Της Αναστασίας Δρόσου,
Η Μέση Ανατολή βρίσκεται εδώ και και καιρό σε αναβρασμό, ο οποίος εξακολουθεί μέρα με τη μέρα να κορυφώνεται εξαιτίας του Πολέμου στη Γάζα. Από την έκρηξη της ένοπλης σύγκρουσης μεταξύ του Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Οργάνωσης Χαμάς, στις 7 Οκτωβρίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες λειτούργησαν καταλυτικά. Ως πρωταγωνιστής, ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών, Antony Blinken, επισκέφτηκε την περιοχή της Μέσης Ανατολής ήδη τρεις φορές από τον Οκτώβριο, και επιστρέφει ξανά, με νέα περιοδεία.
Μία περιοδεία με φόντο τις πρόσφατες εξελίξεις: τα Ηνωμένα Έθνη περιέγραψαν τη λωρίδα της Γάζας ως «μη κατοικήσιμη», εξαιτίας των αλλεπάλληλων βομβαρδισμών και της πείνας. Τα στοιχεία αποδεικνύουν πως ένα παιδί χάνει τη ζωή του κάθε 15 λεπτά λόγω του πολέμου, ενώ η περιοχή έχει εξελιχθεί σε υγειονομική βόμβα. Σαν να μην έφτανε η ήδη τεταμένη ανθρωπιστική κρίση, η δολοφονία στον Λίβανο του Saleh-al Arouri, Αξιωματούχου, δεύτερου στην ιεραρχία, της Χαμάς, πυροδότησε την οργή της παλαιστινιακής αντίστασης.
Θα ρίξει η νέα επίσκεψη του Blinken λάδι στη φωτιά; Αυτό φαίνεται να έχουν κάνει έως τώρα οι Η.Π.Α., αποτελώντας τον στενότερο σύμμαχο του Ισραήλ. Ο Blinken, ήδη με την πρώτη επίσκεψή του, είχε δηλώσει την υποστήριξη της Ουάσιγκτον προς το Τελ Αβίβ, η οποία εξάλλου δεν έμεινε στα λόγια: προμηθεύοντας με όπλα το Ισραήλ από την αρχή του Πολέμου, ο Biden έστειλε επιπλέον πολεμικό φορτίο στους Ισραηλινούς, μάλιστα χωρίς την έγκριση του Κονγκρέσου. Παράλληλα, οι Η.Π.Α. έχουν θέσει δύο φορές βέτο στις προσπάθειες του Ο.Η.Ε. να επιτύχουν την κατάπαυση του πυρός.
Υπό την πίεση της κοινής γνώμης, ο Blinken στέλνεται τώρα όχι ως αγγελιοφόρος πολέμου, αλλά ως ειρηνευτής, σε μία προσπάθεια των Η.Π.Α. «να συμμαζέψουν τα ασυμμάζευτα». Σύμφωνα με τον Αμερικανό Εκπρόσωπο Τύπου Matthew Miller, σκοπός της επίσκεψης είναι η αναχαίτιση της αραβοισραηλινής σύγκρουσης και η λήψη θετικών μέτρων για την επίλυση της κλιμακούμενης ανθρωπιστικής κρίσης. «Δεν είναι στο συμφέρον κανενός –ούτε στο συμφέρον καμίας χώρας στην περιοχή, ούτε στο συμφέρον καμιάς χώρας στον κόσμο– να δει αυτή τη σύγκρουση να κλιμακώνεται ακόμα παραπάνω», δήλωσε.
Πώς θα επιτευχθεί αυτό το αισιόδοξο σχέδιο; Ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών θα επισκεφτεί την Τουρκία, την Ελλάδα, την Ιορδανία, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο μέσα σε μία εβδομάδα. Οι συνομιλίες με όλα τα μέλη θα κατατείνουν στην εξεύρεση τρόπων, με τους οποίους οι περιφερειακές αυτές δυνάμεις μπορούν να αποτρέψουν την επίταση της σύγκρουσης. Και όλα αυτά, ενώ το διπλωματικό αδιέξοδο γίνεται όλο και βαθύτερο, με τον Υπουργό Άμυνας του Ισραήλ να δηλώνει πως ο χρόνος για μία διπλωματική επίλυση της διαφοράς σιγά σιγά τελειώνει.
