εξτρεμιστικές ομάδες, ενώ μετά από αυτό παρατηρήθηκε αύξηση. Αριθμητικά, η κοινωνικοπολιτική αναταραχή σε Μπουρκίνα Φάσο, Μάλι και Νίγηρα έχει προκαλέσει περισσότερους από 20.000 θανάτους από συγκρούσεις ένοπλων ομάδων μόλις την τελευταία διετία.
Πέρα από τη στρατιωτική συνεργασία των κρατών, δείγματα συνεργασίας παρουσιάζονται και σε άλλους τομείς, όπως η διακυβέρνηση και η οικονομία. Σε συνάντηση που είχαν, στις αρχές Δεκεμβρίου στην πρωτεύουσα του Μάλι, οι Υπουργοί Εξωτερικών των τριών συμμάχων, συζητήθηκε το πώς μπορούν τα κράτη να προχωρήσουν σε μια πολιτική και οικονομική ολοκλήρωση, καθώς και η προοπτική της δημιουργίας μια συνομοσπονδίας, με απώτερο στόχο την ενοποίηση των Δυτικοαφρικανικών αυτών κρατών σε μια ομοσπονδία.
Λίγες μέρες νωρίτερα, είχε πραγματοποιηθεί και η σύνοδος κορυφής των Υπουργών Οικονομικών των χωρών. Το κεντρικό σημείο της συνόδου ήταν οι προτάσεις για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής Liptako-Gourma, όπου και αποφασίστηκαν 18 σημαντικές προτάσεις. Οι προτάσεις αυτές εκτείνονται από την ενίσχυση της ελεύθερης μετακίνησης αγαθών και ανθρώπων στην περιοχή, την εφαρμογή ενός μηχανισμού επισιτιστικής ασφάλειας, την επιτάχυνση αναπτυξιακών έργων, τη γενικότερη διαμόρφωση μιας στρατηγικής εκβιομηχάνισης των κρατών, έως και την εξέταση δημιουργίας περιφερειακών σταθμών πυρηνικής ενέργειας. Φυσικά, όμως, η εφαρμογή αυτών των προτάσεων απέχει αρκετά από την τωρινή πραγματικότητα που βιώνουν τα κράτη, διότι οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί σε αυτά, σε συνάρτηση με την εξάρτησή τους από τρίτες χώρες σε τομείς όπως η οικονομία, ο επισιτισμός και η ανθρωπιστική βοήθεια δημιουργεί απτές δυσκολίες για την εφαρμογή αυτών.
Εν κατακλείδι, μένει να φανεί εάν ο σκοπός της δημιουργίας αυτής της συμμαχίας έχει ως στόχο τη γενικότερη ευημερία στην περιοχή ή εάν σκοπός της είναι απλώς η νομιμοποίηση των στρατιωτικών Κυβερνήσεων, με την πρόφαση της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας και, γενικότερα, του βίαιου εξτρεμισμού.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Mali, Niger and Burkina Faso establish Sahel security alliance, ALJAZEERA, διαθέσιμο εδώ
- A New West African Security Pact Is Bound to Fail, Foreign Policy, διαθέσιμο εδώ
- A newly formed alliance between coup-hit countries in Africa’s Sahel is seen as tool for legitimacy, AP News, διαθέσιμο εδώ
- It’s going to get grimmer in the Sahel, The Economist, διαθέσιμο εδώ
- Burkina Faso, Mali and Niger look to form a federation, Africanews, διαθέσιμο εδώ
- The new Sahel Economic Alliance takes shape: milestone summit outlines path to integration and growth, ECOFIN AGENCY, διαθέσιμο εδώ
