Της Μαρίας Μπαλαούρα,
Το μακιγιάζ ή αλλιώς “make up” είναι μια πασίγνωστη και παγκοσμίως διαδεδομένη τέχνη, κατά την οποία, με τη χρήση καλλυντικών, βελτιώνονται και αναδεικνύονται ορισμένα χαρακτηριστικά του προσώπου, όπως τα χείλια, τα μάτια, τα ζυγωματικά κ.λπ. Το “make up”, όμως, δεν είναι απλώς η μόδα της εποχής, αλλά μια πανάρχαια τέχνη που έχει μεταβληθεί με πολλούς τρόπους ανά τους αιώνες και έχει διατηρηθεί, έως και σήμερα, η απόλυτη μέθοδος ανάδειξης της ομορφιάς και της νεότητας.
Η ακριβής χρονολογία της εμφάνισης του μακιγιάζ δεν είναι καθόλου σαφής, όμως το μόνο σίγουρο είναι ότι αναδείχθηκε στην Αίγυπτο, όπου ήταν διαδεδομένο και στις γυναίκες, αλλά και στους άνδρες! Οι Αιγύπτιοι έδιναν πάντα πολύ μεγάλη έμφαση στην ομορφιά και ήταν πολύ περιποιητικοί με το πρόσωπό τους. Έδιναν πολύ μεγάλη έμφαση στα μάτια, σχεδιάζοντας ένα έντονο μαύρο περίγραμμα, το οποίο ονομαζόταν Kohl. Το Kohl ήταν μια γκρι ή μαύρη σκόνη μέσα σε ένα μικρό δοχείο, στο οποίο, μάλιστα, αναγραφόταν και η ημερομηνία λήξης! Αυτή η σκόνη, λοιπόν, αφού υγραινόταν, τοποθετούνταν στο περίβλημα του ματιού μέσω ενός λεπτού στικ από ελεφαντόδοντο, ξύλο, ασήμι ή γυαλί. Πολλές ανασκαφές έχουν αποκαλύψει διάφορα καλαίσθητα δοχεία και εργαλεία εφαρμογής του Kohl, τα οποία εκθέτονται και σε μουσεία.
Οι Αιγύπτιοι έδειχναν ιδιαίτερη αδυναμία στο τιρκουάζ, στο πράσινο του Νείλου, το κεραμιδί και σε ορισμένες αποχρώσεις του καφέ όσον αφορά τις σκιές ματιών, οι οποίες εφαρμόζονταν και στο πάνω αλλά και στο κάτω βλέφαρο. Το Kohl χρησιμοποιούταν εξίσου και στα φρύδια, τα οποία φρόντιζαν να είναι φαρδιά και επιβλητικά. Στο δέρμα τους, οι γυναίκες επέλεγαν την ώχρα, δηλαδή μια λευκή – κίτρινη απόχρωση, ενώ οι άνδρες επέλεγαν μια πιο ουδέτερη απόχρωση του κίτρινου, κοντά στο φυσικό χρώμα του δέρματος. Εκτός των ματιών και των φρυδιών, οι Αιγύπτιοι έβαφαν τα νύχια τους, τα χείλια τους, σχεδίαζαν τις παλάμες των χεριών και των ποδιών τους, αλλά και τις φλέβες τους, σε ορισμένα, όμως, σημεία του σώματος τους. Η αγάπη των αρχαίων Αιγυπτίων για την ομορφιά και τον καλλωπισμό, διαφαίνεται και από το γεγονός ότι θάβονταν με τα καλλυντικά τους.
Ως σημαντικό εμπορικό και πολιτισμικό κέντρο λοιπόν, η Αίγυπτος επηρέαζε σημαντικά, μέσω του εμπορίου αλλά και των επιδρομών, και άλλους πολιτισμούς, όπως τους αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους σε διάφορα θέματα, όπως τη διακόσμηση και τον χρωματισμό των κεραμικών, τον ρουχισμό, αλλά και το μακιγιάζ. Στην Αρχαία Ελλάδα, το μακιγιάζ ήταν η ταυτότητα των ανθρώπων με υψηλή κοινωνική θέση. Έμφαση δινόταν, επίσης, στα μάτια, ενώ, μάλιστα, στην Αρχαία Ελλάδα, έκαναν την εμφάνισή τους οι ψεύτικες βλεφαρίδες! Μεγάλη προσοχή έδιναν και στα φρύδια τους, το τόξο των οποίων σχεδίαζαν με πράσινο χρώμα και φρόντιζαν τα φρύδια να μην έχουν μεγάλη απόσταση μεταξύ τους, γιατί θεωρούταν αποκρουστικό. Στη Ρώμη, από την άλλη, επέλεγαν να ενώνουν εντελώς τα φρύδια τους. Και, φυσικά, επιλεγόταν το έντονο λευκό χρώμα στο δέρμα, καθώς το θεωρούσαν ένδειξη της νιότης και της υγείας. Για να επιτευχθεί όμως αυτό, ήταν διαδεδομένη η χρήση του ψιμυθίου, δηλαδή μιας σκόνης από άνθρακα μόλυβδου, η οποία αποδείχθηκε θανατηφόρα και τρομερά επιβλαβής για την υγεία του δέρματος.
Η περίοδος του Μεσαίωνα αποτέλεσε την περίοδο παρακμής του μακιγιάζ, αφού ο συντηρητισμός της εποχής δεν επέτρεψε την ελευθερία κινήσεως στις γυναίκες. Κάθε άλλο μάλιστα, αφού και η κυριάρχηση του Χριστιανισμού και των αιρέσεων μετέδιδε το μήνυμα πως η υπερβολική περιποίηση του γυναικείου κάλλους ήταν ενάντια του θελήματος του Θεού, επενέβαινε πάνω στη δική Του δημιουργία με τρόπο προκλητικό και πρόστυχο με τον δόλιο σκοπό της αποπλάνησης των ανδρών. Εν ολίγοις, θεωρούσαν πως μόνο οι κοινές γυναίκες είχαν το δικαίωμα να καλλωπίζονται. Γι’ αυτόν τον λόγο, το “make up” της εποχής ήταν πολύ ελαφρύ, σαν φυσικό, με ανάλαφρα χρώματα, για να δίνει την αίσθηση του αμυγδαλωτού σχήματος στα μάτια, ενώ, επίσης, ξύριζαν τα φρύδια τους!
Μετά τις Σταυροφορίες όμως, οι στρατιώτες που επέστρεφαν από την Ανατολή μετέφεραν μαζί τους και νέα ήθη και έθιμα, όπως και σύγχρονα καλλυντικά, με αποτέλεσμα να ξεκινήσει μια νέα εκδοχή του “make up”, το οποίο άρχισε να «αναγεννάται από τις στάχτες του» και διασχίζοντας δεκαετίες, να φτάσει στο σήμερα. Οι πιο θρυλικές δεκαετίες του “make up” είναι τα ’70ς και τα ’80ς, περνώντας από διάφορες μεταβολές, τις οποίες, όμως, θα αναλύσουμε σε επόμενο άρθρο, ανακαλύπτοντας τα θρυλικά “looks” κάθε εποχής, αλλά και τα “trends” της εποχής των “media”!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Make up: Η προέλευση και η εξέλιξη του μακιγιάζ ανά τους αιώνες, maxmag.gr, διαθέσιμο εδώ
