Του Δημήτρη Μαρκόπουλου,
Υπόβαθρο
Από την πρώτη μέρα της ίδρυσής του (14 Μαΐου 1948), το νεοσύστατο κράτος του Ισραήλ βρισκόταν κάτω από καθεστώς πολιορκίας. Οι Αραβικές χώρες της περιοχής σχημάτιζαν έναν ασφυκτικό κλοιό γύρω του και αμφισβητούσαν τη νομιμότητα της ύπαρξής του στην περιοχή. Μετά από μήνες εχθροπραξιών, στις 15 Μαΐου, μία ημέρα μετά την επίσημη ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Συρία, η Ιορδανία και το Ιράκ εισέβαλαν στα Παλαιστινιακά εδάφη και επιτέθηκαν στα Ισραηλινά στρατεύματα, σηματοδοτώντας την έναρξη του πρώτου Αραβοϊσραηλινού πολέμου. Μετά από 10 μήνες ένοπλης σύγκρουσης, σε υπό βρετανική κατοχή κυρίως εδάφη, η σύγκρουση έληξε μετά την επικράτηση των Ισραηλινών, χωρίς ωστόσο να έχει εξαλειφθεί ο κίνδυνος αναζωπύρωσης των εχθροπραξιών.
Pinhas Lavon
Ο Pinhas Lavon (1904-1976), ήταν Ισραηλινός πολιτικός που είχε αναλάβει υψηλόβαθμες κυβερνητικές θέσεις κατά την δεκαετία του 1950. Θεωρείται από πολλούς ο ενορχηστρωτής των επιχειρήσεων της Mossad στην Αίγυπτο το 1954, που έμειναν γνωστές ως Lavon affair. Μετά από διαρκείς δικαστικούς αγώνες ο Lavon κρίθηκε αθώος για όλες τις κατηγορίες από το ανώτατο δικαστήριο του Ισραήλ, ωστόσο οι αντιδράσεις που είχαν προκληθεί τον οδήγησαν στην παραίτησή του από οποιοδήποτε κυβερνητικό αξίωμα το 1955. Ο Lavon εξελέγη στο πρώτο κοινοβούλιο, ή αλλιώς Κνέσετ στα εβραϊκά, το 1949 και διετέλεσε για λίγο επικεφαλής της Ομοσπονδίας Συνδικάτου (Histadrut) το 1949-50. Διορίστηκε Υπουργός Γεωργίας στη δεύτερη κυβέρνηση του David Ben-Gurion ενώ παράλληλα διατήρησε την έδρα του στις εκλογές του 1951 και έτσι μπόρεσε το 1952 να διοριστεί Υπουργός χωρίς χαρτοφυλάκιο. Μετά την παραίτηση του David Ben-Gurion, διορίστηκε Υπουργός Άμυνας το 1954. Ωστόσο, παραιτήθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο τη στιγμή που κατηγορήθηκε για την Υπόθεση Lavon. Παρ’ όλα αυτά, παρέμεινε βουλευτής μετά τις εκλογές μέχρι και 1959, ενώ παράλληλα επέστρεψε στην ηγεσία του Histadrut από το 1956 έως το 1961. Ο Lavon απαλλάχθηκε αργότερα από κάθε κατηγορία για ανάμειξη στους αιγυπτιακούς βομβαρδισμούς.
Lavon affair
Οι επιχειρήσεις των μυστικών υπηρεσιών του Ισραήλ που έμειναν γνωστές ως Lavon affair, αποτελούσαν μία σειρά προβοκατόρικων ενεργειών από μυστικούς πράκτορες της Mossad σε Αιγυπτιακό έδαφος, που είχαν απώτερο σκοπό την αρνητική αντίδραση των Αμερικάνων και την παράταση της παραμονής των βρετανικών δυνάμεων στη διώρυγα του Σουέζ. Συγκεκριμένα, Ισραηλινοί πράκτορες επιτέθηκαν με αιφνίδιο τρόπο σε αμερικανικές και βρετανικές εγκαταστάσεις που βρίσκονταν σε αιγυπτιακό έδαφος, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ότι αιγυπτιακές ακραίες κομμουνιστικές ή εθνικιστικές οργανώσεις λειτουργούσαν εχθρικά απέναντι στους Βρετανούς – Αμερικάνους. Ευελπιστούσαν ότι, θα δημιουργηθεί αρκετή αστάθεια στην περιοχή, έτσι ώστε η Βρετανία θα υπαναχωρούσε από τη συμφωνία που είχε κάνει με τον νεοεκλεγέντα Πρωθυπουργό της Αιγύπτου Gamal Abdel Nasser, σύμφωνα με την οποία οι βρετανικές δυνάμεις θα αποχωρούσαν υπό όρους από την διώρυγα του Σουέζ. Η επιχείρηση δεν μπόρεσε να τελεσφορήσει, με αποτέλεσμα 4 πράκτορες να χάσουν τη ζωή τους. Δύο αυτοκτόνησαν μετά τη σύλληψη τους από τις Αιγυπτιακές δυνάμεις ασφαλείας και δύο καταδικάστηκαν σε θάνατο από την αιγυπτιακή δικαιοσύνη. Αρχικά, η κυβέρνηση του Ισραήλ αρνήθηκε οποιαδήποτε σχέση με τους συλληφθέντες, ωστόσο, στη συνέχεια διατάχθηκε από τον Πρωθυπουργό Moshe Sharett η διενέργεια έρευνας εις βάρος κυρίως του Υπουργού Άμυνας Pinhas Lavon, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι λειτούργησε αυτόνομα θέτοντάς σε θανάσιμο κίνδυνο τη ζωή 6 Ισραηλινών πρακτόρων αλλά και των συμφερόντων του κράτους του Ισραήλ.
Συνέπειες
Οι συνέπειες για το Ισραήλ ήταν καταστροφικές. Η αξιοπιστία του είχε πληγεί ανεπανόρθωτα, τη στιγμή που οι σχέσεις τους με τους Αμερικάνους και τους Βρετανούς ήταν καίριας σημασίας. Ακολούθησαν δεκαετίας άρνησης οποιασδήποτε εμπλοκής με το συμβάν, μέχρι το 2005, όπου η ισραηλινή κυβέρνηση παρασημοφόρησε τους επιζήσαντες της επιχείρησης, σηματοδοτώντας την πρώτη δημόσια αποδοχή της ευθύνης των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών για το συμβάν που έμεινε γνωστό ως Lavon affair.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Lavon Affair, britannica.com, διαθέσιμο εδώ.
- The Lavon Affair (1954), jewishvirtuallibrary.org, διαθέσιμο εδώ.
