Του Θανάση Μάριζα,
«Τόσα πολλά βάσανα. Τόση πολλή αιματοχυσία. Ο κόσμος μας έχει γίνει ένα πιο ασταθές και σκληρότερο μέρος». Παρόλα αυτά, «η Γερμανία θα υπερβεί» αυτό το αφιλόξενο κλίμα, ήταν η δέσμευση του Καγκελάριου της χώρας, Olaf Scholz, για τη νέα χρονιά. Ένα ελπιδοφόρο, εάν όχι προβλέψιμο, μήνυμα για έναν Ευρωπαίο ηγέτη. Και που είναι το πρόβλημα; Αυτό μπορεί να εντοπιστεί στον ίδιο τον Scholz: η Γερμανία, δύσκολα ή εύκολα, θα επιβιώσει πολιτικά. Ισχύει το ίδιο και για τον άνθρωπο στο τιμόνι της;
Δεν είναι ότι ο Scholz δεν προσπαθεί. Όπως δεν αμελλεί να επισημάνει και ο ίδιος, ο πληθωρισμός έχει πέσει σημαντικά κατά τα δυο χρόνια της κυβέρνησής του (κι ας είναι υψηλότερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο), οι μισθοί και οι συντάξεις σχεδιάζεται να βιώσουν μια μη αμελητέα αύξηση, ενώ και η ενεργειακή κρίση, που ταλάνιζε τη χώρα πέρυσι τέτοια εποχή, φαίνεται να αποφεύχθηκε για φέτος. O αμφίρροπος χαρακτήρας της γερμανικής οικονομίας, όμως, προσδίδει μια αίσθηση αποφυγής… παρά τρίχα του μοιραίου, παρά μια δίκαιη καρποφορία ενός προσεκτικά σχεδιασμένου και ορθά εκτελεσμένου σχεδίου.
Αυτή την ατμόσφαιρα αβεβαιότητας σιγοντάρουν οι (σίγουρα περισσότερο τρανταχτές και, κατ’επέκταση, πιο εύκολα παρατηρήσιμες) αντιξοότητες που καλείται να διαχειριστεί ο Γερμανός Καγκελάριος. Το μεγαλύτερο αγκάθι στο πλευρό του είναι, στην πραγματικότητα, οι… ίδιοι του οι σύμμαχοι. Τα συγκυβερνώντα κόμματα των Πρασίνων και των Νεοφιλελεύθερων πολύ απλά αρνούνται να δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης στον ισχυρό άνδρα των Σοσιαλδημοκρατών. Οι πρώτοι εξέφρασαν την κάθετη αντίθεσή τους σε ένα νομοσχέδιο αυστηρότερης μεταναστευτικής πολιτικής, το οποίο ο Scholz είχε χαρακτηρίσει «ιστορικό», ενώ οι δεύτεροι (μέσω του αρχηγού τους και Υπουργού Οικονομικών, Christian Lindner) αρνούνται να εγκρίνουν κάποιες σχετικά παράτολμες ενέργειες, ώστε τα μεγαλεπήβολα σχέδια του Scholz να έχουν την ανάλογη χρηματοδότηση. Ήταν οι ριψοκίνδυνες μανούβρες του Scholz, εξάλλου, που κρίθηκαν παράνομες από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας και ανάγκασαν την εν λόγω κυβέρνηση να λειτουργεί, προς το παρόν, με ένα έκτακτο μπάτζετ. Έτσι, οι «ηρωικές» νομοθετικές και μεταρρυθμιστικές φιλοδοξίες έμειναν, αναγκαστικά, στον «πάγο», ώστε να υιοθετηθούν ύστατες λύσεις για την εξασφάλιση της ίδιας της λειτουργίας της χώρας.
Αυτές οι διχόνοιες εννοείται πως δεν περνούν απαρατήρητες. Τα ποσοστά αποδοχής της κυβέρνησης συνασπισμού είναι αβυσσαλέα, έχοντας σημειώσει πτώση σχεδόν 20% από τις τελευταίες εκλογές, κάτι που την καθιστά μόλις μια ανάσα μπροστά από το κύριο αντίπαλο δέος, τους Χριστιανοδημοκράτες. Ο Scholz, βέβαια, ως επικεφαλής της εν λόγω κυβέρνησης, δεν έχει να αντιμετωπίσει μονάχα τους τωρινούς (και ομολογουμένως αποδυναμωμένους) Χριστιανοδημοκράτες, αλλά και τα επιβλητικά «φαντάσματα» του παρελθόντος: ονομαστικά, τις αναπόφευκτες συγκρίσεις με την τέως Καγκελάριο της χώρας, Angela Merkel.
