Της Αλεξάνδρας Μαρκεζίνη,
Δεν πάνε λίγες μέρες που οι άνθρωποι από όλον τον κόσμο υποδέχτηκαν το 2024. Μερικοί επέλεξαν να γιορτάσουν το νέο έτος οικογενειακά, άλλοι, πάλι, σε σπίτια με φίλους, ορισμένοι σε κάποιο κλαμπ, ενώ υπήρχαν και άτομα που γιόρτασαν είτε μόνοι τους, είτε στο δρόμο. Όσο ετοιμαζόμασταν για το ρεβεγιόν, τρώγαμε στο γιορτινό τραπέζι, κόβαμε τη βασιλόπιτα, μετράγαμε αντίστροφα, σίγουρα, θα ξεκλέψαμε λίγα λεπτά, για να ανοίξουμε το κινητό και να ανεβάσουμε ένα στιγμιότυπο που «ξεχειλίζει» από φαινομενική ευτυχία.
«Μισό λεπτό! Να κόψουμε κι ένα κομμάτι για τους 815 φίλους-ακολούθους μου!», θα έπρεπε κάποιος να φωνάξει κατά τη διάρκεια της κοπής της βασιλόπιτας. Κακά τα ψέματα, αυτοί οι φίλοι είναι δίπλα μας ανά πάσα ώρα και στιγμή. Είναι μέρος της καθημερινότητάς μας. Και διερωτώμαι, οι δύο προηγούμενες προτάσεις ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα; Κατά πόσο είναι δίπλα μας; Και τι θεωρούμε στην τελική «καθημερινότητα»; Αυτήν από την οποία, τις 7 ώρες κοιμόμαστε, τις 10 δουλεύουμε (ας μην γελιόμαστε σπάνια είναι οκτάωρο), τις 2 μπλέκουμε στην κίνηση, τις 2 τρώμε και τις υπόλοιπες είμαστε «ένα» με το κινητό, το τάμπλετ ή το λάπτοπ; Χαρακτηριστική είναι η εικόνα ενός ζευγαριού που έκανε την αλλαγή του χρόνου μαζί με εκατοντάδες κόσμο στην λεωφόρο της Champs-Élysées. Τι το ιδιαίτερο είχε; Σε αντίθεση με τους υπολοίπους, αυτό το ζευγάρι ήταν το μόνο που έζησε τη στιγμή και μέτρησε αντίστροφα, κοιτώντας ο ένας τον άλλο, αγγίζοντας ο ένας τον άλλο, αγκαλιάζοντας ο ένας τον άλλο.
Θα ποστάρουμε τη στιγμή. Θα συγκεντρωθούμε τόσο πολύ στο να επιλέξουμε το κατάλληλο φίλτρο, τη σωστή γωνία, το κατάλληλο συνοδευτικό τραγούδι, με αποτέλεσμα να βιώνουμε τη στιγμή μέσα από την οθόνη του κινητού. Έτσι, ακόμα κι αν είμαστε παρόντες σωματικά, είναι λες και παρακολουθούμε σαν εξωτερικοί παρατηρητές αυτές τις στιγμές, λες και τα βλέπουμε από την τηλεόραση. «Αποσυνδεόμαστε» από το παρόν και παθαίνουμε «αμνησία», η οποία διαρκεί μέχρι την ολοκλήρωση της λήψης της φωτογραφίας ή ακόμα μέχρι και την επεξεργασία και τελικά τη δημοσίευσή της. Το τοπίο που πιθανότατα έχεις μπροστά σου γίνεται «zoom in» και συγκεντρώνεται σε ένα ασφυκτικό ορθογώνιο πλαίσιο. Οι άνθρωποι γύρω σου γίνονται «blurred»-ξεθωριάζουν, δεν καταλαβαίνεις καν ότι υπάρχουν δίπλα σου. Οι ήχοι, οι φωνές, τα κύματα αποσιωπώνται, ίσως, γιατί δεν είναι ιδανικά εναρμονισμένοι και υπάρχει «θόρυβος», ίσως, επειδή είναι καλύτερο το τραγούδι που βάζουν όλοι οι υπόλοιποι. Τα χρώματα σκουραίνουν, γίνονται πιο έντονα, πιο απαλά, πιο αλλοιωμένα… Κι όλα αυτά, συντελούνται μέσα σε μερικά κλικ, τα οποία αρκούν, ώστε να υποδεχτείς το 2024, χωρίς να το έχεις καν καταλάβει.
