Του Χαράλαμπου Βελλιανίτη,
Σύμφωνα με τις μελέτες του Γάλλου κοινωνιολόγου Emile Durkheim, υπάρχει ένα είδος αυτοκτονίας (ανομική αυτοκτονία), της οποίας τα ποσοστά αυξάνονται, όταν το άτομο νιώθει πως οι κοινωνικές νόρμες και οι ευρύτεροι κοινωνικοί κανόνες που καθόριζαν τη ζωή του έχουν καταλυθεί. Η βαρύτητα, λοιπόν, πρέπει να δοθεί στην κατάσταση της ανομίας. Μήπως, πλέον, στο σημερινό μέτα-νεωτερικό σκηνικό, όπου ο ατομισμός κυριαρχεί, για κάποιους το ίδιο αυτό στοιχείο αποτελεί τόσο αίτιο ανομίας όσο και κίνητρο δράσης;
Ρίχνοντας μια ματιά στις σύγχρονες πολιτικές ομαδοποιήσεις της Αριστεράς, εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι ο ατομικισμός αποτελεί «εχθρό». Η δύναμη των ομάδων αυτών, είτε μιλάμε για σχήματα εντός φοιτητικών συλλόγων είτε για ομάδες του αναρχικού ή αντιεξουσιαστικού χώρου, δεν μπορούν εμφανώς, μέσα από μια πορεία ή ακόμα και μέσα από τη δημιουργία επεισοδίων, όπως κάποιοι θα βιαστούν να αντιτείνουν, να περάσουν την αντίθεσή τους στο σύστημα προς τα πάνω. Η πολιτική ελίτ, άτομα με τα οποία οι παραπάνω ομάδες δεν επιθυμούν να συσχετίζονται, έχει κλειστά τα αυτιά της. Οπότε, το τρομοκρατικό κλίμα του ’80 –όπως αυτό είχε διαμορφωθεί από τη «17 Νοέμβρη» και τις τρομοκρατικές της ενέργειες, το οποίο απηχούσε και είχε μεγάλη συμπαράσταση από τον λαό (χαρακτηριστική η φράση «για να τους δολοφονούν κάτι θα έχουν κάνει»)– αναβιώνει σήμερα μέσα από νέες δράσεις ποικίλων οργανώσεων.
Πρόσφατο γεγονός αποτελεί το παραλίγο τρομοκρατικό χτύπημα στο Γουδί και ειδικότερα στα κεντρικά των ΜΑΤ. Σίγουρα, τα ΜΑΤ και ευρύτερα η Αστυνομία αποτελούν το όργανο της ελίτ, για την καταστολή και τη διατήρηση του μονοπωλίου της βίας (αποκλειστικό προνόμιο του κράτους). Στο παρελθόν, πολλοί στόχοι της «17 Νοέμβρη» ανήκαν είτε στην αστυνομική δύναμη είτε στον στρατό ή αποτελούσαν στελέχη της αμερικανικής διπλωματίας ή ευρύτερα της πολιτικής.
Διαβάζοντας κανείς τα κείμενα του Π. Τσελέντη, τα οποία πιθανότατα είχαν καταστατική ισχύ για τη «17Ν» κατά τη δεύτερη φάση της και την τρισέλιδη προκήρυξη της νεοεμφανιζόμενης «Ένοπλης Προλεταριακής Δικαιοσύνης», θα εντοπίσει εύκολα τις λέξεις-κλειδιά του ιδεολογικού αποτυπώματος που καθορίζει τους στόχους των εν λόγω οργανώσεων. Από τον τίτλο και μόνο, η λέξη «προλεταριακή» υποδηλώνει Μαρξιστική ιδεολογία. Σε σχέση με το εξασέλιδο μανιφέστο του Π. Τσελέντη για την αναγκαιότητα του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, καθαυτό μας δείχνει το ιδεολογικό έρεισμα.
Αναφερόμενοι στην προκήρυξη, η ανάρτησή της σε ιστότοπο του αντιεξουσιαστικού χώρου, καθώς και η έκφραση υποστήριξης σε θύματα αστυνομικής βίας ή αυθαιρεσίας σε συνδυασμό με τη ρητή πολιτικοποίηση των δράσεων που έπονται: «Δεν είναι ούτε χόμπι κάποιων εξτρεμιστών ούτε φετίχ κάποιων φαντασμένων. Είναι πολιτική επιλογή», όπως διαβάζουμε στην κατακλείδα της προκήρυξης, επιβεβαιώνουν την αρχική ιδεολογική τοποθέτηση. Ο χαρακτηρισμός «μαχητές» θολώνει το περιβάλλον, μιας και έρχεται σε άμεση αντίφαση με την κατακλείδα, ενώ, παράλληλα, φέρνει στο μυαλό μας τους μαχητές του ISIS (φονταμενταλιστές τρομοκράτες).
