Της Γεωργίας Κυριακοπούλου,
Ο Πόλεμος του Κόλπου, γνωστός και ως Πόλεμος του Περσικού Κόλπου, εκτυλίχθηκε ως ένα κομβικό κεφάλαιο στη σύγχρονη ιστορία της Μέσης Ανατολής. Πυροδοτούμενη από την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ τον Αύγουστο του 1990, η σύγκρουση κλιμακώθηκε γρήγορα σε διεθνή κρίση, με συνέπειες που αντηχούσαν πολύ πέρα από την περιοχή. Οι ρίζες του Πολέμου εντοπίζονται στις μακροχρόνιες γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή. Ο Σαντάμ Χουσεΐν, ο τότε Πρόεδρος του Ιράκ, κατηγόρησε το Κουβέιτ για υπερπαραγωγή πετρελαίου και μείωσε τις τιμές, κάτι που υποστήριξε ότι έβλαψε την οικονομία του Ιράκ. Σε μια τολμηρή κίνηση, οι ιρακινές δυνάμεις εισέβαλαν στο Κουβέιτ στις 2 Αυγούστου 1990, οδηγώντας σε ευρεία καταδίκη και άμεση διεθνή απάντηση.
Τα Ηνωμένα Έθνη καταδίκασαν αμέσως τις ενέργειες του Ιράκ και επέβαλαν οικονομικές κυρώσεις, απαιτώντας την απόσυρσή του από το Κουβέιτ. Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών εφάρμοσε μια σειρά κυρώσεων, που διέπονται κυρίως από ψηφίσματα όπως το ψήφισμα 661, το οποίο εγκρίθηκε το 1990. Οι κυρώσεις περιλάμβαναν ένα συνολικό εμπορικό εμπάργκο, που απαγόρευε την εισαγωγή και εξαγωγή αγαθών με το Ιράκ. Αυτό επηρέασε την ικανότητα του Ιράκ να διεξάγει διεθνές εμπόριο και περιόρισε σοβαρά την πρόσβασή του σε βασικούς πόρους. Ενώ οι κυρώσεις αποσκοπούσαν στην άσκηση πίεσης στην ιρακινή κυβέρνηση, έγιναν εξαιρέσεις για την εισαγωγή βασικών ανθρωπιστικών αγαθών, όπως τρόφιμα και φάρμακα. Ωστόσο, η εφαρμογή αυτών των εξαιρέσεων αντιμετώπισε προκλήσεις και υπήρξαν αναφορές για δυσμενείς επιπτώσεις στον ιρακινό άμαχο πληθυσμό.
Οι προσπάθειες, όμως, για μια ειρηνική επίλυση απέτυχαν και ένας συνασπισμός εθνών, με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες και συμπεριλαμβανομένων χωρών από την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και όχι μόνο, συγκεντρώθηκε για να απελευθερώσει το Κουβέιτ και να αντιμετωπίσει την ιρακινή επιθετικότητα. Η στρατιωτική εκστρατεία, με την κωδική ονομασία Επιχείρηση Καταιγίδα της Ερήμου, ξεκίνησε στις 17 Ιανουαρίου 1991, με μια μαζική αεροπορική επίθεση, ακολουθούμενη από μια χερσαία επίθεση. Η προηγμένη στρατιωτική τεχνολογία, ιδιαίτερα από τον συνασπισμό υπό την ηγεσία των Η.Π.Α., έπαιξε κρίσιμο ρόλο στην ταχεία εξουδετέρωση των ιρακινών δυνάμεων. Η σύγκρουση ανέδειξε την εξελισσόμενη φύση του σύγχρονου πολέμου.
Ο πόλεμος του Κόλπου σηματοδότησε την πρώτη μεγάλη ανάπτυξη πυρομαχικών με καθοδήγηση ακριβείας και προηγμένης τεχνολογίας, δίνοντας στον συνασπισμό ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Αυτό υπογράμμισε τη στροφή προς πιο χειρουργικές και αποτελεσματικές στρατιωτικές στρατηγικές, θέτοντας προηγούμενο για μελλοντικές συγκρούσεις. Χαρακτηρίστηκε ως «πρώτος τηλεοπτικός πόλεμος» λόγω της εκτεταμένης κάλυψης των μέσων ενημέρωσης. Εικόνες από αεροπορικές επιδρομές ακριβείας και ρεπορτάζ σε πραγματικό χρόνο έφεραν τον πόλεμο στα σαλόνια σε όλο τον κόσμο, διαμορφώνοντας την αντίληψη του κοινού και επηρεάζοντας την κοινή γνώμη για τις στρατιωτικές επεμβάσεις. Η ήττα του Ιράκ οδήγησε σε κατάπαυση του πυρός, αλλά οι συνέπειες του πολέμου άφησαν μόνιμες επιπτώσεις. Οι οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στο Ιράκ παρέμειναν, συμβάλλοντας σε ανθρωπιστικές κρίσεις. Δημιούργησε επίσης το σκηνικό για επακόλουθες συγκρούσεις στην περιοχή, επηρεάζοντας τη δυναμική της πολιτικής της Μέσης Ανατολής για τα επόμενα χρόνια.
Είναι γεγονός ότι άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στο γεωπολιτικό τοπίο, αναδιαμορφώνοντας τις συμμαχίες και τις στρατηγικές στη Μέση Ανατολή. Υπογράμμισε τη σημασία της διεθνούς συνεργασίας για την αντιμετώπιση περιφερειακών συγκρούσεων και εισήγαγε μια νέα εποχή τεχνολογικά προηγμένου πολέμου. Συμπερασματικά, ο Πόλεμος του Κόλπου ήταν μια καθοριστική στιγμή στην ιστορία, αναδεικνύοντας την πολυπλοκότητα της περιφερειακής γεωπολιτικής και την εξελισσόμενη φύση του σύγχρονου κόσμου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Α΄ Πόλεμος του Κόλπου, sansimera.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Ο πρώτος πόλεμος ζωντανά στην τηλεόραση: 25 χρόνια από την «Καταιγίδα της Ερήμου» και τον Πρώτο Πόλεμο του Κόλπου, huffingtonpost.gr, Διαθέσιμο εδώ