Είμαστε εκτός τόπου, χρόνου και θέματος. Είμαστε «εντός» του Instagram κάθε λεπτό και παρακολουθώντας βίντεο θεματολογίας που μας επιβάλει ο αλγόριθμος. Δεν έχουμε επιλογή. Ή μάλλον έχουμε: να πάμε βόλτα, βάζοντας το κινητό στη σίγαση και εστιάζοντας στους ήχους γύρω μας αντί για τη μουσική από το Sportify, ακόμα κι αν έξω υπάρχουν αμάξια ή ένα μωρό που κλαίει, να μιλήσουμε σε αυτόν που είδαμε στο λεωφορείο και όχι να τον ψάχνουμε στο Instagram, να πάμε σε μια συναυλία και να επικεντρωθούμε σε εκείνη τη στιγμή και όχι στα βίντεο που θα έχουμε τραβήξει.
Αλλά γιατί λειτουργούμε παθητικά, με αποτέλεσμα αυτός ο διαδικτυακός κόσμος να μας παραλύει; Οι κλεφτές ματιές πιθανώς μαρτυρούν μια βαρεμάρα, ένα κενό. Δεν περνάω καλά και ευελπιστώ να πέσω πάνω σε ένα βίντεο ή μια φωτογραφία που θα μου κινήσει το ενδιαφέρον. Το ατελείωτο σκρολάρισμα ενισχύει την αναβλητικότητα και τη διεκπεραίωση τρεχόντων καθηκόντων. «Κάτσε να δω άλλο ένα βίντεο και μετά θα ξεκινήσω, θα πετάξω τα σκουπίδια, θα πλύνω τα πιάτα». Κι έτσι, περνάνε λεπτά ακόμα και ώρες που οι πραγματικής υπόστασης φίλοι σου σε περιμένουν στο σημείο συνάντησης, τα σκουπίδια είναι ακόμα στον κάδο και τα πιάτα είναι ακόμα στον νεροχύτη. Μας λείπει το κίνητρο, η αποφασιστικότητα…
Πότε είχαμε κίνητρο; Όταν έπρεπε στο σχολείο να είμαστε οι άριστοι μαθητές; Όταν έπρεπε να κερδίζουμε πάντα στο μπάσκετ; Όταν έπρεπε να έχουμε τα περισσότερα χρήματα; Πίσω από όλα αυτά «τα πρέπει» κρύβεται η ανάγκη και το άγχος για τελειότητα. Είναι αυτό ένα πραγματικό, πηγαίο και ουσιαστικό κίνητρο; Έτσι, και στον διαδικτυακό κόσμο πρέπει μέσα από τις αναρτήσεις μας να αποδείξουμε ότι είμαστε τέλειοι και έχουμε την τέλεια ζωή. Ταυτόχρονα, έχουμε την ανάγκη να καλύψουμε τις ανασφάλειες που μας «γέννησε» αυτή η «τελειοθηρία», στην οποία κάποιος άλλος μας μύησε, όταν ήμασταν μικροί. Στην προσπάθεια αυτή, χάνεις τον εαυτό σου ή πιο σωστά ποτέ σου δεν τον μαθαίνεις. Και στην τελική πώς θα βελτιωθείς, αν δεν μάθεις τα ελαττώματα και τα λάθη σου;
Το θέμα, όμως, δεν είναι να υποβάλλεσαι σε μια διαρκή αυτοκριτική, αλλά σε μια διαρκή αυτοφροντίδα. Να αγκαλιάσεις τη στιγμή και όχι να τη φωτογραφήσεις. «Κόψε» ένα κομμάτι για τον εαυτό σου. Κλείσε τα μάτια και νιώσε τη γεύση, την υφή και πίστεψέ με μπορεί να μην είναι τόσο τέλειο όσο το σουφλέ σοκολάτας, αλλά θα έχει κάτι καλύτερο, θα είναι μοναδικό, διαφορετικό και αυθεντικό.
