Του Πέτρου Κολυάρδου,
Αν προσπαθήσουμε να γυρίσουμε πίσω στον χρόνο και να αποθανατίσουμε την χρονική στιγμή που ο άνθρωπος πίνει για πρώτη φορά αλκοόλ (από την αραβική λέξη “al kohl”), σίγουρα θα χαθούμε στις υπέργοκες σε αριθμό ιστορικές περιγραφές. Ίσως αυτό που αξίζει να υπογραμμίσουμε είναι το σχόλιο ενός σημαντικού αρχαιολόγου χημικού από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, του Πάτρικ Μακ Γκόβερν, ο οποίος υποστηρίζει ότι ιστορικά το αλκοόλ είναι μία «οικουμενική γλώσσα».
Εστιάζοντας στη κατανάλωση αλκοόλ και συγκεκριμένα την επόμενη μέρα, θα ορίζαμε το hangover σαν μία δυσάρεστη κατάσταση που βιώνουμε μετά από μία εκτός ορίου περίοδο κατανάλωσης αλκοόλ. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι η ξηροστομία, ο έντονος πονοκέφαλος που συχνά συνοδεύεται από αίσθημα ζάλης και κόπωσης, αλλά και ένα αίσθημα φωτοφοβίας. Μία αδρή αρχική αιτιολογική ερμηνεία των προκειμένων είναι η αφυδάτωση που προκαλεί το αλκοόλ, ως απόρροια της αυξημένης διούρησης, την οποία και διεγείρει.
Φαρμακολογία του Hangover
Κινούμενοι σε γενικότερο πλαίσιο, κάθε φάρμακο έχει συγκεκριμένο χρόνο ημίσειας ζωής (Τ1/2), δηλαδή, καθορισμένο χρόνο για τον υποδιπλασιασμό της συγκέντρωσής του μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό. Το 97% των φαρμάκων απομακρύνεται πλήρως από τον οργανισμό μετά από 4.3 x Τ1/2 και με φθίνοντα τρόπο (κινητικό μοντέλο πρώτης τάξης). Τίποτε από τα προκείμενα, όμως, δεν ισχύει για την αιθυλική αλκοόλη. Το αλκοόλ ακολουθεί κινητικό μοντέλο μηδενικής τάξης, πράγμα που σημαίνει ότι απομακρύνεται από τον οργανισμό με σταθερό και όχι φθίνοντα τρόπο, γεγονός που οδηγεί σε μία μακρά σε διάρκεια και δυσάρεστη περίοδο πλήρους απομάκρυνσής του. Επομένως, γίνεται αντιληπτό ότι δεν υπάρχουν τρόποι για να επιταχύνουμε την απομάκρυνση του αλκοόλ από το σώμα μας.
Αναφορικά δε για τον μεταβολισμό του αλκοόλ σημειώνεται ότι μεταβολίζεται σε ποσοστό 90-95% στο ήπαρ, ενώ ένα ποσοστό μικρότερο του 10% αποβάλλεται από τα ούρα, την αναπνοή και τον ιδρώτα.
Διαφορές ανάμεσα σε γυναίκες και άντρες
Πρόκειται για μία καθαρά βιολογική διαφορά, η οποία δεν σχετίζεται μόνο με το φύλο, αλλά και με την ηλικία και το σωματικό βάρος ενός ανθρώπου. Οι διαφορές στον μεταβολισμό του αλκοόλ ανάμεσα στις γυναίκες και τους άντρες έγκειται σε δύο συνιστώσες: 1. Οι γυναίκες έχουν μικρότερο όγκο σωματικών υγρών συνολικά από τους άντρες, γεγονός που αναλογικά οδηγεί σε υψηλότερη συγκέντρωση αλκοόλ στο αίμα. 2. Ερευνητικά έχει αποδειχθεί πως οι γυναίκες έχουν μικρότερες συγκεντρώσεις του ενζύμου της αλκοολικής αφυδρογονάσης (ADH). Άρα, όσο πιο μικρά είναι τα επίπεδα της ADH τόσο πιο πρόσφορο έδαφος βρίσκει το αλκοόλ για να δημιουργήσει τα προβλήματα.
