Της Σοφίας Αρσονιάδου,
Η εκπαίδευση είναι αγαθό που παρέχεται καθολικά σε όλα τα παιδιά ανεξαρτήτως οικονομικού υπόβαθρου, θρησκείας, φύλου και κοινωνικής τάξης. Ένα καίριο θέμα, που ταλανίζει την ανθρωπότητα σε παγκόσμιο επίπεδο, αποτελεί το χαμηλό ποιοτικό επίπεδο της εκπαίδευσης στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ο όρος «αναπτυσσόμενες χώρες» αναφέρεται σε χώρες, που βρίσκονται σε χαμηλή οικονομική ανάπτυξη. Ένας ακόμα όρος που χρησιμοποιείται για τις χώρες αυτές είναι ο «Τρίτος Κόσμος». Στις αναπτυσσόμενες χώρες περιλαμβάνονται η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, η Ισημερινή Γουινέα, η Αιθιοπία, η Μαδαγασκάρη, το Αφγανιστάν, η Υεμένη κ.τ.λ.. Τα χαρακτηριστικά των αναπτυσσόμενων χωρών είναι οι κακές υποδομές, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και το ανειδίκευτο ανθρώπινο δυναμικό, η έλλειψη επενδύσεων και βιομηχανικής παραγωγής, το χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα και τα αυξημένα ποσοστά ένδειας που ταλανίζουν τις κοινωνίες των χωρών αυτών.
Το οικονομικό υπόβαθρο των αναπτυσσόμενων χωρών είναι εξαιρετικά δύσκολο και χαμηλό, αυτό έχει ως συνέπεια μεγάλο ποσοστό ανθρώπων να μην διαθέτουν πρόσβαση σε βασικά αγαθά, ένα από τα οποία είναι η εκπαίδευση. Η εκπαίδευση αποτελεί αγαθό αναγκαίο για την εξέλιξη του ανθρώπινου κεφαλαίου και την ευημερία των κατοίκων της εκάστοτε περιοχής. Οι χώρες αυτές δεν διαθέτουν τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους, ώστε να εφοδιάσουν με τον κατάλληλο εξοπλισμό και προσωπικό αυτόν τον τομέα. Η θεωρία του εκσυγχρονισμού υποστηρίζει, ότι η υπανάπτυξη στον «Τρίτο Κόσμο» οφείλεται κυρίως σε ελαττωματικές οικονομικές πολιτικές και πρακτικές των χωρών, που ανήκουν σε αυτόν. Αυτό συνεπάγεται, πως οι αναπτυσσόμενες χώρες προσκολλώνται στα παραδοσιακά μοντέλα κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης, με αποτέλεσμα να μην ευνοούν την οικονομική ανάπτυξη.
Σύμφωνα με την προαναφερθείσα θεωρία του εκσυγχρονισμού, οι παραδοσιακές κοινωνίες των κρατών αυτών δεν πιστεύουν σε μια προοδευτική βελτίωση, με αποτέλεσμα να συνεχίζουν να ζουν όπως οι πρόγονοί τους μέχρι και σήμερα. Διανύοντας τον 21ο αιώνα, ο οποίος χαρακτηρίζεται από μια ραγδαία τεχνολογική, οικονομική, κοινωνική και εκπαιδευτική εξέλιξη, οι αναπτυσσόμενες χώρες φαίνεται να παραμένουν χρόνια πίσω στάσιμες, καθώς το μορφωτικό επίπεδο δεν δείχνει σημάδια προόδου. Η εκπαίδευση είναι το ισχυρότερο όπλο για την καταπολέμηση της φτώχειας, του κοινωνικού αποκλεισμού και των κοινωνικών ανισοτήτων, όπως υποστήριξε κάποτε ο Nelson Mandela (ένας ηγέτης με όραμα, που κατέληξε σε ηλικία 95 ετών). Από το 1960, έχει υιοθετηθεί από την UNESCO η Σύμβαση για το Δικαίωμα στην εκπαίδευση, χωρίς να υπάρχουν διακρίσεις. Επίσης, από το 1966, η πρόσβαση στην εκπαίδευση χαρακτηρίζεται ως ανθρώπινο Δικαίωμα, σύμφωνα με το Διεθνές Σύμφωνο για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.).
Παράλληλα, η κακή ποιότητα εκπαίδευσης που λαμβάνει η πλειοψηφία στις αναπτυσσόμενες χώρες προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, λόγω του δυνητικού ρόλου στην ενίσχυση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Η μαθησιακή κρίση επιδεινώνει τις οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες, αλλά και επιδεινώνεται από αυτές. Τα συστήματα των αναπτυσσόμενων κρατών με ανεπαρκείς πόρους και κακή διαχείριση οδηγούν σταθερά σε χαμηλής ποιότητας βασική εκπαίδευση, καθώς οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, δαπανούν πολύ λίγα για την εκπαίδευση. Παρατηρούνται υψηλά ποσοστά φτώχειας, καθώς στις αναπτυσσόμενες χώρες οι όσοι ζουν κάτω από τα όρια της φτώχιας είναι περίπου 767 εκατομμύρια πολίτες και οι ανεπαρκείς υποδομές, κυρίως στις αγροτικές περιοχές, δυσχεραίνουν την πρόσβαση ακόμα και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Αυτό, συνεπώς, έχει ως αποτέλεσμα να περιορίζεται η δυνατότητα των παιδιών να διεκδικήσουν ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο, διαιωνίζοντας με τον τρόπο αυτό το φαύλο κύκλο της φτώχειας.
Συμπερασματικά, η υπανάπτυξη αποτελεί την αποτυχία των ίδιων των κοινωνιών του Τρίτου Κόσμου να προχωρήσουν από μια παραδοσιακή νοοτροπία και να καλλιεργήσουν την ίδια φλόγα της δημιουργικότητας, που πυροδότησε την ευρωπαϊκή βιομηχανική επανάσταση. Για τον λόγο αυτό, οι αναπτυσσόμενες χώρες πρέπει να εγκαταλείψουν τα παραδοσιακά πολιτιστικά και κοινωνικά τους μοντέλα υπέρ των δυτικών παραδόσεων και του οικονομικού τους συστήματος, ώστε να μπορέσουν να αναπτυχθούν. Αν οι χώρες αυτές δεν προχωρήσουν σε μετάβαση από το παραδοσιακό στην νεωτερικότητα, δεν θα μπορέσουν να εξελιχθούν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η εκπαίδευση είναι το πιο ισχυρό όπλο με το οποίο μπορεί κάποιος να αλλάξει τον κόσμο, Literature, διαθέσιμο εδώ
- The Problem of Education Quality in Developing Countries, Oxford Academic, διαθέσιμο εδώ
- Access to education in developing countries and UN actions, HuffPost, διαθέσιμο εδώ
- Αναπτυσσόμενες χώρες, Wikipedia, διαθέσιμο εδώ
