Της Αντωνίας Πετρολέκα,
Η πολιτική σκηνή της Αργεντινής είναι εμπλουτισμένη από ένα πολυσύνθετο ιστορικό υπόβαθρο, καθώς εδώ και αρκετές δεκαετίες αντιμετωπίζει πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις. Μετά από μια περίοδο δικτατορίας, η Δημοκρατία επανήλθε στην Αργεντινή τη δεκαετία του ’80, ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της. Από τη στιγμή αυτή, η πολιτική ατζέντα της χώρας διαμορφώνεται από τη σύγκρουση ιδεολογιών, τη διαχείριση πολιτικών κρίσεων και την αντιμετώπιση σημαντικών οικονομικών προκλήσεων.
Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, η Αργεντινή ήρθε αντιμέτωπη με μια μεγάλη οικονομική ύφεση, η οποία ξεκίνησε το τρίτο τρίμηνο του 1998 και διήρκεσε μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2002. Η ύφεση, που ξεκίνησε μετά την οικονομική κρίση της Ρωσίας και της Βραζιλίας, προκάλεσε εκτεταμένη ανεργία, κοινωνικές αναταραχές, πτώση της Κυβέρνησης, χρεοκοπία, άνοδο των εναλλακτικών νομισμάτων και το τέλος της σταθερής συναλλαγματικής ισοτιμίας του πέσο Αργεντινής στο δολάριο Η.Π.Α.. Όσον αφορά το εισόδημα, πάνω από το 50% των Αργεντινών ζούσαν κάτω από το επίσημο όριο της φτώχειας, ενώ το 25% ήταν άποροι. Την ύφεση αυτή ακολούθησαν 15 χρόνια στασιμότητας και μια σύντομη περίοδο μεταρρυθμίσεων στην ελεύθερη αγορά, η Αργεντινή προσπάθησε να ανακάμψει την οικονομία της, ακολουθώντας σχετικές πολιτικές, συμπεριλαμβανομένης της επαναδιαπραγμάτευσης του χρέους και της αναδιάρθρωσης του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Ακολουθώντας το ίδιο μήκος κύματος, η οικονομική κατάσταση της Αργεντινής κατά τη δεκαετία του ’10 χαρακτηρίστηκε από περιόδους ανάκαμψης, αλλά και ανασφαλειών. Μία από τις κύριες προκλήσεις ήταν η υψηλή πληθωριστική πίεση, καθώς η χώρα αντιμετώπισε περιόδους υψηλού πληθωρισμού, που επηρέασαν την αγοραστική δύναμη των πολιτών και την επιχειρηματική δραστηριότητα. Παράλληλα, οι χρηματοοικονομικές προκλήσεις είχαν μεγάλο αντίκτυπο στη χώρα. Το υψηλό επίπεδο χρέους και η ανάγκη για χρηματοδότηση οδήγησαν σε δυσκολίες στη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών.
Στη δεκαετία του ’20, η Αργεντινή βρέθηκε ξανά αντιμέτωπη με υψηλά επίπεδα πληθωρισμού, παράλληλα, η εκλογή του Alberto Fernández στην προεδρία το 2019 δεν επέφερε τις κατάλληλες πολιτικές αλλαγές, ώστε να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές προκλήσεις που ταλάνιζαν τη χώρα για δεκαετίες. Ο Fernández επικρίθηκε για έλλειψη ξεκάθαρου στρατηγικού σχεδιασμού, καθώς βρέθηκε έρμαιο τόσο της οικονομικής, όσο και της κρίσης του COVID-19. Ερχόμενοι στο σήμερα, η Αργεντινή αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα, με τριψήφιο αριθμό πληθωρισμού, ενώ παράλληλα ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού ζει υπό συνθήκες φτώχειας. Αυτή η κατάσταση δημιούργησε ευνοϊκό έδαφος για την άνοδο στην εξουσία του Javier Milei, μιας άκρως λαϊκιστικής προσωπικότητας.
Ο νέος Πρόεδρος της Αργεντινής έστειλε ένα εκτενές νομοσχέδιο περιγράφοντας μια σειρά κρατικών μεταρρυθμίσεων στο Κογκρέσο, με μέτρα όπως οι φορολογικές αμνηστίες και οι περιορισμούς των διαδηλώσεων, ο Milei ανοίγει ένα νέο μέτωπο στο δρόμο για την αναμόρφωση της χώρας. Το νομοσχέδιο των 664 άρθρων προτείνει, μεταξύ άλλων, να επιτρέπεται στους Αργεντινούς να καταχωρούν αδήλωτα περιουσιακά στοιχεία στο εσωτερικό και στο εξωτερικό χωρίς να πληρώνουν υψηλούς φόρους, να καταργείται το σύστημα ψηφοφορίας της αναλογικής εκπροσώπησης της χώρας για το Κογκρέσο, να επιβάλλονται αυστηρότερες νομικές ποινές σε όσους οργανώνουν διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, αλλά και να παραχωρούνται νέες εξουσίες για την ασφάλεια στο αντίστοιχο Υπουργείο, για να περιορίσει τις διαδηλώσεις. Προτείνει, επίσης, το Κογκρέσο να εκχωρήσει στην προεδρία κάποια νομοθετική εξουσία σε τομείς όπως οι φόροι, οι συντάξεις, η ενέργεια και η ασφάλεια, μέχρι το τέλος του 2025.
