Της Στέλλας Χριστοδούλου,
Η διαφήμιση, ανέκαθεν, αποτελεί ένα μέσο επηρεασμού και γνωστοποίησης του κοινού. Στόχος της είναι να επηρεάσει τον καταναλωτή να αγοράσει ένα προϊόν ή μία υπηρεσία, χρησιμοποιώντας μέσα όπως είναι η επίκληση στο συναίσθημα ή η επίκληση στη λογική.
Τα τελευταία χρόνια, όλο και υψηλότερα ποσά ξοδεύονται από τις εταιρείες για τα διαφημιστικά μηνύματά τους. Επιχειρήσεις με τεράστιο κύρος προσφέρουν μέχρι και δισεκατομμύρια για τις διαφημίσεις τους. Δίνουν τεράστιο βάρος στο marketing, καθώς μέσω αυτού αυξάνονται και επηρεάζονται τα ποσοστά των πωλήσεών τους.
Στις μέρες μας όμως, αξίζει να τονιστεί πως η διαφήμιση δεν χρησιμεύει μόνο για την πώληση αγαθών & υπηρεσιών. Αυτό που έχει αλλάξει συγκριτικά με το παρελθόν είναι πως η διαφήμιση χρησιμοποιείται ακόμα και για την επιρροή του κοινού σε τομείς όπως είναι η πολιτική και η υγεία (π.χ. covid). Οι διαστάσεις, όμως, των διαφημιστικών μηνυμάτων, οποιουδήποτε τομέα, έχουν θετικά αποτελέσματα, αλλά και αρνητικές συνέπειες.
H ορθή χρήση της διαφήμισης, αναμφίβολα, οδηγεί σε θετικά αποτελέσματα. Αρχικά, η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τα χαρακτηριστικά ενός προϊόντος και το κόστος του γλιτώνει όχι μόνο χρόνο από την έρευνα αγοράς που κάνει ο κάθε καταναλωτής, αλλά και χρήματα στην τσέπη του. Επιπλέον, αξίζει να τονιστεί πως δεν είναι λίγες οι φορές που μία διαφήμιση ενημερώνει τον πολίτη για κοινωνικά θέματα και ζητήματα υγείας. Τρανταχτό παράδειγμα αυτού αποτελεί η περίοδος του κορωνοϊού, καθώς τότε τα διαφημιστικά μηνύματα με τα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης του ιού ήταν στο επίκεντρο. Τέλος, άλλο ένα θετικό αποτέλεσμα είναι πως με τη διαφήμιση πολιτιστικών δράσεων, όπως είναι το θέατρο, η μουσική και οι εκθέσεις σε μουσεία, ενισχύεται όχι μόνο η πολιτιστική πρόοδος, αλλά και αναπτύσσεται η οικονομία γενικότερα.
Παρ’ όλες, όμως, τις θετικές επιδράσεις, δεν είναι λίγες οι φορές που διαφημιστικά slogans έχουν επηρεάσει αρνητικά το κοινό τους. Ο κίνδυνος της διαφήμισης πάντα παραμονεύει. Πολλές φορές, η διαφήμιση, αντί να ενημερώνει ορθά το κοινό της, κάνει το αντίθετο. Αυτό που κάνει, δηλαδή, είναι να παραπληροφορεί και να ωραιοποιεί οτιδήποτε παρουσιάζει. Προβάλλει μόνο τα υπέρ ενός προϊόντος και αποσιωπά για τα αρνητικά του. Επιπροσθέτως, στις περισσότερες διαφημίσεις που βλέπουμε στην τηλεόραση, ακούμε στο ραδιόφωνο ή ακόμα διαβάζουμε στο διαδίκτυο, μας δημιουργούν, χωρίς να μπορούμε εύκολα να το ελέγξουμε, τις πλασματικές ανάγκες, οι οποίες μας οδηγούν στην υπερκατανάλωση αγαθών, αλλά και στη λανθασμένη διαχείριση των οικονομικών διαθεσίμων μας. Τέλος, και ίσως το πιο «κακό» απ’ όλα είναι η υποβάθμιση και η κακοποίηση της Ελληνικής Γλώσσας. Η χρήση συνθηματικών και η χρήση ασυνταξιών, η υιοθέτηση ξένου λεξιλογίου και ορολογίας, υποσκελίζουν τη γλωσσική ακεραιότητα του Ελληνικού Λεξιλογίου και αυτό οδηγεί, κυρίως, τους νέους στην κακή χρήση της μητρικής τους γλώσσας.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, πρέπει να υπενθυμίσουμε στις διαφημιστικές εταιρείες κάποια βασικά στοιχεία που θα πρέπει να τις διακρίνουν και κάποιους κανόνες που επιβάλλεται να υπακούσουν. Πρώτον, η αντικειμενική όψη των πραγμάτων. Οι εταιρείες πρέπει να προβάλλουν ένα αγαθό τελείως αντικειμενικά και να σέβονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την ελεύθερη βούληση. Δεύτερον, οφείλουν να χρησιμοποιούν σωστά τη γλωσσική έκφραση και να τη διατηρούν σε ένα υψηλό επίπεδο. Μπορούν να εμπλουτίσουν τις διαφημίσεις με λέξεις πιο προσεγμένες για το κοινό, διευρύνοντας, έτσι, τις γνώσεις τους και βοηθώντας κυρίως τους νέους να μιλάνε ορθά τα Ελληνικά τους. Παράλληλα με όλα αυτά, το κράτος επιβάλλεται να λάβει δράση επίσης. Για παράδειγμα, θα πρέπει να αντιμετωπίσει όλες τις αρνητικές συνέπειες της διαφήμισης, ορίζοντας έναν κώδικα δεοντολογίας αναφορικά με το τι μπορεί να προβάλλει μια διαφήμιση και τι μπορεί να ακουστεί σε αυτήν. Αυτό που μπορεί να κάνει, επιπλέον, είναι ένας τυπικός έλεγχος σχετικά την αντικειμενικότητα, αλλά και την αλήθεια που προβάλλεται σε κάθε διαφημιστικό spot.
Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω, καταλήγει κανείς στο συμπέρασμα πως μια διαφήμιση, εκτός από πολλές θετικές επιδράσεις, μπορεί έχει και πολλές αρνητικές επιπτώσεις στο κοινό. Αυτό που μπορεί να περιορίσει τις αρνητικές συνέπειες είναι η άμεση δράση του κράτους και ο επαναπροσδιορισμός των ανθρώπινων αξιών. Με αυτόν τον τρόπο, θα αποφευχθούν προβλήματα, όπως ο υπερκαταναλωτισμός και οικονομική επιβάρυνση του καταναλωτή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Jonathan Gryber, Δημόσια Οικονομική και Πολιτική, Εκδόσεις Da Vinci, 2019
- Χρίστος, Λ. Τσολάκης, Κυριακή Αδαλόγλου, Άβρα Αυδή, Νίκος Γρηγοριάδης, Ανθούλα Δανιήλ, Ιωάννα Ζέρβου, Ελένη Λόππα, Διονύσης Τανής, Βιβλίο Γ’ Λυκείου, Έκφραση Έκθεση, Κεφάλαιο Διαφήμιση
- Θετικά Και Αρνητικά Στοιχεία Της Διαφήμισης, scribd.com, διαθέσιμο εδώ
- Διαφήμιση και Καταναλωτισμός, katanalotismos-1lyk.weebly.com, διαθέσιμο εδώ
