Της Μαρίας Αλευρομαγείρου,
1960: Ξεκίνησε η κατασκευή του φράγματος του Ασουάν (ή αλλιώς υψηλό φράγμα του Ασουάν και στα αραβικά Al-Saad al-Ālī) στην Αίγυπτο, για να συγκρατεί τα νερά του ποταμού Νείλου. Αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα φράγματα του κόσμου με τη δημιουργία του να αλλάζει τη ζωή των κατοίκων της χώρας σε πολλούς τομείς.
Είχε προηγηθεί στις αρχές του αιώνα (το 1902) η ολοκλήρωση της κατασκευής ενός άλλου φράγματος —το λεγόμενο μικρό φράγμα του Ασουάν— από τους Βρετανούς, με σκοπό να ελέγξουν τη ροή του ποταμού αν και μετά από λίγο αποδείχθηκε πως δεν ήταν ικανό να ελέγξει πλήρως τις ετήσιες ροές. Με αυτόν τον τρόπο, λίγα χρόνια αργότερα, τέθηκε στο τραπέζι η ιδέα να κατασκευαστεί ένα νέο μεγαλύτερο φράγμα που να ανταποκρίνεται στις αυξημένες ανάγκες. Έτσι, τη δεκαετία του 1950 άρχισε πιο τακτικά ο σχεδιασμός ενός μεγαλύτερου έργου.
Το μεγάλο και αποφασιστικό βήμα έγινε το 1954, όταν ο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ —που με μια ομάδα στρατιωτικών ανέτρεψαν την προηγούμενη ηγεσία το 1952 και ο ίδιος ανέλαβε την Προεδρία της χώρας το 1954– αποφάσισε να εφαρμόσει το σκεπτικό του για τη δημιουργία ενός φράγματος που θα διατρέχει τον Νείλο και, παράλληλα, θα παράγει ηλεκτρική ενέργεια. Το σχέδιό του βρήκε αρχικά τη χρηματοδότηση από τις Η.Π.Α. και τη Μεγάλη Βρετανία, αλλά η συμφωνία κατέρρευσε τον Ιούλιο του 1956, όταν έγινε γνωστή η μυστική συμφωνία ανάμεσα σε Σοβιετική Ένωση και Αίγυπτο για την κατασκευή του. Για να καταφέρει να βρει τα απαραίτητα ποσά η Αίγυπτος εθνικοποιεί τη διώρυγα του Σουέζ, ώστε να εκμεταλλευτεί τα ποσά από τα «διόδια». Αποτέλεσμα αυτού ήταν η έκρηξη της κρίσης του Σουέζ με στρατιωτικές προεκτάσεις, αλλά με την παρέμβαση των Η.Π.Α., της Σοβιετικής Ένωσης και του Ο.Η.Ε. η κρίση αποσοβήθηκε και η διώρυγα έμεινε υπό τον έλεγχο της Αιγύπτου.
Έτσι, μέσα από τα έσοδα της διώρυγας του Σουέζ και με τη σοβιετική οικονομική βοήθεια άρχισε η κατασκευή του φιλόδοξου σχεδίου του Νάσερ, στις 9 Ιανουαρίου του 1960, που με βάση υπολογισμούς, το κόστος του ανέρχεται στα 1 δις δολάρια. Τελικά, το φράγμα που χτίστηκε είχε ύψος 111 μέτρα και το μήκος του ξεπερνά τα 3.800 μέτρα, με τον όγκο που μπορεί να δεχτεί να είναι τα 44.300.000 κυβικά. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η δημιουργία της λεγόμενης λίμνης Νάσερ με μικτή χωρητικότητα τα 169 δισεκατομμύρια κυβικά, βάθος στα 90 μέτρα και πλάτος στα 22 χιλιόμετρα.
Το φράγμα, όμως, ήταν στην ίδια περιοχή με ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά ευρήματα του αρχαίου αιγυπτιακού πολιτισμού, τους ναούς του Abu Simbel που χτίστηκαν από τον Φαραώ Ραμσή Β´. Ολόκληρο το οικοδόμημα, που ήταν λαξευμένο στον βράχο, μεταφέρθηκε, ώστε να μπορέσει να αναπτυχθεί το φράγμα.
Το έργο αυτό, όπως και κάθε άλλο, είχε τόσο θετικά όσο και αρνητικά αποτελέσματα για την Αίγυπτο. Ενδεικτικά, μόνο, να αναφέρουμε στα θετικά πως συνέβαλε στην εκβιομηχάνιση της χώρας, την παροχή μεγάλων ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας, τον έλεγχο των καλλιεργειών κ.ά., ενώ από την άλλη πλευρά, σταμάτησαν να μεταφέρονται μέσω του Νείλου και την ιλύ του τα θρεπτικά συστατικά στις καλλιέργειες των αγροτών, αναπτύχθηκαν ορισμένες ασθένειες από τα στάσιμα ύδατα κλπ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Aswan High Dam, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- Aswan High Dam completed , history.com, Διαθέσιμο εδώ
- Aswan High Dam, River Nile, Sudan, Egypt, water-technology.net, Διαθέσιμο εδώ