Η προσπάθεια του Milei για ριζική αναμόρφωση της Κυβέρνησης και της οικονομίας, από την ανάληψη των καθηκόντων του στις αρχές Δεκεμβρίου, έχει αντιμετωπιστεί με μεγάλη αντίσταση στο εσωτερικό της χώρας. Τα ισχυρότερα εργατικά συνδικάτα πραγματοποίησαν δεκάδες διαδηλώσεις σε πολλές πόλεις, συμπεριλαμβανομένου του Buenos Aires, καθώς πολλοί πολίτες είναι αγανακτισμένοι και προσπαθούν να αντιταχθούν στο νέο νομοσχέδιο, το οποίο χαλαρώνει και τους κανόνες της αγοράς εργασίας. Ο Milei μεταξύ άλλων έχει υποστηρίξει ότι αυτή αποτελεί τη χειρότερη οικονομική κρίση της Αργεντινής, για τις τελευταίες δύο δεκαετίες, καθώς έχει ωθήσει τον ετήσιο πληθωρισμό πάνω από το 160% και σαφώς συνιστά εθνική έκτακτη ανάγκη. Παράλληλα, ο Milei επισημάνει την εντολή που δέχθηκε από τους ψηφοφόρους του, να λάβει δραστικότερα μέτρα για την επίλυση του οικονομικού προβλήματος της χώρας.
Το Κογκρέσο καλείται τώρα να εγκρίνει το νομοσχέδιο που παρουσίασε ο Milei, για να γίνει αυτό νόμος. Το διάταγμα, ωστόσο, θα παραμείνει σε ισχύ, εκτός εάν τόσο η Κάτω Βουλή, όσο και η Γερουσία το καταψηφίσουν. Εάν συμβεί αυτό, ο Milei δήλωσε σε συνέντευξή του, ότι θα προκηρύξει ένα μη δεσμευτικό δημοψήφισμα «έτσι ώστε το Κογκρέσο να μπορεί να μου εξηγήσει γιατί είναι εναντίον του λαού». Κατηγόρησε, επίσης, ορισμένους νομοθέτες ότι «επιζητούν δωροδοκίες» με αντάλλαγμα ψήφους, χωρίς όμως να ονοματίσει κάποιον.
Παράλληλα, ενδιαφέρον προκαλεί η απόφαση του Milei να μην ενταχθεί στο μπλοκ των BRICS, όπως αναμενόταν. Συγκεκριμένα, σε μια επιστολή προς τον Πρόεδρο της Βραζιλίας, Luiz Inácio Lula da Silva, ο Milei ενημέρωσε ότι η ένταξη της Αργεντινής στον συνασπισμό BRICS, ως μόνιμο μέλος από την 1η Ιανουαρίου 2024, δεν κρίνεται σκόπιμη από την Κυβέρνησή του. Αναφέροντας χαρακτηριστικά, ότι «η χάραξη της εξωτερικής πολιτικής της Κυβέρνησης της οποίας ηγούμαι διαφέρει από πολλές απόψεις από εκείνη της προηγούμενης Κυβέρνησης. Υπό αυτή την έννοια, ορισμένες αποφάσεις που έλαβε η προηγούμενη Κυβέρνηση θα αναθεωρηθούν».
Το μόνο που μένει να διαπιστωθεί είναι εάν η ταχεία μεταρρυθμιστική προσπάθεια του Milei θα οικοδομήσει νέα θεμέλια για την Αργεντινή ή αν θα συνεχίσει να κλιμακώνει αυτή τη σύγκρουση μεταξύ του ίδιου, μιας μερίδας Αργεντινών και των υπολοίπων πολιτικών της χώρας, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πορεία πολιτικής και οικονομικής αστάθειας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Αργεντινή: Τρίτη μαζική διαδήλωση σε οκτώ μέρες κατά των μέτρων Μιλέι, Rosa, διαθέσιμο εδώ
- Η χρεοκοπία της Αργεντινής, η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Argentina’s Javier Milei presents wide-ranging reform legislation to Congress, Financial Times, διαθέσιμο εδώ
- Η Αργεντινή του νέου προέδρου Μιλέι δεν θα ενταχθεί στους BRICS, η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