Πως επέρχεται η μέθη;
Το αλκοόλ εισερχόμενο στο αίμα καταφέρνει να διαπεράσει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και τελικά να εγκατασταθεί ανάμεσα στα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου. Μάλιστα, έχει ιδιαίτερη προτίμηση σε συγκεκριμένες περιοχές, με κυριότερη αυτή που σχετίζεται με την αυτοσυγκράτηση, γεγονός που θα οδηγήσει στην πολυσυζητημένη «άρση των αναστολών» και κάνει πολλούς από εμάς να δικαιολογήσουμε παρορμητικές καταστάσεις ανθρώπων που έχουν πιει.
Τα μόρια της αλκοόλης επιδρούν σε πολλούς διαφορετικούς υποδοχείς του Νευρικού Συστήματος, οδηγώντας σε μία ανισορροπία σε έναν μεγάλο αριθμό νευροδιαβιβαστών. Ως τελικό αποδέκτη οι αλλαγές αυτές βρίσκουν τις αντιδράσεις του ανθρώπου, οι οποίες και σταδιακά επιβραδύνονται, την ισορροπία του, τον λόγο του, ο οποίος γίνεται συγκεχυμένος, την όραση αφού ο άνθρωπος παρουσιάζει διπλωπία και, σε προχωρημένες καταστάσεις, παραισθήσεις, αλλά και σαφώς τον συναισθηματικό κόσμο του ανθρώπου, ο οποίος παρουσιάζει αυξημένη διέγερση.
Μύθοι και αλήθειες
1. Η γρήγορη κατανάλωση αλκοόλ οδηγεί σε μέθη πιο εύκολα σε σχέση με την αργή κατανάλωση
Αλήθεια. Αυτό ερμηνεύεται από το γεγονός ότι το σώμα απορροφά μεγαλύτερη ποσότητα αλκοόλ από αυτή που μπορεί να μεταβολίσει και να απομακρύνει. Αυτό θα οδηγήσει τελικά στην γρήγορη εμφάνιση των ανεπιθύμητων ενεργειών που αναφέρθηκαν στα προκείμενα. Το ήπαρ κατά φύσιν μεταβολίζει συγκεκριμένο ποσό αλκοόλ την ώρα και αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να επηρεαστεί ούτε και να αλλάξει με κανέναν τρόπο. Επομένως, αποφύγετε προκλήσεις που περιλαμβάνουν διαγωνισμούς αντοχής ή ταχύτητας.
2. Η κατανάλωση με γεμάτο στομάχι θα με κάνει να μεθύσω πιο δύσκολα
Αλήθεια. Σε αντίθεση με την λήψη τροφής μετά από την κατανάλωση αλκοόλ, η οποία δεν μπορεί να βοηθήσει σχεδόν καθόλου, η λήψη τροφής πριν έχει φανεί ότι οδηγεί σε μειωμένο ρυθμό απορρόφησής του από τον οργανισμό, κερδίζοντας πρακτικά χρόνο για την επιτέλεση της διαδικασίας διάσπασης.
3. Με όποιο συνοδευτικό πιεις ένα ποτό δεν θα υπάρξει διαφορά
Μύθος. Η κατανάλωση αλκοόλ σε συνδυασμό με ανθρακούχα ποτά οδηγεί στην αύξηση της ταχύτητας απορρόφησής του, δηλαδή στην πιο γρήγορη είσοδό του στο αίμα.
4. Αν πιω έναν καφέ ή κάνω ένα κρύο μπάνιο, θα συνέλθω και δεν θα έχω hangover
Μύθος. Στην πραγματικότητα η κατανάλωση καφεΐνης μπορεί ίσως να δώσει μία λύση στην ζάλη, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο. Ένας καφές, ένα φαγητό ή ένα κρύο μπάνιο δεν θα οδηγήσουν πουθενά. Μόνο ο χρόνος είναι εκείνος που μπορεί να δώσει τελικά λύση, επιτρέποντας στο ήπαρ να συνεχίσει τον μεταβολισμό του αλκοόλ με τον αργό και σταθερό ρυθμό του. Τέλος, το πιο σημαντικό κομμάτι μίας βραδινής εξόδου που συνοδεύεται με κατανάλωση αλκοόλ είναι η συνεχής ενυδάτωση και σε δεύτερο χρόνο η λήψη ηλεκτρολυτών, αφού όπως προαναφέρθηκε μία βασική αιτία των ανεπιθύμητων συμπτωμάτων είναι η αφυδάτωση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Alcohol Hangover: Underlying Biochemical, Inflammatory and Neurochemical Mechanisms, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Hangovers, National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholicm. Διαθέσιμο εδώ