Η τελευταία δεν ήταν ούτε αλάνθαστη ούτε «αδιαπέραστη» από κριτική. Το αντίθετο: οι περισσότεροι θα θυμούνται πως, κατά τη διάρκεια του ζενίθ της οικονομικής κρίσης της περασμένης δεκαετίας, τα αντι-ευρωπαϊκά και αντι-γερμανικά αισθήματα του ελληνικού λαϊκού (και όχι μόνο) πληθυσμού είχαν βρει έναν πρακτικό και εύκολα προσβάσιμο στόχο στο πρόσωπο της Merkel. Είναι ακριβώς το ότι, καταφέρνοντας να βαδίσει προσεκτικά στο «ναρκοπέδιο» που αποτελούσε τότε η Ευρώπη μέσω δύσκολων, αλλά αναγκαίων αποφάσεων και – κυρίως – μέσω της ικανότητάς της να εκπέμπει σιγουριά και βεβαιότητα, η Γερμανίδα Καγκελάριος αναδείχθηκε σε ηγέτη της ευρύτερης ευρωπαϊκής πλευράς του «ελεύθερου κόσμου» (όσο πιθανώς παρωχημένος κι αν είναι, πλέον, αυτός ο χαρακτηρισμός) και αποτέλεσε, ως εκ τούτου, τη de facto κεφαλή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σε έναν ιδανικό κόσμο, ο Scholz δε θα χρειαζόταν να δημιουργήσει μια ισάξια κληρονομιά. Η ατελής και διχασμένη τωρινή Ευρώπη, όμως, δεν του επιτρέπει αυτή την «πολυτέλεια». Κανείς άλλος δεν έχει καταφέρει να «γεμίσει τα παπούτσια» της Merkel, όσον αφορά την ευρωπαϊκή ηγεσία. Ο Macron έχει επιδείξει μια αστάθεια προς τους υπάρχοντες θεσμούς (αποκαλώντας, παραδείγματος χάριν, το ΝΑΤΟ «εγκεφαλικά νεκρό») και μια αδυναμία στην ενδοχώρια εδραίωσή του (πώς μπορείς να ηγηθείς της Ευρώπης, όταν δυσκολεύεσαι να κάνεις το ίδιο στη Γαλλία;). Ο Sunak πιθανώς να μην επιβιώσει καν τις επόμενες εκλογές, εάν αυτές πραγματοποιηθούν τελικά φέτος, ενώ δεν έχει ούτε γι’αστείο πλησιάσει την οποιαδήποτε σταθερή κυριαρχία στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το ίδιο και με τον Sánchez στην Ισπανία. Η Ολλανδία, η Ουγγαρία και η Ιταλία είναι, επίσης, περιπτώσεις μάλλον… χαμένες από χέρι. Ο κλήρος πέφτει, έτσι, στον Scholz, αναπόφευκτα και λόγω του ιστορικού της προκατόχου του.
Πώς, όμως, μπορεί εκείνος να αναδειχθεί, πράγματι, σε έναν Ευρωπαίο (με όλη τη σημασία της λέξης) ηγέτη; Η «σανίδα σωτηρίας» του πιθανώς να βρίσκεται, παραδόξως, στην πιο επικίνδυνη και ταλαιπωρημένη περιοχή της σημερινής Ευρώπης: την Ουκρανία. Εξαιρώντας τις αρχικές… αστειότητες περί 5.000 κρανών, ο Scholz έχει (ήσυχα, αλλά σταθερά) χτίσει, «λιθαράκι» με «λιθαράκι», μια ολοένα και πιο αξιοπρόσεκτη παρουσία ανάμεσα στους δυτικούς υποστηρικτές της ουκρανικής αντίστασης. Το «κερασάκι» στη μεταφορική τούρτα ήταν το ανακηνοθέν πακέτο €8 δισ. σε στρατιωτική υποστήριξη προς την Ουκρανία για την παρούσα χρονιά, το οποίο συνοδεύτηκε κι από μια διόλου ευκαταφρόνητη «προκαταβολή» €1.3 δισ., για το τέλος του 2023.
Ενώ οι άλλοι Ευρωπαίοι σύμμαχοι σκοντάφτουν μεταξύ τους και οι Αμερικανοί είναι απασχολημένοι με τα γνωστά τους κωλύματα, ο Scholz επέδειξε το γνώρισμα ενός πραγματικού ηγέτη. Το κατά πόσο θα καταφέρει να εκμεταλλευτεί αυτή την επίδειξη, ομαλοποιοώντας την κατάσταση στο εσωτερικό και ακολουθώντας ανάλογους χειρισμούς στο εξωτερικό, ώστε να μετατραπεί από το «ασχημόπαπο» στον «κύκνο» της ενωσιακής πολιτικής, μένει να φανεί στο (όλο και πιο ενδιαφέρον) έτος, που μόλις άρχισε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Germany undeterred by global turmoil — Scholz, Deutsche Welle (DW), διαθέσιμο εδώ
- Why Germany’s lifeless coalition won’t die, Politico, διαθέσιμο εδώ
- Chancellor Olaf Scholz and state governors agree on new measures to curb migration to Germany, AP News, διαθέσιμο εδώ
- Germany is Ukraine’s new best friend. What a difference a war makes, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
