Της Μαρίνας Νίκα
Το σημερινό μας ταξίδι έχει προορισμό ένα ορεινό χωριό της Φλώρινας, το παραμυθένιο Νυμφαίο. Πρόκειται για έναν ορεινό οικισμό που βρίσκεται στις ανατολικές πλαγιές του όρους Βέρνου και υπάγεται στον Δήμο Αμυνταίου, της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας. Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό της U.N.E.S.C.O, εντάσσεται στα δέκα ομορφότερα χωριά της Ευρώπης, ενώ κατάφερε να κερδίσει το διεθνές βραβείο «Μελίνα Μερκούρη» για την άριστη διαχείριση του πολιτισμικού αποθέματος και φυσικού περιβάλλοντος. Από το 1978, θεωρείται διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός.
Τα πανέμορφα βλάχικα αρχοντικά, τα λιθόκτιστα καλντερίμια, οι γαλήνιες λίμνες, οι πέτρινες εκκλησίες και πλατείες, οι φιλόξενοι άνθρωποι και, φυσικά, το λαμπρό παρελθόν του τόπου συνθέτουν ένα μαγευτικό σύνολο.
Το αρχικό όνομα του χωριού ήταν Νιβέστα ή Νέβασκα (βλάχικη προέλευση), που σημαίνει «νύφη» λόγω της ομορφιάς του μέρους. Κατά μια άλλη πιθανή εκδοχή, η ονομασία οφείλεται στη φράση “nives sta”, δηλαδή χιονισμένη. Σύμφωνα με την τρίτη εκδοχή, το όνομα οφείλεται στη φράση “ni vista” που δηλώνει την αθέατη τοποθεσία. Η ευρύτερη περιοχή αποικήθηκε το 1385 από Βλάχους, οι οποίοι φρουρούσαν τη γειτονική Εγνατία Οδό, όμως μετά την Οθωμανική κατοχή κατέφυγαν στα βουνά. Οι πρώτοι αυτοί κάτοικοι συνθηκολόγησαν και, στη συνέχεια, έμειναν υποταγμένοι στη μητέρα του Σουλτάνου, στην οποία πλήρωναν μειωμένους φόρους. Περί το 1630, το Νυμφαίο αναδείχτηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα αργυροχρυσοχοΐας των Βαλκανίων. Επιπρόσθετα, κατά τη διάρκεια των αλβανικών επιδρομών, στα τέλη του 18ου αιώνα, η περιοχή δέχτηκε μεγάλο κύμα προσφύγων από οικισμούς Βλάχων που καταστράφηκαν από τους επιδρομείς.
Το χωριό πρωτοστάτησε κατά τον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 και ανέδειξε σπουδαίους επαναστάτες, ενώ πρωταγωνίστησε σημαντικά και στον Μακεδονικό Αγώνα το 1878. Επίσης, μέχρι τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το χωριό έσφυζε από ζωή, καθώς αριθμούσε πάνω από 3.000 κατοίκους και 400 παιδιά, τα οποία φοιτούσαν στη Νίκειο Σχολή. Ωστόσο, την περίοδο της ναζιστικής κατοχής και του εμφυλίου πολέμου, τα γύρω αυτά χωριά εγκαταλείφθηκαν, ενώ από το 1980 μία ομάδα Νυμφαιωτών με πρωτοστάτες τον Νικόλαο Μέρτζο και τον Γιάννη Μπουτάρη, μέσα από χρηματοδοτήσεις, κατάφεραν να ανασυγκροτήσουν τους οικισμούς και να δώσουν άλλη πνοή στο χωριό. Η Νίκειος Σχολή έκλεισε, καθότι δεν υπήρχαν πολλοί μαθητές, και πλέον αποτελεί κέντρο συνάντησης της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης «Αρκτούρος», η οποία οργανώνει περιβαλλοντικές ενημερώσεις σχετικά με την καφέ αρκούδα και τον λύκο, ενώ κάνει αγώνες διάσωσης αυτών των ειδών από κυνηγούς και ζωολογικούς κήπους, καθότι η επανένταξή τους στο φυσικό τους περιβάλλον θεωρείται ακατόρθωτη.
Τέλος, το Νυμφαίο αποτέλεσε τη μητέρα πατρίδα εξεχουσών προσωπικοτήτων, όπως ο Βασίλειος Ζούρκος (οπλαρχηγός της Επανάστασης του ‘21), ο Αντώνιος Ζούρκος (αγωνιστής του ‘21), ο Βασίλειος Ζούρκας (οπλαρχηγός της Μακεδονικής Επανάστασης του 1878), ο Δημήτριος Γκόλνας (Μακεδονομάχος οπλαρχηγός) και ο Νικόλαος Φίστας (γιατρός, συγγραφέας και ιδρυτής του Λαογραφικού Μουσείου Νυμφαίου) κ.ά. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα ένδοξο χωριό με πλούσια ιστορία, που έχει διατηρήσει με επιτυχία τον παραδοσιακό του χαρακτήρα!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Νυμφαίο Φλώρινας, el.wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- Νυμφαίο, η ιστορική έδρα του Δήμου Αμύνταιου, visitwestmacedonia.gr, διαθέσιμο εδώ
