Της Εφραιμίας Μπαρμπαρή,
Το διήγημα του Κάρολου Ντίκενς «Χριστουγεννιάτική ιστορία» είναι ένα έργο πολυδιάστατο. Σύντομο, μαγικό, χριστουγεννιάτικο αλλά ταυτόχρονα κοινωνικό και πολιτικό, εκδόθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 1843 και η απήχησή του από την πρώτη στιγμή ήταν τεράστια. Κατάφερε να πουλήσει την πρώτη εβδομάδα τουλάχιστον 6.000 αντίτυπα, ποσό ασύλληπτο για την εποχή.
Η υπόθεση αφορά τον Εμπενίζερ Σκρούτζ, έναν ηλικιωμένο τσιγκούνη ανίκανο να νιώσει συμπόνια για τους γύρω του. Μισεί τα Χριστούγεννα και τις συναναστροφές με ανθρώπους, εκτός αν έχει οικονομικό όφελος από αυτές. Η φετινή παραμονή Χριστουγέννων, όμως, θα είναι διαφορετική, αφού ο πρωταγωνιστής θα δεχτεί κάποιους απρόσμενους επισκέπτες: πρώτος έρχεται ο νεκρός πρώην συνεργάτης του Τζέικομπ Μάρλεϊ σε μορφή φαντάσματος. Θέλει να τον προειδοποιήσει να αλλάξει άμεσα συμπεριφορά γιατί θα καταλήξει μίζερος όπως ο ίδιος. Στη συνέχεια, καταφθάνουν τα τρία πνεύματα των Χριστουγέννων: το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Δείχνουν στον Σκρούτζ σκηνές από τη ζωή του και του εξηγούν πώς τα λάθη του επηρέασαν αρνητικά τους οικείους του. Οι επισκέψεις αυτές έδρασαν με τέτοιο τρόπο στον άλλοτε ιδιότροπο πρωταγωνιστή που στο τέλος κατέληξε να γίνει ο ευεργέτης της πόλης του.
Το έργο αυτό αγαπήθηκε πολύ, τόσο από το κοινό, όσο και από τους κριτικούς. Είναι γεγονός, πως καταφέρνει με μεγάλη επιτυχία να μεταφέρει στους αναγνώστες το πνεύμα των Χριστουγέννων και να ζεστάνει τις καρδιές τους. Παράλληλα, ο Ντίκενς σ’ αυτό το διήγημα δημιούργησε τον μύθο γύρω από τον οποίο τα Χριστούγεννα είναι μια γιορτή αγάπης και συμπόνιας, μια περίοδος που όλοι πρέπει να βάλουμε λίγο φως μέσα μας και να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας που το έχουν ανάγκη.
Το διήγημα αυτό γράφτηκε τη Βικτωριανή περίοδο, μια εποχή που στην Αγγλία επικρατούσε ο καπιταλισμός ως αποτέλεσμα της βιομηχανικής επανάστασης. Μέσα από τη «Χριστουγεννιάτικη ιστορία», ο Ντίκενς θίγει ζητήματα όπως η κοινωνική αδικία και η φτώχια. Φαίνεται πως ο συγγραφέας με απόλυτη επιτυχία καταφέρνει να μεταφέρει το κλίμα που επικρατούσε στις φτωχογειτονιές του Λονδίνου εκείνη την περίοδο, την εξαθλίωση και τα μικροσκοπικά σπίτια της αγγλικής εργατικής τάξης. Η ιστορία που μας διηγείται, λοιπόν, δεν διακατέχεται μόνο από το χριστουγεννιάτικο, εορταστικό κλίμα αλλά και από την ακραία καπιταλιστική διάθεση της εποχής.
Ο Ντίκενς κατάφερε ίσως να μεταφέρει τόσο πειστικά το κλίμα της εποχής στις σελίδες του βιβλίου του γιατί και ο ίδιος υπήρξε θύμα της μιζέριας και των δυσκολιών αυτών. Πιο συγκεκριμένα, βρισκόταν όταν έγραφε το διήγημα σε πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να κάνει τους χαρακτήρες του βιωματικούς, δίνοντάς τους μια αίσθηση ζωντάνιας και ρεαλισμού. Ένιωθε τόσο έντονα όσα έγραφε που γέλαγε και έκλαιγε μη μπορώντας να ελέγξει τα συναισθήματα που του προκαλούσε η αφήγησή του.
Ένας από τους λόγους όμως που το διήγημα παραμένει μέχρι και σήμερα τόσο γνωστό είναι ο πρωταγωνιστής του, ο αγαπητός Σκρούτζ. Πρόκειται για έναν από τους πιο δημοφιλείς χαρακτήρες της παγκόσμιας λογοτεχνίας, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που το όνομά του έγινε συνώνυμο με την τσιγκουνιά και τη μιζέρια. Ο Ντίκενς εμπνεύστηκε για να πλάσει τον πρωταγωνιστή του από τον Τζον Μέγκοτ (μετέπειτα Ελβς), ο οποίος γεννήθηκε το 1714 και κληρονόμησε μια μεγάλη περιουσία από τον θείο του. Η επιρροή του ήρωα είναι τόσο μεγάλη που ενέπνευσε και τη δημιουργία, πολλά χρόνια αργότερα του αντίστοιχου κινουμένου σχεδίου της Ντίσνεϊ Σκρούτζ ΜακΝτακ.
Η «Χριστουγεννιάτικη ιστορία», λοιπόν, ένα από τα αριστουργήματα όχι μόνο του Κάρολου Ντίκενς, αλλά και της παγκόσμιας λογοτεχνίας, θεωρείται πλέον ένα έργο κλασικό που το κοινό αγαπά μέχρι και σήμερα. Δεν είναι τυχαίες άλλωστε οι τόσες θεατρικές και κινηματογραφικές μεταφορές του που γίνονται ανά καιρούς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Χριστουγεννιάτικη ιστορία, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
- Charles Dickens, A Christmas Carol” Told Uncomfortable Truths About Victorian Society, But Does it Have Anything to Teach Us Today?,oxford-royale.com, διαθέσιμο εδώ
- Εμπενίζερ Σκρούτζ: Μία χριστουγεννιάτικη ιστορία με πραγματικό ήρωα, iciao.gr, διαθέσιμο εδώ
