Της Μαριτίνας Χτενά,
Η ετυμολογία της λέξης «σκολίωση» προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «σκολιός» που σημαίνει στραβός. Άρα, εάν το καλοσκεφτεί κανείς, δεν μας κάνει εντύπωση που οι σύγχρονοι επιστήμονες ονόμασαν έτσι μια πάθηση που σχετίζεται με μια στρέβλωση της σπονδυλικής στήλης. Ουσιαστικά, σκολίωση είναι μια τρισδιάστατη στροφική παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης και ολόκληρου του κορμού, η οποία εμφανίζεται σε υγιή άτομα και η εξέλιξή της στηρίζεται σε πολλούς παράγοντες κατά τη διάρκεια ζωής του ατόμου.
Η σκολίωση με μια ματιά
Η σκολίωση είναι μια πάθηση, η οποία προκαλεί αλλαγές και στα τρία επίπεδα κίνησης. Πιο αναλυτικά, οδηγεί σε ένα πλάγιο κύρτωμα στο μετωπιαίο επίπεδο με χαρακτηριστικό σχήμα το S ή το C, μια αξονική στροφή στο οριζόντιο επίπεδο και μια αλλαγή στα φυσιολογικά κυρτώματα του οβελιαίου επιπέδου, έχοντας ως αποτέλεσμα τη μείωση της θωρακικής κύφωσης, δηλαδή το γνωστό flatback. Ακόμα, μπορεί να είναι οργανική (structural), όπου υπάρχει ταυτόχρονα πλάγια κλίση της σπονδυλικής στήλης, στροφή και παραμόρφωση σπονδύλων ή λειτουργική (functional), αποτέλεσμα εξωτερικών αιτιών π.χ. από μυϊκό σπασμό.
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, οι σκολιώσεις είναι ήπιες, αλλά έχουν την τάση να χειροτερεύουν με το πέρασμα του χρόνου. Η εμφάνισή της σχετίζεται με τη σωματική ανάπτυξη στην προεφηβεία, που τόσο αγόρια όσο και κορίτσια διαγιγνώσκονται με ήπια ιδιοπαθή σκολίωση. Ωστόσο, τα κορίτσια έχουν περίπου 10 φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν σκολίωση.
Διάγνωση
Πώς καταλαβαίνει κανείς ότι έχει σκολίωση; Ουσιαστικά, η κλινική διάγνωση γίνεται με ακτινολογικό έλεγχο. Εάν η ακτινογραφία δείξει μια πλάγια κλίση της σπονδυλικής στήλης με γωνία Cobb μεγαλύτερη των 10 μοιρών και ταυτόχρονα στροφή των σπονδύλων, τότε η διάγνωση είναι ξεκάθαρη. Ωστόσο, σε περίπτωση που θέλουμε να ελέγξουμε εάν η σκολίωση είναι οργανική ή λειτουργική τότε συνίσταται το Adam‘s test. Πιο αναλυτικά, το τεστ κάμψης του Αδάμ μπορεί να μας δείξει απευθείας εάν ένα άτομο έχει σκολίωση με πολύ απλά βήματα.
Για να εφαρμόσετε την τεχνική πρέπει να είναι εμφανής η σπονδυλική στήλη. Ο ασθενής κάμπτεται προς τα εμπρός μέχρι η μέση να έρθει σε ένα οριζόντιο επίπεδο, με τα πόδια ενωμένα, τα χέρια χαλαρά κρεμασμένα και τα γόνατα σε έκταση. Ο εξεταστής κοιτάζει από πίσω, κατά μήκος του οριζόντιου επίπεδου των σπονδύλων της στήλης. Η σκολίωση θα είναι διακριτή, εάν εντοπίσει ασυμμετρία της σπονδυλικής στήλης, μη επίπεδους ώμους, ασυμμετρία ωμοπλάτης, μη επίπεδους γοφούς και κεφάλι που δεν ευθυγραμμίζεται με τη λεκάνη ή καμπούρα των πλευρών. Επιπλέον, μια αυξημένη ή μειωμένη λόρδωση ή κύφωση είναι σημάδι σκολίωσης.
Συμπτώματα
Στην αρχή, η σκολίωση δεν προκαλεί συμπτώματα, εκτός από μια εξωτερική παραμόρφωση που είναι ορατή μόνο ακτινολογικά. Αργότερα, όμως, εφόσον η πάθηση εξελίσσεται, είναι δυνατόν να εντοπιστούν τα παρακάτω συμπτώματα:
- Ορατή καμπύλη της στήλης
- Ανομοιομορφία ώμων, μέσης και γοφών
- Δυσανάλογες ωμοπλάτες
- Πόνος στη μέση
- Δυσκαμψία της πλάτης
- Πόνος και μούδιασμα ποδιών
- Δυσκολία στην αναπνοή
Τύποι Σκολίωσης
Υπάρχουν τέσσερις τύποι σκολίωσης:
- Η ιδιοπαθής σκολίωση είναι η αυτή που δεν έχει ξεκάθαρη αιτία και αφορά το μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων. Σημαντικοί παράγοντες είναι το οικογενειακό ιστορικό και η γενετική του ασθενή.