Ασφαλώς, ο χώρος της Αριστεράς είναι –όχι μόνο κομματικά, αλλά κυρίως ιδεολογικά– κατακερματισμένος. Από την εφαρμογή και μόνο του Σοσιαλιστικού οράματος στη Ρωσία γίνεται ήδη ευδιάκριτη μία από τις πρώτες διαφοροποιήσεις με την αρχική θεωρία του Μαρξ. Ο «δημοκρατικός συγκεντρωτισμός», που αναφέρθηκε προηγουμένως, αποτελεί στοιχείο της Λενινιστικής θεωρίας. Το βασικό στοιχείο που ξεχωρίζει τις δύο προσεγγίσεις είναι ο φόβος του Λένιν ότι το προλεταριάτο δεν θα μπορέσει να αφυπνιστεί πλήρως και δεν θα προχωρήσει πέραν από τη φάση της συνδικαλιστικής οργάνωσης, εξ ου και η ανάγκη ύπαρξης ενός κόμματος «οδηγητή».
Ακόμα και στη δεύτερη φάση της «17Ν», τη φάση του «ανοίγματος» της οργάνωσης, οι προϋποθέσεις ένταξης ήταν ιδιαίτερα σκληρές. Το κατά πόσο, λοιπόν, σε αντίθεση με ένα κόμμα, οι οργανώσεις αυτές ακολουθούν τον σκοπό της αφύπνισης της υποδεέστερης των τάξεων και την ταυτόχρονη παρακίνηση της μεσαίας τάξης εναντίων της μπουρζουαζίας, για την ανατροπή του συστήματος εγείρει ερωτηματικά, εξαιτίας του κλειστού τους χαρακτήρα. Μάλλον, οι ενέργειες αυτές δείχνουν την ευαλωτότητα του συστήματος-κράτους, όταν η «μονοπωλούσα» βία διαχυθεί. Δεν στοχεύει, λοιπόν, στη δημιουργία-αφύπνιση μιας ταξικής συνείδησης, αλλά επί τόπου στην ανατροπή, κάτι, βέβαια, που τελικώς μπορεί να αποθαρρύνει πολλούς, οι οποίοι θα αισθάνονται το επικείμενο περιβάλλον ως ανομικό ή ακόμα –αν αυτό είναι το σενάριο– να φέρει εσωτερικές συγκρούσεις, εξαιτίας των ιδεολογικών πολυμορφιών.
Πολλοί ιδεολόγοι του χώρου, ονόματα με βάρος και κύρος, τονίζουν πως μια προσέγγιση που αφήνει απ’ έξω το πλήθος είναι αντίθετη με τον σκοπό και δεν θα επιφέρει αποτέλεσμα. Πρώτα πρώτα, από τον ιδεολογικό τους «πατέρα», τον Λένιν, διαβάζουμε τα άνωθεν στο γράμμα του «Προς τον Φ. Κορίτσονερ, 25 του Οκτώβρη 1916». Ο Τσε Γκεβάρα, ο Τρότσκι, ακόμα και οι Μαρξ και Ένγκελς (καταδεικνύοντας τι κρυβόταν πίσω από τη «Μυστική Συμμαχία» των Μπακούνιν – Νετσάγιεφ) έχουν εναντιωθεί στην «ατομική» τρομοκρατία.
Τέλος, ας εξετάσουμε το ζήτημα από τη μεριά της ιδεαλιστικής νομιμοποίησης. Δεν μιλάμε σαφώς για τη νομιμότητα των ενεργειών, όπως αυτή ορίζεται από τους νόμους, γιατί τότε, όπως και οι δράσεις δεξιών οργανώσεων που χρησιμοποιούσαν βία, έτσι και αυτές κρίνονται εγκληματικές και αποτρόπαιες. Ιδεολογικά, τόσο οι μεν όσο και οι δε στοχεύουν στην ανατροπή –με διαφορά στον ρυθμό και την έκταση θα έλεγα– του κατεστημένου και στην αναμόρφωση (φασισμός) ή την ολική μεταμόρφωσή του (Αριστερά). Το τι θα εγκαθιδρυθεί μετά την πτώση της ελίτ και πώς αυτό θα αλληλοεπιδρά με τα άτομα, θα δώσει την τελική ιδεολογική νομιμοποίηση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Anthony Giddens & Philip W. Sutton, Κοινωνιολογία, Gutenberg, Αθήνα
- Andrew Heywood, Εισαγωγή στην Πολιτική, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη
- Είναι η τρομοκρατία «επαναστατική δράση»;, Νίκος Μπογιόπουλος, imerodromos.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ένοπλη Προλεταριακή Δικαιοσύνη: Γιατί η ΕΛ.ΑΣ θεωρεί «πολύ επικίνδυνη» την πρωτοεμφανιζόμενη οργάνωση, in.gr, διαθέσιμο εδώ
- Γουδή: Η «Ένοπλη Προλεταριακή Δικαιοσύνη» την ευθύνη για τη βόμβα στα ΜΑΤ, naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κείμενο με χαρακτήρα «καταστατικού» της 17Ν φέρεται να είχε συντάξει ο Π.Τσελέντης, in.gr, διαθέσιμο εδώ
