Της Ευθυμίας Γκαμπέση,
Στις μέρες μας, η πολιτική ορθότητα, η ταυτότητα και η σεξουαλικότητα αποτελούν έννοιες που κατακλύζουν όχι μόνο τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, αλλά, επίσης, συναντώνται διάχυτες είτε σε διάφορες περιστασιακές συζητήσεις είτε σε «αρχεία» του μυαλού μας, που, μέσα από την επεξεργασία τους, προσπαθούμε να κατανοήσουμε και να αφομοιώσουμε τη νέα κοινωνική πραγματικότητα. Κι αν σας είναι ήδη δύσκολο να «χωνέψετε» τα τωρινά δεδομένα, πώς θα σας φαινόταν να ζείτε στην κοινωνία του μέλλοντος, στο μακρινό 2073;
Ο Θανάσης Χειμωνάς, έχοντας αναπτύξει μια επιτυχημένη πορεία στον τομέα των Ελληνικών Γραμμάτων, στο βιβλίο του Τρότζαν που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη, με μία σχεδόν «προφητική» προσπάθεια, επιχειρεί να μας εγκλιματίσει σε αυτήν την κοινωνία της Επιστήμης, της Συναίνεσης, της Υγείας. Ο πρωταγωνιστής μας, Σωτήρης Μητρόπουλος, απολαμβάνει μία ευκαιρία, που και μόνο στην ιδέα ακούγεται ασύλληπτη. Και ποια είναι αυτή; Η Επαναφορά στη ζωή! Ο Σωτήρης πεθαίνει τον Μάιο του 2027 από καρδιακή προσβολή, «ξαναγεννιέται», όμως, το 2073, και αυτήν τη φορά ως ένα θαύμα της Επιστήμης, και κυρίως, ως ένας πολίτης της Άρτιας. Με την τεχνολογία να καλπάζει, το καθεστώς της Άρτιας είναι σε θέση να εξασφαλίζει στους πολίτες της πλήρη ασφάλεια, προστασία, υγεία και αποτελεσματικότητα σε όλους τους τομείς. Αυτό, όμως, με αντάλλαγμα τον απόλυτο έλεγχο των πολιτών μέσω του υπερσύγχρονου και ενσωματωμένου στον καρπό ρολογιού, SmartLife, που διαθέτει αμέτρητες ιδιότητες και αποτελεί την ψηφιακή ταυτότητά τους.
Ο Σωτήρης Μητρόπουλος αφήνει πίσω του την προηγούμενη ζωή του και την πολυαγαπημένη του Άντεια και ανακαλύπτει έναν κόσμο όπου οποιαδήποτε μορφή ρατσισμού, σεξισμού, χλευασμού και σπισισμού θεωρείται έγκλημα και μπορεί να αποβεί και σε θανάσιμη καταδίκη. Προς επίρρωση των παραπάνω, δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ αρσενικού και θηλυκού, το σεξ επιτρέπεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, κατόπιν ραντεβού και με τυχαίο παρτενέρ –ειδάλλως θεωρείται έγκλημα– ενώ η κρεατοφαγία απαγορεύεται ρητά και δια ροπάλου από τον νόμο. Το κάπνισμα και το αλκοόλ… ούτε για αστείο! Φυσικά, ούτε το χιούμορ είναι θεμιτό. Ακόμα, η ευρωστία είναι το κύριο μέλημα της Άρτιας, με την απαγόρευση της συνάθροισης και της σωματικής επαφής να αποτελούν αποτελεσματικά μέσα για την εξασφάλιση της δημόσιας υγείας.
Η φαλκίδευση της δημοκρατίας και ο εξωραϊσμός αυτής της υποτιθέμενης ελευθερίας επιτυγχάνεται μέσω έντονης και αυστηρής λογοκρισίας, καθώς, επίσης, και παρακολούθησης των πολιτών. Ο Spectrum, ο οποίος είναι θιασώτης και υψηλόβαθμο στέλεχος της Άρτιας, αποτελεί κατά κάποιον τρόπο τον πρώτο φίλο του Σωτήρη, ωστόσο με την Quadra, τη φοιτήτρια που τον προσεγγίζει προκειμένου να μάθει περισσότερα για την «προϊστορική» εποχή του, φαίνεται να μοιράζεται πολλά περισσότερα στοιχεία. Τέτοια είναι το πάθος και η αγανάκτηση για αυτήν τη φυλακή που ονομάζουν «προηγμένη» κοινωνία. Η νεαρή κοπέλα εκδηλώνει έντονα –και σχεδόν προκλητικά– τον ενθουσιασμό και το πάθος της να «ρουφήξει» σαν σφουγγάρι οποιοδήποτε ψήγμα της εποχής του έρωτα, της τέχνης, της ελευθερίας, τα οποία θεωρούνται χυδαία στον νέο κόσμο, ενώ τα ΜΜΕ από Τέταρτη εξουσία, παίρνουν θριαμβευτικά τη σκυτάλη για την Πρώτη.
Όπως είναι λογικό, τα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα δεν μένουν στάσιμα, με πρώτο και σημαντικότερο τη δημιουργία νέων χωρών όπως η Αραβία αλλά ταυτόχρονα, την απόλυτη διαφύλαξη των κρατικών συνόρων με τη μετακίνηση των πολιτών να παραβιάζει τους κανόνες του κράτους. Ακόμα και τα ιστορικά γεγονότα, όμως, τροποποιούνται, ή καλύτερα ανασχηματίζονται, προκειμένου να εξυπηρετούν το καθεστώς που μεσουρανεί στην Ελλάδα και, γενικότερα, στον Δυτικό Κόσμο του 2073. Σε αυτό το σημείο, θα τολμήσω να μαντέψω τη σκέψη σας περί ύπαρξης ανθρώπων ή ομάδων που πηγαίνουν κόντρα στην καθεστηκυία κατάσταση. Η απάντηση είναι πως σε καμία κοινωνία δεν φαίνεται να εκλείπει το επαναστατικό στοιχείο, ούτε καν σε αυτή…
Καταληκτικά, ο συγγραφέας έχει επιχειρήσει να σκιαγραφήσει μία κοινωνία του μέλλοντος, η οποία θα είναι πλήρως αποστειρωμένη από κάθε είδους ανθρωπιά, τέχνη, έρωτα και σωματική απόλαυση στον βωμό της καθολικά αποδεδειγμένης και σχεδόν επιβεβλημένης διαφορετικότητας, της επιστήμης και της υγείας. Ίσως ακόμα αυτό το βιβλίο να μας κάνει να νιώσουμε ευγνώμονες για τη σημερινή μας ανθρωπότητα, η οποία παρά τα ελαττώματά της μάς επιτρέπει κάτι πολύ σημαντικό: να είμαστε άνθρωποι και όχι… ρομπότ.