- Η συγγενής σκολίωση είναι τύπος σκολίωσης που ξεκινά στην ανάπτυξη της σπονδυλικής στήλης του εμβρύου κατά την κύηση.
- Η νευρομυϊκή σκολίωση είναι αποτέλεσμα εγκεφαλικής παράλυσης ή τραυματισμού του νωτιαίου μυελού. Αυτά οδηγούν σε βλάβες των μυών, ώστε να υποστηρίξουν σωστά τη σπονδυλική στήλη.
- Η εκφυλιστική σκολίωση αφορά τους ενήλικες και αναπτύσσεται στο κάτω μέρος της πλάτης. Πιο συγκεκριμένα, οφείλεται σε φθάρσιμο των δίσκων και των αρθρώσεων της σπονδυλικής στήλης λόγω της ηλικίας.
Επιδημιολογία
Η σκολίωση είναι μια πάθηση που εμφανίζεται στο 2-3% του πληθυσμού παγκοσμίως και έρευνες υποστηρίζουν ότι τα ποσοστά αυτά εξαρτώνται, εκτός από γενετικούς παράγοντες, και από το γεωγραφικό πλάτος. Πέρα από τα παραπάνω, κάποια αθλήματα συνδέονται με την αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης σκολίωσης, αλλά δεν είναι απαραίτητο να επηρεάζουν άμεσα τη φυσιολογική εξέλιξή της. Τα αθλήματα αυτά είναι η κολύμβηση, η ρυθμική και ενόργανη γυμναστική, το μπαλέτο και το τένις. Παρατηρούμε ότι τα αθλήματα αυτά έχουν κοινό ότι πρέπει το άτομο να στρίβει συνέχεια τον κορμό του και να φέρνει τη σπονδυλική του στήλη σε διάφορες στάσεις.
Αντιμετώπιση – Θεραπεία
Η αντιμετώπιση της σκολίωσης εξαρτάται από τη γωνία της σκολίωσης και το στάδιο ανάπτυξης του ασθενή. Ακόμα, σημαντικό ρόλο στην επιλογή της κατάλληλης θεραπείας έχει ο τύπος της σκολίωσης, η ακτινολογική στροφή των σπονδύλων, η ασυμμετρία που παρατηρείται στο σώμα, το ιστορικό της οικογένειας του ασθενή και στα θηλυκά άτομα η έναρξη της έμμηνος ρύσης. Η επιλογή της θεραπείας γίνεται από καταρτισμένους επιστήμονες και οι πιο συχνές από αυτές είναι:
- Για σκολίωση κάτω των 25 μοιρών, η αντιμετώπιση γίνεται με φυσιοθεραπευτικές ασκήσεις.
- Σε μεγαλύτερες μοίρες, η πιο κοινή αντιμετώπιση είναι ο κηδεμόνας, ένα στήριγμα γύρω από τον κορμό του ασθενή.
- Σε σοβαρότερες σκολιώσεις, προτείνεται και η χειρουργική σπονδυλοδεσίας, κατά τη διάρκεια της οποίας ο χειρουργός τοποθετεί μικρά κομμάτια οστού γύρω από τη σπονδυλική στήλη, ώστε να την κρατούν ευθυγραμμισμένη.
Εν κατακλείδι, είναι λογικό ότι η σκολίωση αποτελεί ένα συχνό φαινόμενο στην εποχή μας, εξαιτίας της έξαρσης της καθιστικής ζωής, τόσο των εφήβων όσο και των ενηλίκων, και της κακής στάσης του σώματος. Ο εθισμός στην τεχνολογία και στην ασταμάτητη χρήση της συνοδεύεται από πόνο στην πλάτη και τον αυχένα. Συνέπεια, λοιπόν, είναι η εμφάνιση προβλημάτων της σπονδυλικής στήλης, ακόμα και σε νεαρή ηλικία. Για αυτόν τον λόγο, είναι σημαντικό, και ιδιαίτερα στα παιδιά, με κάθε ενόχληση ή ένδειξη σκολίωσης να επισκέπτονται τον ορθοπεδικό για έναν έλεγχο, μια εξατομικευμένη διάγνωση και εάν είναι απαραίτητο μια αποτελεσματική θεραπεία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
