Της Κατερίνας Ζευγίτη,
Ακούγοντας κανείς τη λέξη παιδί, το μυαλό του «ταξιδεύει» και αναπολεί εκείνα τα ανέμελα, «αθώα» χρόνια, όπου το άγχος και η πίεση της καθημερινότητας «απείχαν» πολλά χιλιόμετρα μακριά από την πραγματικότητα. Εκείνα τα χρόνια με «πρωταγωνιστές» το παιχνίδι, τα ζαχαρωτά, τα παραμύθια και φυσικά, τη θαλπωρή και την αγάπη της οικογένειας. Διάφορες εικόνες «έρχονται» στη σκέψη μας, εικόνες «όμορφες» και «καθαρές» με δύο από τις πιο σημαντικές φιγούρες, οι οποίες καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το μονοπάτι που θα ακολουθήσουμε τα επόμενα χρόνια της ζωής μας.
Για παράδειγμα, την πρώτη μέρα στο σχολείο που κρατούσαμε σφιχτά το «ζεστό» χέρι της μητέρας, τα μεσημέρια, τον πατέρα να μας περιμένει χαμογελαστός στην αυλή, το «ήσυχο» τραπέζι με το φαγητό, τη μελέτη με την ενθάρρυνση και τη βοήθεια τους και κυρίως, τις καλοκαιρινές διακοπές με τις βουτιές στη θάλασσα. Ωστόσο, δεν έχουμε να θυμόμαστε μόνο αυτές τις στιγμές, επειδή είναι ένα κομμάτι από την ύπαρξη μας, αλλά ένα κομμάτι που «αναπνέει» μέχρι το τέλος. Βέβαια, δυστυχώς, οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουν τις ίδιες «γλυκές» εμπειρίες. Και όχι, δεν αναφέρομαι στα δώρα και στα χάδια που μας προσφέρουν οι γονείς μας. Αναφέρομαι στην εμπιστοσύνη και στη στήριξη, δύο πολύτιμα αγαθά που πρέπει να έχει ένας άνθρωπος από τα πρώτα του βήματα.
Πώς, όμως, μπορεί να επηρεαστεί είτε θετικά είτε αρνητικά η ψυχολογία ενός παιδιού από την νοοτροπία του σπιτιού του; Και γιατί οι μνήμες το «ακολουθούν» και «μετατρέπονται» σε εμπόδιο για την εξέλιξη και τις συναναστροφές του; Στο συγκεκριμένο άρθρο θα αναφερθούμε στους παράγοντες που «στιγματίζουν» την ταυτότητά μας και «ραγίζουν» την εκτίμηση που δείχνουμε στον εαυτό μας. Σε αυτό το σημείο, λοιπόν, θα πρέπει να εξηγήσουμε τη σημασία της έννοιας «αυτοεκτίμηση», διότι για πολλούς παραμένει άγνωστη και δεν είναι περίεργο! «Αυτοεκτίμηση» σημαίνει ότι αγαπώ και αποδέχομαι τον εαυτό μου όπως ακριβώς είναι και νιώθω καλά με αυτό. Η «αυτοεκτίμηση», μάλιστα, συνδέεται άρρηκτα με την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και είναι μια δύσκολη διαδικασία. Βέβαια, με την υποστήριξη ψυχολόγων μπορεί να «σφραγιστεί». Δεν είναι ντροπή να θεραπεύεσαι και ποτέ μην σκεφτείς ότι έχεις θέματα. Απλώς δεν είχες την κατάλληλη υποστήριξη. Κι έφτασε η στιγμή να δεις τους λόγους για τους οποίους νιώθεις ευάλωτος και αδύναμος, εξαιτίας αυτής της «παραμέλησης».
Πρώτον, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ένας βασικός λόγος που «πληγώνει» την ψυχή ενός νέου είναι το γεγονός ότι γίνεται αντικείμενο σύγκρισης από τους γονείς και ιδίως, από το στενό κύκλο συγγενών. Με άλλα λόγια, όλοι ισχυρίζονται ότι θέλουν να το πιέζουν για το καλό του και του κάνουν υποδείξεις για τη συμπεριφορά του, για να μη τους ντροπιάζει. Δεν είναι λίγες οι φορές που ένας μαθητής νιώθει απελπισμένος, αφού δεν έφερε το πολυπόθητο 20 στο διαγώνισμα των μαθηματικών ή που απέτυχε στις εξετάσεις του Lower χάρη στο «απλό» για αυτές τις ιδιοφυΐες μάθημα της Έκθεσης. Αν γνώριζαν ότι αυτό το πλάσμα θα μπορούσε μια μέρα να γράψει ένα άρθρο χιλίων λέξεων και να επιβλέπει μια ομάδα αρθρογράφων, πιστεύω ότι δεν θα του «τσάκιζαν» τα φτερά σε μια τόσο «τρυφερή» ηλικία. Κι αυτό είναι το μικρότερο παράδειγμα και το παράπονο. Δεν πρέπει κανένα παιδί να έρχεται αντιμέτωπο με φράσεις, όπως «είσαι άχρηστος» ή «ο συμμαθητής σου έχει σε όλα άριστα», καθώς ανοίγει ένας φαύλος κύκλος και οι μαθητές «καλλιεργούν» τον ανταγωνισμό και το αίσθημα του μίσους. Καθένας είναι ξεχωριστός και δεν τον καθορίζουν οι βαθμοί του σχολείου ή οι επιτυχίες στην ακαδημαϊκή και επαγγελματική του καριέρα. Έτσι, καταλαβαίνουμε εύλογα ότι αυτό είναι το πρώτο αγκάθι που «ματώνει» την «αυτοεκτίμηση» ενός εφήβου και τον οδηγεί στο βάλτο της απαισιοδοξίας.