Βέβαια, ο Blinken θα βρει αφορμή να συζητήσει και άλλα φλέγοντα θέματα με τους ομολόγους του. Για την Ελλάδα, η ατζέντα περιλαμβάνει συζητήσεις για τη στήριξη της Ουκρανίας στον πόλεμο με τη Ρωσία, καθώς και θέματα περιφερειακής θαλάσσιας ασφάλειας. Αντίστοιχα, η επίσκεψη στην Τουρκία θα περιλαμβάνει θέματα, όπως η θέση της Τουρκίας στο Ν.Α.Τ.Ο. και η επικείμενη επικύρωση της εισόδου της Σουηδίας στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο. Φυσικά, δεν μπορεί να μη θιγεί και η στάση της Τουρκίας, όσον αφορά τη σταθερότητα και την ασφάλεια των θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο.
Ταυτόχρονα, οι Η.Π.Α. θέλουν να διασφαλίσουν τα άμεσα εθνικά τους συμφέροντά τους στο Ιράκ. Ο Matthew Miller τόνισε τη σημασία της συνεργασίας της ιρακινής Κυβέρνησης, έτσι ώστε να πάψουν οι επιθέσεις εναντίον των αμερικανικών δυνάμεων στην περιοχή, οι οποίες έχουν υποστεί παραπάνω από 100 επιθέσεις από τις 7 Οκτωβρίου. Υπεύθυνη είναι μία υποστηριζόμενη από το Ιράκ ισλαμική οργάνωση υπό την επωνυμία «Ισλαμική Αντίσταση», η οποία χτυπά αμερικανικές βάσεις και στρατιωτικές θέσεις ως αντίποινα για την αμερικανική στήριξη στο Ισραήλ. Οι Η.Π.Α. δίνουν έμφαση στην υποχρέωση του Ιράκ να αποτρέψει τις επιθέσεις, υπογραμμίζοντας πως ο στρατός της βρίσκεται εκεί με σκοπό την ήττα του Ισλαμικού Κράτους, δηλαδή, όπως πάντα, ως «σωστός Μεσσίας».
Παράλληλα, ο Blinken, μετά το πέρας των συνομιλίων με τους ηγέτες ορισμένων κρατών, αποκάλυψε ότι τα 4 αραβικά κράτη (η Σαουδική Αραβία, η Ιορδανία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) και η Τουρκία συμφώνησαν να ξεκινήσουν τον σχεδιασμό για την ανοικοδόμηση και τη διακυβέρνηση της Γάζας, μόλις τελειώσει ο πόλεμος. Προηγουμένως, αυτές οι χώρες είχαν αντιταχθεί στις προτάσεις των Η.Π.Α. για έναρξη μεταπολεμικού σχεδιασμού, επιμένοντας ότι πρέπει πρώτα να υπάρξει κατάπαυση του πυρός. Πλέον, σύμφωνα με τι δηλώσεις του Blinken, οι ηγέτες αυτών των χωρών συμφώνησαν να συνεργαστούν και να συντονίσουν τις προσπάθειές τους, για να βοηθήσουν τη Γάζα να σταθεροποιηθεί, να ανακάμψει και να εργαστεί για μακροχρόνια ειρήνη, ασφάλεια και σταθερότητα.
Πολυεπίπεδη, λοιπόν, η επίσκεψη του Blinken στη Μέση Ανατολή. Απομένει να δούμε αν η σύντομη αυτή περιοδεία θα μπορέσει να κινητοποιήσει τις διπλωματικές απόπειρες στην περιοχή. Θα καταφέρουν οι Η.Π.Α. ως ένας από μηχανής θεός να δράσουν θετικά, εκεί όπου έως τώρα μάλλον «έξυναν τις πληγές»;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- US strike kills Iran-backed militia leader in Baghdad as regional tensions rise, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Blinken to visit Middle East to engage in new rounds of talk as regional tension flares, The National, διαθέσιμο εδώ
- Middle East crisis live: Gaza has become ‘a place of death and despair’ with mass health crisis unfolding, says UN humanitarian chief, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- US secretary of state rallies Mideast leaders to prepare for Gaza’s post-war future, AP News, διαθέσιμο εδώ
