Του Κώστα Καρατζά,
Το 2023 έκλεισε με ένα τραγικό περιστατικό για τη Νιγηρία. Πιο συγκεκριμένα, λίγο πριν τα Χριστούγεννα σημειώθηκαν ένοπλες επιθέσεις σε περισσότερα από 20 χωριά στην περιφέρεια Plateau στα κεντρικά της χώρας. Τουλάχιστον 160 άνθρωποι σκοτώθηκαν και σύμφωνα με τις τοπικές αρχές και τις οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ήταν ένα από τα χειρότερα ξεσπάσματα βίας το τελευταίο διάστημα, σε μια περιοχή όπου οι εθνο-θρησκευτικές εντάσεις σιγοκαίνε για δεκαετίες. Πρέπει να αναφερθεί, ότι αυτό το κύμα βίας σημειώθηκε σε μια περιοχή που κατά κύριο λόγο κατοικείται από χριστιανούς, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που μιλούν για γενοκτονία της χριστιανικής κοινότητας. Επίσημα καμία οργάνωση δεν ανέλαβε την ευθύνη για τις επιθέσεις, που είχαν ως αποτέλεσμα το θάνατο δεκάδων ανθρώπων, αλλά και την αναγκαστική φυγή εκατοντάδων χωρικών προκειμένου να γλιτώσουν τη ζωή τους.
Η συγκεκριμένη περιοχή, καθώς και άλλες της κεντρικής και βόρειας Νιγηρίας μαστίζονται από περιπλανώμενες ένοπλες δυνάμεις, τους λεγομένους “bandits”, όπως ονομάζονται τοπικά. Ουσιαστικά πρόκειται για ληστές, οι οποίοι λεηλατούν χωριά με μοτοσυκλέτες, κλέβουν ζώα και απαγάγουν ανθρώπους πολλές φορές και μαθητές για να βγάζουν κέρδος, ταυτόχρονα επιδίδονται σε πράξεις σεξουαλικής βίας και δολοφονίας απλών πολιτών. Επιπλέον, αυτοί οι ληστές έχουν συμφέροντα στην παράνομη εξόρυξη σε όλη την περιοχή.
Ο όρος “bandit”, λοιπόν, χρησιμοποιείται για να περιγράψει αυτές τις εγκληματικές συμμορίες. Όσον αφορά τον αριθμό τους, αυτοί υπολογίζονται σε δεκάδες χιλιάδες, αλλά κυκλοφορούν σε δεκάδες όταν πρόκειται να προβούν σε επιθέσεις δηλώνοντας την παρουσία τους, όπως προαναφέρθηκε με τη χρήση μοτοσυκλέτας και με ένα φαινομενικά ατελείωτο απόθεμα πυρομαχικών. Πολλές από αυτές τις ομάδες εκτιμάται, ότι προέρχονται από τους «Fulani». Πρόκειται για μια εθνοτική ομάδα διασκορπισμένη από τη Σενεγάλη έως το Βόρειο Καμερούν και το Τσαντ, η οποία είναι νομαδική με το μεγαλύτερο ποσοστό, που την αποτελούν να διαμένει στα βόρεια της Νιγηρίας.
Επιπλέον, σε αυτές τις ομάδες συστρατεύονται και περιπλανώμενοι κτηνοτρόφοι και μισθοφόροι από γειτονικές χώρες. Σε πολλές περιπτώσεις έχουν προβεί σε απαγωγές μαθητών σε διάφορες πολιτείες της Νιγηρίας με τα θύματά τους να αποτελούνται από όλες τις κοινωνικές ομάδες, από πολιτικούς και μέλη των οικογενειών τους μέχρι ιμάμηδες, κληρικούς και αγρότες. Χαρακτηριστικά, τον Μάϊο του 2019, ο Περιφερειάρχης της Daura, περιοχής από την οποία κατάγεται ο Πρόεδρος της Νιγηρίας, Muhammadu Buhari, είχε απαχθεί και αφέθηκε ελεύθερος μετά από δύο μήνες. Αυτό το περιστατικό ήταν απόδειξη, ότι η ανασφάλεια είναι εθνικό ζήτημα για τη χώρα και πως καμία περιφέρεια δε τυγχάνει προνομιακής μεταχείρισης.
Σύμφωνα με στοιχεία ερευνών μέσα στο 2021 είχαν σκοτωθεί περισσότεροι από 2.600 πολίτες από τους bandits, σημειώνοντας αύξηση 250% από το 2020. Αυτός, βέβαια, ο αριθμός είναι αρκετά χαμηλός σε σχέση με το θάνατο αμάχων, που πιστώνεται στη Μπόκο Χαράμ και το Ισλαμικό κράτος στη Δυτική Αφρική την ίδια περίοδο. Επιπρόσθετα, μεταξύ Δεκεμβρίου 2020 και Αυγούστου 2021, είχαν απαχθεί πάνω από 1.000 μαθητές. Αν και το πρόβλημα των ληστών διαπερνά πλέον και νοτιότερα τμήματα της Νιγηρίας, στο βορρά τα πράγματα μοιάζουν να είναι ανεξέλεγκτα με τους κατοίκους να υποφέρουν ιδιαίτερα, αφού αυτές οι ληστρικές ομάδες λειτουργούν πέρα και πάνω από το νόμο και σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα φορολογούν τους ντόπιους σε τακτική βάση.
Το ενδιαφέρον, που παρατηρεί κανείς σε αυτές τις ομάδες, είναι ότι νοιάζονται για την απόκτηση προσωπικού πλουτισμού, παρά για τη λήψη άλλων ειδών εξουσίας. Αντίθετα, οι τζιχαντιστικές ομάδες που δρουν στη δυτική Αφρική οδηγούνται από πολιτική ιδεολογία. Τα τελευταία χρόνια, οι bandits έχουν δείξει την προθυμία τους να συνεργαστούν με τους τζιχαντιστές, κυρίως στα βορειοδυτικά της χώρας. Αν και δεν έχουν λείψει οι συγκρούσεις μεταξύ των ληστών και των ακραίων ισλαμιστικών ομάδων, οι bandits θα μπορούσαν να προσδώσουν στρατηγική σημασία στους τζιχαντιστές παρέχοντάς τους ανθρώπινο δυναμικό και οικονομικούς πόρους για να πετύχουν τους σκοπούς τους.
Το κράτος της Νιγηρίας συστηματικά έχει προβεί σε προσπάθειες αντιμετώπισης αυτών των ομάδων με το νιγηριανό στρατό, ανά διαστήματα, να έχει κατορθώσει κάποιες πρόσκαιρες επιτυχίες, όμως αυτές οι ομάδες καταφέρνουν να αναδιοργανωθούν και χτυπούν άτακτα προκαλώντας οικονομική και πολιτική ανασφάλεια. Οι bandits, επομένως, συνιστούν ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα που πρέπει να επιλύσει η Νιγηρία, η οποία αν και είναι από τις πιο πλούσιες, σε πλουτοπαραγωγικές πηγές, χώρα στην Αφρική, δεν έχει κατορθώσει να αξιοποιήσει τις δυνατότητές της και παραμένει ένας «κοιμισμένος γίγαντας» δέσμιος των κοινωνικο-οικονομικών αδιεξόδων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- At least 160 villagers killed by bandits in central Nigeria, Financial Times, διαθέσιμο εδώ
- Who are the ‘bandits’ terrorising Nigeria’s ‘Wild Wild West’?, ALJAZEERA, διαθέσιμο εδώ
- Jihadists and bandits are cooperating. Why this is bad news for Nigeria, The Conversation, διαθέσιμο εδώ