Επιπλέον, τροχοπέδη στην πνευματική και συναισθηματική ανέλιξη του παιδιού αποτελεί η αστάθεια που «κυριαρχεί» κάτω από τη στέγη. Ειδικότερα, παρατηρείται ότι η συμπεριφορά των γονιών δύναται να φοβίσει το παιδί και να μην εμπιστεύεται στο μέλλον ούτε τον εαυτό του ούτε τα άτομα που συναντά και συνάπτει σχέσεις. Δηλαδή, όταν από τη μια πλευρά ο πατέρας «υψώνει» τον τόνο της φωνής του, προκειμένου να δώσει μια απάντηση σε κάθε ερώτηση που του θέτει το παιδί και από την άλλη είναι νηφάλιος, δημιουργείται μια σύγχυση και αμφιβολίες για το αν έκανε κάποιο λάθος. Ακόμη, όταν ο φόρτος εργασίας είναι μεγάλος και το παιδί έχει ανάγκη να συζητήσει μαζί του, τα αποτελέσματα είναι άσχημα, αφού ξεσπά πάνω του. Υπάρχουν, όμως, και φορές που επικρατεί καλό κλίμα δίχως σύννεφα στον ορίζοντα. Εντούτοις, το παιδί μπερδεύεται και διστάζει να εκφράσει τα συναισθήματά του, διότι πιστεύει ότι δεν θα βρει ανταπόκριση. Επομένως, κλείνεται στον εαυτό του, πιστεύει ότι απειλείται από τον περίγυρό του και νιώθει ότι όλοι το μαλώνουν αν μιλήσουν λίγο πιο δυνατά.
Τέλος, η έλλειψη επιβράβευσης σε συνδυασμό με την επιλογή επαγγελματικού προσανατολισμού δυσχεραίνουν την κατάσταση και δεν επιτρέπουν στο άτομο να πάρει τις δικές του αποφάσεις και να «εμπιστευτεί» τις δυνάμεις του. Επεξηγηματικά, οι γνώσεις και τα θέλω του «θυσιάζονται» στο βωμό των πεποιθήσεων που έχει η μητέρα ή η γιαγιά. Δεν έχει το χώρο να αναπνεύσει, καταλήγοντας να τους υπακούει και να μην αρνείται τη γνώμη τους από τη στιγμή που οι ίδιοι το συντηρούν. Άρα, το παιδί διαλέγει μια σχολή που δεν του αρέσει και δεν ανταποκρίνεται στις δυνατότητές του μόνο και μόνο για να τους ευχαριστήσει. Και θα πρέπει να τονίσουμε ότι δεν ακούει συχνά τη λέξη μπράβο. Συνοψίζοντας, κατανοούμε ότι η «αυτοεκτίμηση» ενός ανθρώπου επηρεάζεται πρώτα από την ίδια του την οικογένεια και ύστερα από την κοινωνία. Καλό θα ήταν οι γονείς να αποδέχονται το παιδί τους με τα ελαττώματα και τα προτερήματά του, να το ενθαρρύνουν και να το ακούν. Με αυτό τον τρόπο, προσθέτουν ένα λιθαράκι στην οικία της αυτοπεποίθησης του και μόλις πετάξει μακριά από τη φωλιά θα είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει μόνο του με θάρρος τους γνωστούς και τους απρόσμενους επισκέπτες.
«Να τον αγαπάς τον εαυτό σου… Και όταν τον αγαπήσεις πραγματικά θα μάθεις να απαιτείς κοντά του μόνο ανθρώπους που θα θρέφουν και την ψυχή του. Τίποτα λιγότερο από αυτό.»
Γιάννης Ρίτσος
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Πού οφείλεται η χαμηλή αυτοεκτίμηση;, enimerosi-news.gr. Διαθέσιμο εδώ
